Bị tuyên án ngay trước lễ tuyên thệ nhậm chức
Theo Reuters, phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ đã dập tắt những nỗ lực vào phút chót của ông Trump nhằm ngăn chặn phiên tòa tuyên án, dự kiến diễn ra vào ngày hôm nay (10/1) tại tòa án bang New York ở Manhattan, vào thời điểm đúng 10 ngày trước lễ nhậm chức Tổng thống nhiệm kỳ 2 của ông.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ phải đối mặt với việc bị tuyên án ngay trước thềm lễ tuyên thệ nhậm chức (Ảnh: Reuters).
Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts và Thẩm phán theo đường lối bảo thủ Amy Coney Barrett cùng 3 Thẩm phán theo đường lối tự do là Sonia Sotomayor, Elena Kagan và Ketanji Brown Jackson đã bỏ phiếu bác bỏ yêu cầu đình chỉ việc xét xử của ông Trump.
Tòa án Tối cao Mỹ đã đưa ra hai lý do chính cho quyết định này.
Đầu tiên, những chứng cứ cho thấy vi phạm của ông Trump được trình bày tại Tòa án bang New York hoàn toàn có thể được giải quyết trong quá trình kháng cáo thông thường.
Ngoài ra, gánh nặng pháp lý đối với trách nhiệm của Tổng thống liên quan đến phán quyết của Tòa án trong vụ việc này là không đáng kể vì tòa từng tuyên bố có ý định tuyên án phóng thích vô điều kiện.
Tuần trước, Thẩm phán Juan Merchan, cho biết ông không có ý định tuyên án phạt tù đối với Tổng thống đắc cử Trump mà nhiều khả năng sẽ là phóng thích vô điều kiện.
Điều này đồng nghĩa Tòa vẫn sẽ ghi nhận bản án có tội trên hồ sơ của ông Trump nhưng sẽ không áp án phạt tù, phạt tiền hoặc quản chế đối với ông. Thẩm phán Merchan dự kiến tuyên án đối với Trump vào lúc 9h30 sáng 10/6 (theo giờ Mỹ tức 21h30 theo giờ Việt Nam).
Song, bốn Thẩm phán theo đường lối bảo thủ là Clarence Thomas, Samuel Alito, Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh đã không đồng tình với quyết định của thẩm phán Merchan mà tuyên bố sẽ chấp thuận yêu cầu dừng phiên xét xử của ông Trump.
Phát biểu tại dinh thự Mar-a-Lago ở Florida sau phán quyết của Tòa án Tối cao, ông Trump đánh giá: “Tôi đã đọc phán quyết của Tòa án và thực sự cho rằng đó là một quyết định công bằng”.
“Vì sự thiêng liêng của chức vị Tổng thống, tôi sẽ kháng cáo vụ án này và tin rằng công lý sẽ chiến thắng”, ông Trump đồng thời chia sẻ trên nền tảng mạng xã hội Truth.
Hồi giữa tuần này, ông John Sauer, luật sư của ông Trump đã đệ trình lên Tòa án Tối cao yêu cầu đình chỉ các thủ tục tố tụng nhằm vào thân chủ trong quá trình các luật sư tìm cách kháng cáo dựa trên phán quyết về quyền miễn trừ đối với Tổng thống của Tòa án trước đó.
Sẽ chỉ có một Tổng thống ở một thời điểm
Trước đó, hồi tháng 5/2024, ông Trump đã bị một bồi thẩm đoàn kết án với 34 tội danh liên quan đến việc giả mạo hồ sơ kinh doanh để che đậy khoản thanh toán 130.000 USD cho ngôi sao phim khiêu dâm Stormy Daniels.
Số tiền này được cho là nhằm đổi lấy sự im lặng của cô ngay trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016. Tại thời điểm đó, cô Daniels từng tuyên bố đã có quan hệ tình cảm với ông Trump từ 10 năm trước, song ông Trump khi đó đã lên tiếng phủ nhận. Các công tố viên cho rằng số tiền “bịt miệng” 130.000 USD đã giúp ông Trump gia tăng cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016.
Tuy nhiên, phía luật sư lập luận phía công tố viên đã sai khi đưa ra bằng chứng về các hành động chính thức của Trump trong phiên tòa. Họ cho rằng, với tư cách là Tổng thống đắc cử,ông Trump được miễn truy tố trong khoảng thời gian từ khi có kết quả cuộc bầu cử vào tháng 11 tới lễ nhậm chức.
Trong khi đó, trong hồ sơ gửi lên Tòa án Tối cao ngày 9/1, các công tố viên New York nhận định: “Tất cả các bằng chứng mà bị cáo kháng nghị sau phiên tòa đều liên quan đến những hành vi không chính thức, không thuộc diện được miễn trừ hoặc các tài liệu không bị cấm công bố công khai, theo phán quyết hợp pháp của tòa”.
Đối với lập luận rằng ông Trump phải được hưởng quyền miễn trừ trên cương vị là Tổng thống đắc cử, các công tố viên cho biết tòa sẽ không ủng hộ tuyên bố miễn trừ đặc biệt này vì chỉ có một Tổng thống ở một thời điểm.
Dù vậy, phán quyết có tỷ lệ 6-3 được Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts đưa ra hồi tháng 7 từng nhấn mạnh quyền miễn trừ dành cho một cựu Tổng thống là tuyệt đối đối với các quyền lực cốt lõi theo Hiến pháp. Ngoài ra, một cựu Tổng thống có ít nhất một quyền miễn trừ mặc định đối với các hành động nằm trong phạm vi trách nhiệm chính thức của mình.
Song, vào tháng 12/2024, Thẩm phán Merchan đã bác bỏ lập luận về quyền miễn trừ của Trump khi nhận định rằng vụ án dùng tiền “bịt miệng” của ông Trump là vi cá nhân, chứ không phải là hành động chính thức của ông trên cương vị Tổng thống.
Quyết định của Tòa án Tối cao ngày 9/1 được đưa ra sau khi Tòa án này hồi năm 2024 đã ra 3 phán quyết có lợi cho ông Trump trong ba vụ án quan trọng.
Bên cạnh phán quyết về quyền miễn trừ, các Thẩm phán tại Tòa án Tối cao đã khôi phục tên ông Trump trên lá phiếu bầu cử Tổng thống sơ bộ ở bang Colorado đồng thời nâng tiêu chuẩn pháp lý để công tố viên theo đuổi cáo buộc hình sự liên quan đến nỗ lực nhằm đảo ngược kết quả bầu cử hồi năm 2020 của ông Trump.
Khánh An