Đầu tuần này, Chủ tịch đài BBC - ông Samir Shah nói rằng “không có cơ sở nào” để Tổng thống Mỹ Donald Trump kiện BBC tội phỉ báng, và đài “sẽ quyết tâm chiến đấu đến cùng” trong cuộc chiến pháp lý này.
Tuyên bố được đưa ra sau khi BBC gửi thư xin lỗi ông Trump nhưng tổng thống Mỹ nói rằng ông sẽ kiện BBC và đòi bồi thường 5 tỉ USD. Vụ việc xuất phát từ việc bộ phim tài liệu “Trump: A Second Chance?” (Trump: Cơ hội thứ hai?) của BBC đã chỉnh sửa lời của ông Trump nói với người ủng hộ trong vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6-1-2021.
“Có rất nhiều điều được bàn luận và suy đoán về khả năng xảy ra vụ kiện, bao gồm cả chi phí tiềm tàng hoặc khả năng dàn xếp. Tôi muốn nói thật rõ với mọi người – lập trường của chúng tôi không thay đổi. Không có cơ sở cho một vụ kiện phỉ báng và chúng tôi quyết tâm chiến đấu đến cùng” - ông Shah viết trong email gửi các nhân viên BBC.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ kiện đài truyền hình Anh BBC. Ảnh: WHITE HOUSE/EPA
Ông Trump thắng BBC - khó hơn trúng số?
Đội ngũ pháp lý của ông Trump cho biết sẽ nộp đơn kiện tại bang Florida (Mỹ), do thời hiệu nộp đơn tại Anh đã hết.
Đến thời điểm này, đa số các chuyên gia pháp lý và những nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực báo chí tại Mỹ và Anh đều cho rằng ông Trump rất khó thắng kiện BBC.
“Việc nộp đơn kiện thì dễ. Nhưng thắng kiện trong trường hợp này giống như cố bắt một cơn lốc xoáy: về lý thuyết là có thể, nhưng thực tế thì không đơn giản” - ông Mark Stevens, luật sư chuyên về luật truyền thông tại công ty pháp lý Howard Kennedy (Anh), nói với đài Sky News.
Theo luật sư Stevens, tập phim tài liệu về ông Trump không được phát sóng tại Mỹ và khán giả Mỹ cũng không thể xem trực tuyến trên ứng dụng iPlayer vì chương trình bị “chặn theo khu vực”, điều này có thể khiến vụ kiện của ông Trump khó hơn.
“Để một vụ kiện phỉ báng thành công, thiệt hại phải xảy ra tại nơi vụ kiện được đưa ra. Rất khó để lập luận rằng danh tiếng bị tổn hại ở một khu vực mà nội dung chưa từng được phát sóng” - ông Stevens nói.
Tổng thống Trump cũng sẽ phải chứng minh rằng danh tiếng của ông thực sự bị tổn hại do bộ phim này.
“Nhưng danh tiếng của ông ấy về vấn đề này đã bị tổn hại từ trước. Trước đó đã có các phán quyết của tòa án, các phiên điều trần tại quốc hội Mỹ và sự đưa tin rộng rãi trên truyền thông toàn cầu liên quan vụ việc ngày 6-1-2021. Vì vậy, việc quy bất kỳ tổn hại bổ sung nào cho BBC có vẻ rất khó thuyết phục” - luật sư Stevens lập luận.
Ngoài ra, ở Mỹ, để kiện ai đó về tội phỉ báng tại Mỹ, cần phải chứng minh họ làm điều đó có chủ ý hay với “ý đồ ác ý”. Theo ông Alan Rusbridger, tổng biên tập tạp chí Prospect và cựu tổng biên tập tờ The Guardian, điều này sẽ khó chứng minh.
“Tôi không nghĩ rằng ông ấy có thể làm được điều đó” - ông Rusbridger nói.
Kể từ năm 1964, Tòa Tối cao Mỹ quy định nếu muốn khởi kiện, các quan chức công quyền tại Mỹ phải chứng minh rằng việc truyền thông đưa tin tiêu cực về họ được thực hiện “với nhận thức rằng điều đó sai sự thật”.
“Nếu ông Trump không chứng minh được người biên tập đoạn phim này có ác ý, vụ kiện sẽ được xem như đã đóng và thua ngay từ đầu” - ông Rusbridger nhận định.
Theo ông Gregory Germain, GS Trường Luật thuộc ĐH Syracuse (Mỹ), vụ kiện sẽ không vượt qua được tiêu chí rằng bản tin đó sai sự thật.
“Không, thông tin không sai. Biên tập video để thay đổi thứ tự trích dẫn nhằm làm rõ một luận điểm là việc mà các biên tập viên vẫn làm hằng ngày” - ông Germain nêu ý kiến.
Ông Trump nói rằng ông sẽ kiện đòi BBC bồi thường từ 1 đến 5 tỉ USD. Theo ông Germain, khả năng ông Trump trúng 1 tỉ USD từ việc mua vé số còn cao hơn thắng kiện BBC.
Trong khi đó với cựu phóng viên pháp lý BBC Clive Coleman, con số 5 tỉ USD mà ông Trump đòi BBC bồi thường là “rất viển vông”.
