Tờ Telegraph (Anh) ngày 29-10 đưa tin, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã xác nhận cuộc thử nghiệm ngư lôi Poseidon chạy bằng năng lượng hạt nhân đã thành công. Thông tin được ông tiết lộ trong một buổi gặp gỡ các binh sĩ Nga tại bệnh viện ở Moscow, chỉ ít ngày sau vụ phóng tên lửa hành trình Burevestnik mới và các cuộc tập trận hạt nhân quy mô lớn.
“Không có gì giống như thế này cả. Không có cách nào để đánh chặn Poseidon”-ông Putin nói, nhấn mạnh đây là loại vũ khí “độc nhất vô nhị” với tầm bắn khoảng 10.000 km và vận tốc tối đa lên tới 185 km/h. Nhà lãnh đạo Nga mô tả Poseidon là minh chứng cho khả năng vượt trội của ngành công nghiệp quốc phòng trong việc duy trì ưu thế chiến lược.
Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm bệnh viện quân y ở Moscow, nơi ông công bố cuộc thử nghiệm ngư lôi Poseidon. Ảnh: TASS
“Vũ khí ngày tận thế” của Nga
Theo Telegraph, ngư lôi Poseidon có nguồn gốc từ kế hoạch của Liên Xô về một loại vũ khí có khả năng vô hiệu hóa các thành phố ven biển của Mỹ. Vũ khí này dài 24 mét, được thiết kế để mang đầu đạn hạt nhân 2 megaton mạnh gấp khoảng 100 lần quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima trong Thế chiến II.
Kể từ khi được công bố lần đầu năm 2018, Poseidon đã được giới quan sát phương Tây gọi là “vũ khí ngày tận thế”. Năm 2020, ông Christopher Ford-Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách An ninh quốc tế và Không phổ biến vũ khí hạt nhân từng cảnh báo rằng loại ngư lôi này được thiết kế để “nhấn chìm các thành phố ven biển của Mỹ bằng sóng thần phóng xạ”.
Viện Hải quân Mỹ nhận định, việc phát triển Poseidon đã đảo lộn các giả định truyền thống về vũ khí hạt nhân phóng từ tàu ngầm. Các chuyên gia kiểm soát vũ khí cũng cho rằng vũ khí này “phá vỡ hầu hết quy tắc răn đe hạt nhân” và có thể được vận hành bằng lò phản ứng làm mát bằng kim loại lỏng, cho phép nó hoạt động dưới nước trong thời gian dài mà không bị phát hiện.
Trước đây, có thông tin cho rằng Moscow kỳ vọng Poseidon sẽ được đưa vào biên chế khoảng năm 2027. Tuy nhiên, tiến độ phát triển bị chậm lại do rào cản kỹ thuật. Vào tháng 11-2022, các quan chức tình báo Mỹ tiết lộ rằng những cuộc thử nghiệm ban đầu trên biển đã thất bại. Dù vậy, Điện Kremlin vẫn theo đuổi dự án đến cùng, coi đây là một phần không thể thiếu trong bộ ba răn đe chiến lược của Nga.
Hình minh họa mặt cắt của ngư lôi Poseidon, dựa trên phân tích hình ảnh do phía Nga công bố. Đồ họa: HI Sutton
Kể từ khi chiến sự ở Ukraine bùng nổ, các cơ quan tuyên truyền Nga cũng thường xuyên nhắc đến Poseidon như một biểu tượng sức mạnh. Một số kênh truyền hình ở Moscow thậm chí còn mô tả cảnh tượng giả định “sóng thần phóng xạ nhấn chìm London”, nhằm gửi thông điệp răn đe tới phương Tây.
Ông Trump cảnh báo, NATO lo ngại ở Bắc Cực
Phản ứng trước tuyên bố của ông Putin, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng việc Nga thử nghiệm các siêu vũ khí như Poseidon là “không phù hợp” trong bối cảnh chiến sự Ukraine vẫn đang leo thang. “Thay vì chạy đua vũ trang, ông Putin nên tập trung vào việc chấm dứt chiến tranh”-ông Trump phát biểu.
Phát biểu của ông Trump được đưa ra giữa lúc nhiều nguồn tin quân sự châu Âu cho biết Nga đang tăng cường tích trữ vũ khí hạt nhân và tàu ngầm tấn công ở khu vực Vòng Bắc Cực. Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Tore Sandvik tiết lộ, Oslo đã phát hiện “sự gia tăng rõ rệt” các hoạt động quân sự trên bán đảo Kola-nơi đặt Hạm đội Phương Bắc và một phần lớn kho vũ khí hạt nhân của Nga.
“Nga đang tăng cường vũ trang trên bán đảo Kola, nơi có một trong những kho đầu đạn hạt nhân lớn nhất thế giới. Những vũ khí này không chỉ nhằm vào Na Uy, mà còn hướng về Anh, Canada và Mỹ”-ông Sandvik nói.
Một vụ phóng thử tên lửa hành trình hạt nhân Burevestnik. Ảnh: RIAN
Theo Telegraph, diễn biến mới nhất liên quan đến Poseidon xảy ra chỉ vài ngày sau khi có báo cáo cho thấy Nga đang củng cố lực lượng tàu ngầm chiến lược ở Bắc Cực, đồng thời mở rộng cơ sở quân sự tại đây. Khu vực này từ lâu được xem là điểm giao chiến tiềm tàng giữa Nga và NATO, do vị trí chiến lược cho phép kiểm soát các tuyến hàng hải và hành lang phóng tên lửa xuyên lục địa.
Thông điệp kép từ Điện Kremlin
Giới phân tích nhận định việc Nga công khai liên tiếp thử nghiệm hai loại siêu vũ khí tên lửa hành trình Burevestnik và ngư lôi Poseidon chỉ trong vòng một tuần là động thái thể hiện sức mạnh răn đe, đồng thời gửi thông điệp chính trị tới cả Washington lẫn NATO.
Theo các nhà quan sát, đây là “lời nhắc” rằng Moscow vẫn sở hữu năng lực hạt nhân vượt trội, trong khi phương Tây đang sa lầy vào việc hỗ trợ Ukraine về quân sự và tài chính. Một số chuyên gia cho rằng việc thử nghiệm Poseidon cũng nhằm củng cố vị thế của ông Putin trong nước, khi Nga chuẩn bị bước vào mùa bầu cử tổng thống.
Tuy nhiên, động thái này cũng làm dấy lên lo ngại về một vòng xoáy căng thẳng mới trong cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây. Khu vực Bắc Cực, vốn đang được khai thác mạnh về năng lượng và hàng hải, có nguy cơ trở thành điểm nóng quân sự nếu các bên tiếp tục tăng cường triển khai vũ khí chiến lược.
PHẠM NGỌC