Ông Trump bị nghi vấn 'thiên vị' cho các nhà tài trợ

6 giờ trướcBài gốc

Chính quyền Tổng thống Donald Trump bị nghi ngờ "nâng đỡ" cho các nhà tài trợ. Ảnh: Financial Times.

Quỹ dành để tổ chức lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã huy động được khoản tiền kỷ lục 240 triệu USD, trong khi buổi lễ tương tự của Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden chỉ gây quỹ được 62 triệu USD. Riêng Maga Inc Super Pac, tổ chức hỗ trợ chiến dịch tranh cử cũng như nhiều khoản phụ phí hậu cần khác, thu gần 200 triệu USD chỉ trong nửa đầu năm nay.

Trong tổng số 116,8 triệu USD do ít nhất 30 cá nhân và doanh nghiệp đóng góp, hơn 92,5 triệu USD được chuyển hậu bầu cử, dù Hiến pháp Mỹ không cho phép ông Trump tranh cử thêm một lần nữa.

Các nhà tài trợ trải dài từ tỷ phú công nghệ, crypto đến bảo hiểm, thuốc lá, thậm chí cả nhà sản xuất vật tư y tế. Có trường hợp cơ quan liên bang hành động chỉ vài ngày sau khi tiền về quỹ.

Nhà Trắng bác bỏ cáo buộc “đãi ngộ đặc biệt”, khẳng định mọi quyết định dựa trên lợi ích tốt nhất của người dân Mỹ.

Tuy vậy, giới quan sát đạo đức công vụ cho rằng quy mô và tần suất các trường hợp được hưởng lợi là chưa từng có. Mô thức lặp lại trong hồ sơ công khai của Ủy ban Bầu cử Liên bang, SEC và Bộ Tư pháp gồm 3 nhóm động thái: “đóng” hồ sơ điều tra, nới lỏng chính sách theo hướng có lợi cho những nhà đầu tư và ân xá, theo phân tích của Financial Times.

Trong bức tranh này, ngành tài sản số nổi bật nhất vì vừa nhận ưu ái về quy định, vừa có nhiều ca khép hồ sơ liên quan đến các doanh nghiệp đã tài trợ.

Mức độ công khai của cả dòng tiền lẫn quyết định sau đó khiến câu chuyện vượt khỏi khuôn khổ từng ngành, trở thành phép thử cho tính độc lập của các cơ quan thực thi và quy trình thiết kế chính sách ở Washington hiện nay.

Tiền mã hóa dính "phốt"

Tiền mã hóa là nơi vòng xoáy “đổi chác” thể hiện rõ nhất. Trong cuộc vận động tranh cử, ông Trump hứa đưa Mỹ trở thành “thủ phủ tiền số”. Động thái đã thu hút sự chú ý và tài lực từ các công ty hoạt động trong lĩnh vực này.

Ngay khi bắt đầu nhiệm kỳ, chính quyền ông Trump đã giải tán đơn vị chuyên trách tiền số của Bộ Tư pháp. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) không còn duy trì chiến lược cưỡng chế mạnh tay với tiền số như thời Gary Gensler. Ông Paul Atkins, người có quan điểm khuyến khích crypto, được bổ nhiệm làm Chủ tịch SEC thay thế.

Trong bối cảnh đó, một loạt vụ việc nhắm vào các công ty tiền số được xử lý “êm đẹp”. Bộ đôi Tyler và Cameron Winklevoss quyên góp hơn 3 triệu USD cho các quỹ thân ông Trump. Vài tuần sau, SEC khép lại cuộc điều tra kéo dài nhiều năm với sàn Gemini do anh em nhà Winklevoss sáng lập. Hai doanh nhân này tiếp tục đầu tư vào công ty đào American Bitcoin do 2 người con của ông Trump là Donald Trump Jr và Eric Trump đồng sáng lập, đồng thời đứng sau một quỹ chính trị (PAC) nhằm cổ vũ nghị trình tiền số của tổng thống..

Coinbase cũng ghi nhận bước ngoặt đáng kể. Đồng sáng lập Fred Ehrsam và công ty đã góp 1 triệu USD cho quỹ lễ nhậm chức. Hai nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen và Ben Horowitz, cổ đông của Coinbase và hàng trăm dự án crypto, đã đóng gần 14 triệu USD cho các PAC thân ông Trump từ giữa năm 2024. Đến tháng 2 năm nay, SEC rút đơn kiện với Coinbase, khép lại cuộc đối đầu pháp lý nảy lửa sau nhiều năm.

Công ty mẹ của Crypto.com đóng 10 triệu USD cho Maga Inc ngày 14/2. Sáu tuần sau, SEC đóng cuộc điều tra sàn này. Tháng 8, tập đoàn truyền thông gia đình Tổng thống ký thỏa thuận trị giá nhiều tỷ USD để mua token do Crypto.com phát hành, kéo giá tăng mạnh. Cơ quan quản lý cũng sớm kết thúc hoặc rút một số vụ việc với Nova Labs (mạng Helium) và sàn NFT OpenSea, đều có hậu thuẫn từ Andreessen Horowitz.

Một trường hợp gây chú ý là doanh nhân tiền số Justin Sun. Do là người nước ngoài, ông không được phép tài trợ bầu cử, nhưng từ tháng 11 năm ngoái đến tháng 1 năm nay đã chi 75 triệu USD mua token do World Liberty Financial - nền tảng crypto do gia đình Tổng thống Mỹ kiểm soát - phát hành.