“Tôi nghĩ điều đó rất viển vông vì ông ấy sẽ phải chứng minh rằng ông bị tổn hại danh tiếng trị giá hàng tỉ USD. Chúng ta biết rằng bài phát biểu này có từ năm 2021. Sau đó ông ấy vẫn thành công trong kinh doanh và tất nhiên đã tái đắc cử tổng thống Mỹ” - theo ông Coleman.
Trụ sở đài truyền hình BBC tại thủ đô London (Anh). Ảnh: Zuma Press Wire/Shutterstock
BBC không hẳn an toàn
Dù giới quan sát cho rằng Tổng thống Trump không có cơ hội thắng kiện BBC, nhưng đài vẫn đang đối mặt bài toán chính trị lớn, trong bối cảnh các cơ quan báo chí phải xoay xở giữa một môi trường truyền thông đã thay đổi.
Trước đây nhiều cơ quan báo chí cũng đã đối mặt các vụ kiện tương tự. Năm ngoái, đài ABC News đã dàn xếp vụ kiện phỉ báng với mức bồi thường 15 triệu USD, sau khi người dẫn chương trình nổi tiếng của đài là ông George Stephanopoulos nói sai rằng Tổng thống Trump bị xác định là “có trách nhiệm trong một vụ cưỡng hiếp”.
Vụ đài CBS News bị kiện cũng có nhiều điểm tương đồng đáng chú ý với trường hợp của BBC. CBS News bị cáo buộc chỉnh sửa phần trả lời phỏng vấn của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris. Paramount, công ty mẹ của CBS News, cuối cùng đã chi tới 16 triệu USD để dàn xếp vụ kiện.
Phần lớn các vụ kiện dân sự tại Mỹ được dàn xếp trước khi ra tòa để tránh tốn hàng triệu USD chi phí luật sư. Như vậy, dù BBC theo đuổi vụ kiện hay dàn xếp với phía ông Trump, đài đều sẽ tốn một khoản tiền.
“Nếu BBC chống lại vụ kiện của ông Trump, điều đó sẽ củng cố cáo buộc rằng đài có thành kiến với tổng thống Mỹ. Nếu họ chấp nhận dàn xếp, giống CBS và ABC, thì chẳng khác nào chuyển tiền của người dân Anh vào tay tổng thống Mỹ” - GS Michael J. Socolow, chuyên ngành truyền thông và báo chí tại ĐH Maine (Mỹ), nhận định với tờ The Independent.
Ông Socolow nói thêm rằng đây là vấn đề chính trị hơn là vấn đề pháp lý: “BBC cần một chiến dịch thuyết phục chính trị thật sự tinh vi, hơn là một chiến lược pháp lý tinh vi”.
Đồng quan điểm, ông Coleman - cựu phóng viên BBC - gợi ý rằng BBC nên cố gắng “kết thúc vụ việc càng nhanh càng tốt”.
“Việc theo đuổi kiện tụng vừa là chuyện tiền bạc, vừa là chuyện giữ gìn danh tiếng. Các thủ tục pháp lý để đưa một vụ kiện ra tòa thì rất dài và mệt mỏi, và từ giờ đến lúc đó, chuyện này chắc chắn sẽ liên tục bị báo chí nhắc tới” - ông Coleman lưu ý.
Bên cạnh đó, ông Chris Ruddy, giám đốc điều hành hãng truyền thông Newsmax Media và là người thân cận với ông Trump, cho rằng BBC cũng nên thay đổi trong cách làm việc sau câu chuyện này.
“Cách phòng thủ tốt nhất là tấn công: hãy chủ động đối mặt câu chuyện, thừa nhận sai sót. Hãy lập một hội đồng cố vấn thực sự, gồm đầy đủ các luồng quan điểm chính trị, để bảo đảm các bản tin luôn công bằng, cân bằng và chính xác” - ông Ruddy nhắn đến BBC.
Các mốc thời gian trong căng thẳng giữa ông Trump và BBC
Căng thẳng bắt đầu vào ngày 3-11 khi tờ Daily Telegraph (Anh) đăng bài viết với dòng tít “BBC chỉnh sửa sai lời ông Trump”. Bài báo trích dẫn một lá thư của ông Michael Prescott, cựu cố vấn thuộc Ủy ban tiêu chuẩn của BBC, nêu ra những điều ông gọi là “vấn đề mang tính hệ thống đáng lo ngại trong cách BBC đưa tin”, bao gồm cả bộ phim tài liệu về ông Trump.
Ngày hôm sau, một ủy ban của quốc hội Anh gửi thư cho Chủ tịch BBC Samir Shah yêu cầu giải trình.
Lúc 5 giờ chiều 6-11 (giờ Anh), 11 thành viên hội đồng BBC triệu tập cuộc họp khẩn cấp.
Cuối tuần đó, Tổng giám đốc BBC Tim Davie và Giám đốc tin tức BBC Deborah Turness đồng loạt từ chức.
Ngày 9-11, các luật sư của Tổng thống Trump đe dọa sẽ kiện BBC đòi bồi thường 1 tỉ USD.
Ngày 13-11, BBC gửi một lá thư xin lỗi tới ông Trump nhưng lưu ý rằng không có cơ sở pháp lý để ông Trump kiện BBC.
Ngày 15-11, ông Trump tái khẳng định sẽ kiện BBC và đòi bồi thường 5 tỉ USD. BBC sau đó tuyên bố sẽ chiến đấu đến cùng.
THẢO VY