Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick - Ảnh: Bloomberg.
Theo đó, ông sẽ sử dụng tới quyền hạn hiếm khi được dùng của một tổng thống Mỹ để áp thuế quan khẩn cấp trong lúc cuộc điều tra nhằm vào đối tác thương mại đang được tiến hành - tờ báo Financial Times dẫn nguồn thạo tin cho hay.
Nguồn tin nói các đề xuất mà chính quyền ông Trump đang thảo luận nhằm mục đích tạo ra một khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ hơn cho kế hoạch đánh thuế quan có đi có lại - hay còn gọi là thuế đối ứng, đồng thời cho phép ông Trump tăng thu ngân sách từ thuế quan, bù đắp cho việc cắt giảm thuế trong nước.
Ông Trump đã tuyên bố sẽ đưa ra kế hoạch thuế quan mới vào ngày 2/4, gọi sự kiện này là “ngày giải phóng” nước Mỹ. Chủ trương của ông về đánh thuế quan có đi có lại và thuế quan đối với một số ngành hàng cụ thể như ô tô và dược phẩm đã dẫn tới một cuộc chạy đua của các quốc gia nhằm thuyết phục Mỹ miễn trừ thuế quan.
CHƯA CÓ PHƯƠNG ÁN NÀO ĐƯỢC CHỐT
Hôm thứ Hai tuần này, ông Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế quan “đáng kể” lên các đối tác thương mại của Mỹ, đồng thời gợi ý rằng ông có thể “tạm miễn thuế cho nhiều quốc gia”. “Họ đã đánh thuế chúng tôi quá nhiều, đến nỗi tôi xấu hổ khi áp lên họ mức thuế như họ đã áp lên chúng tôi, nhưng mức thuế tôi áp sẽ rất đáng kể", ông nói. Trước đó cùng ngày, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố sẽ đánh thuế quan 25% lên những nước nhập khẩu dầu từ Venezuela, bao gồm cả Trung Quốc.
Giới phân tích nhận định rằng những thông điệp thiếu đồng nhất từ ông Trump phản ánh một cuộc tranh luận liên tục đang diễn trong chính quyền của ông về cách thức thực thi các kế hoạch thuế quan, và mục đích của các kế hoạch đó.
Trong số các đề xuất mà giới chức chính quyền Trump 2.0 đang thảo luận, có một đề xuất mở điều tra nhằm vào các đối tác thương mại của Mỹ theo Mục 301 của luật thương mại nước này, đồng thời sử dụng các quyền khẩn cấp hiếm khi được viện dẫn để áp thuế quan ngay lập tức trong lúc điều tra còn đang diễn ra.
Các công cụ được sử dụng để áp thuế quan ngay lập tức có thể bao gồm việc sử dụng Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) hoặc một điều luật thương mại ít được biết đến của Mỹ là Mục 338 của Đạo luật Thuế quan năm 1930. Dự trên những điều luật này, ông Trump có thể áp thuế quan lên tới 50% đối với các đối tác thương mại của Mỹ.
Giới luật sư và nguồn thạo tin cũng cho rằng ông Trump có thể ngay lập tức áp thuế quan đối với ô tô nhập khẩu vào ngày 2/4 - động thái sẽ phục hồi một nghiên cứu an ninh quốc gia về ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã được triển khai trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Hôm thứ Hai, ông Trump cho biết thuế quan đối với ô tô có thể được công bố “trong vài ngày tới”, nhưng không nói cụ thể là ngày nào.
Một lựa chọn khác được thảo luận gần đây - nhưng hiện được coi là khả năng thấp - là sử dụng một phần không rõ ràng trong luật thương mại Mỹ, Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, để Washington tạm thời áp dụng thuế quan không quá 15% trong tối đa 150 ngày.
Tuy nhiên, giới chức Mỹ hiện vẫn chưa chốt phương án nào, và mục đích của việc áp thuế quan hiện vẫn đang còn mông lung - nguồn tin cho hay.
MỤC ĐÍCH VÀ CÁCH TIẾP CẬN KHÔNG NHẤT QUÁN
Trong khi ông Trump phàn nàn về cách đối xử bất công của các quốc gia khác với Mỹ trong lĩnh vực thương mại, các quan chức trong chính quyền Trump tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng thuế quan để tăng thu ngân sách nhằm bù đắp cho việc cắt giảm thuế đã lên kế hoạch, thay vì coi đó là một con bài mặc cả với các đối tác thương mại - nguồn tin tiết lộ.
Mục đích này của các quan chức Mỹ đã thúc đẩy một cuộc tìm kiếm các lựa chọn pháp lý đã được kiểm chứng mà vị Tổng thống có thể sử dụng để áp dụng mức thuế cao đối với nhiều đối tác thương mại sao cho càng nhanh càng tốt.
Nguồn tin thân cận cũng nói rằng hai đầu mối liên lạc về thương mại của Nhà Trắng đang có hai cách tiếp cận khác nhau.
Bộ trưởng Bộ Thương mại Howard Lutnick giữ vai trò là nhà đàm phán chủ lực về thương mại của ông Trump trong nhiệm kỳ này. Phương pháp của ông Lutnick chỉ trích các nước đối tác về thặng dư thương mại và chính sách thuế của họ, rồi yêu cầu các nước đi đến một thỏa thuận với Mỹ.
Đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer - một luận sư từng làm việc cho đại diện thương mại Mỹ trong nhiệm kỳ trước của ông Trump là ông Robert Lighthizer - lại khẳng định vai trò của một nhà hoạch định pháp lý, tìm cách tạo ra một căn cứ bền vững cho nỗ lực của ông Trump về tạo ra một trật tự mới cho thương mại toàn cầu.
Để đạt được mục tiêu này, ông Greer chủ trương mở điều tra nhằm vào các đối tác thương mại trước khi áp thuế quan - theo tiết lộ của nguồn thạo tin. Phương pháp này sẽ dựa vào các điều luật thương mại đã được kiểm thử, nhưng sẽ cần thời gian lên tới 6 tháng.
Thuế quan có đi có lại mà ông Trump dự kiến công bố vào tuần tới sẽ là một phiên bản của ý tưởng thuế quan phổ quát đánh vào tất cả các quốc gia xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ mà ông Trump đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm ngoái.
Các động thái thuế quan của ông Trump từ đầu nhiệm kỳ thứ hai tới hiện tại được đánh giá là thiếu nhất quán và khó lường. Ông đã áp thuế quan lên Canada và Mexico rồi lại tạm hoãn chỉ vài giờ sau đó. Ngoài ra, ông cũng đã áp thuế quan bổ sung 20% lên hàng hóa Trung Quốc và thuế quan 25% lên thép và nhôm nhập khẩu. Hiện tại, đã có Canada, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) áp thuế quan lên hàng Mỹ để trả đũa.
An Huy