Tháng 2, tòa án liên bang chấp thuận đề nghị của SEC và Sun tạm dừng vụ kiện để xem xét dàn xếp. Sun trở thành nhà đầu tư lớn vào memecoin $TRUMP, dự tiệc tối với Tổng thống tại câu lạc bộ golf và cam kết mua thêm 100 triệu USD token này. Tháng 6, WLF bắt đầu phát hành stablecoin USD1 trên chuỗi Tron, giúp tăng khối lượng và phí giao dịch.

Những sự trùng hợp kỳ lạ

Dù SEC trong năm nay đã rút hoặc khép lại nhanh với ít nhất 10 vụ việc của các công ty không có dữ liệu tài trợ cho ông Trump, các chuyên gia đạo đức vẫn coi số lượng trường hợp trùng hợp thời điểm là điều đáng lo ngại.

Ngoài lĩnh vực tiền số, một loạt quyết định ân xá và thay đổi chính sách cũng xuất hiện gần như cùng thời điểm so với các khoản đóng góp lớn.

Trường hợp của Trevor Milton là ví dụ điển hình. Nhà sáng lập hãng xe điện Nikola quyên góp 920.000 USD cho một ủy ban vận động thân ông Trump vào tháng 10/2024. Tháng 3 năm nay, ông được ân xá sau bản án 4 năm tù vì lừa dối nhà đầu tư. Đến ngày 11/9, SEC cũng khép lại vụ kiện dân sự với ông.

Một trường hợp khác là Paul Walczak, cựu điều hành hệ thống viện dưỡng lão. Ông này được ân xá chỉ vài tuần sau khi mẹ là doanh nhân Elizabeth Fago đóng góp 1 triệu USD cho Maga Inc.

Nhà Trắng luôn khẳng định mọi quyết định dựa trên lợi ích công. Tuy vậy, chuỗi thời điểm liên tiếp vẫn đặt ra nhiều câu hỏi về mức độ ăn khớp giữa tiền vận động và kết quả pháp lý.

Ở mảng chính sách vĩ mô theo ngành, bức tranh tương tự cũng xuất hiện. RAI Services, doanh nghiệp thuốc lá, đóng góp 10 triệu USD cho ủy ban vận động thân chính quyền ông Trump trong năm 2024.

Không lâu sau, kế hoạch cấm thuốc lá menthol và xì gà hương vị được xây dựng dưới thời chính quyền trước đó bị hủy bỏ. Về sau, RAI và Altria tiếp tục bổ sung các khoản đóng góp trị giá nhiều triệu USD.

Trong lĩnh vực bảo hiểm y tế tư nhân, UnitedHealthcare Services chuyển 5 triệu USD cho Maga Inc vào tháng 1. Ba tháng sau, mức chi trả cho chương trình Medicare Advantage năm 2026 được chốt ở ngưỡng cao hơn đề xuất ban đầu. Quyết định này tạo lực đỡ cho doanh nghiệp dẫn đầu thị trường.

Ngay cả ở các ngách hẹp của y tế cũng xuất hiện sự dịch chuyển chính sách có lợi cho nhà tài trợ. Năm ngoái, chính quyền tiền nhiệm dự kiến siết chi trả Medicare đối với băng dán siêu mỏng làm từ mô người vì chi phí tăng vọt.

Tháng 2 năm nay, ngay sau khi chính quyền mới đi vào hoạt động, nhà cung cấp lớn là Extremity Care cùng các chủ sở hữu và pháp nhân liên quan đóng góp tổng cộng 15 triệu USD cho Maga Inc. Khoảng 6 tuần sau, chính sách nói trên được lùi thời điểm áp dụng tới năm 2026.

Mảng nền tảng số cũng ghi nhận những bước ngoặt đáng chú ý. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng theo đuổi lệnh cấm TikTok với lý do đảm bảo an ninh. Năm 2024, chính quyền ông Biden đưa ra tối hậu thư buộc ByteDance phải bán. Khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, lệnh cấm được trì hoãn ngay ngày đầu nhiệm kỳ.

Cùng thời điểm, doanh nhân Jeff Yass, nhà đầu tư lớn của ByteDance, đóng góp 16 triệu USD cho Maga Inc. Đến ngày 25/9, Nhà Trắng công bố đã đạt thỏa thuận giữ lại cổ phần cho các nhà đầu tư Mỹ hiện hữu. Một quỹ ở Abu Dhabi là MGX, đơn vị từng giao dịch stablecoin USD1 do công ty của gia đình ông Trump phát hành, cũng nhận phần sở hữu đáng kể trong TikTok Mỹ theo thỏa thuận do phía Nhà Trắng làm trung gian.

Tuy vậy, không phải mọi nhà tài trợ đều được hưởng thuận lợi. Một số tập đoàn dược từng góp tiền cho lễ nhậm chức vẫn đối mặt với thuế quan mới và kế hoạch hạ giá thuốc. Các doanh nghiệp công nghệ lớn như Meta vẫn chịu các vụ kiện chống độc quyền.

Dù vậy, tổng thể cho thấy mức độ giao thoa ngày càng sâu giữa dòng tiền chính trị, lựa chọn chính sách và lợi ích cụ thể của một nhóm nhà tài trợ có ảnh hưởng.

Tiến Lợi

Nguồn Znews : https://znews.vn/ong-trump-bi-nghi-van-thien-vi-cho-cac-nha-tai-tro-post1595050.html