Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại buổi gặp mặt các tướng lĩnh và đô đốc tại căn cứ Quantico ngày 30/9. Ảnh: Reuters.
Phát biểu ngày 30/9 trước thềm cuộc gặp với các chỉ huy hàng đầu tại Đại học Thủy quân Lục chiến ở Quantico, bang Virginia, ông Trump tuyên bố: “Tôi sẽ gặp các tướng, đô đốc và các lãnh đạo. Nếu tôi không thích ai đó, tôi sẽ sa thải họ ngay lập tức”.
Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth gây chấn động khi công khai chỉ trích đội ngũ tướng lĩnh và đô đốc “thừa cân”, đồng thời lên án các chương trình đa dạng hóa trong quân đội, cho rằng đó là nguyên nhân làm suy yếu sức mạnh quân sự suốt nhiều thập niên.
Phát biểu trong khán phòng chật kín sĩ quan cấp cao được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới, ông Hegseth cảnh báo: “Nếu những gì tôi nói khiến trái tim các vị nặng nề, hãy hành xử danh dự và từ chức”.
Ông cũng tuyên bố sẽ cải tổ toàn diện cách xử lý khiếu nại phân biệt đối xử và điều tra sai phạm trong Bộ Chiến tranh, vốn khiến giới chỉ huy phải “bước đi trên vỏ trứng”.
Với giọng điệu gay gắt, Hegseth nhấn mạnh kỷ luật và tiêu chuẩn thể lực nghiêm ngặt: “Không thể chấp nhận khi thấy những tướng lĩnh, đô đốc thừa cân đi lại trong hành lang Lầu Năm Góc”. Ông yêu cầu các bài kiểm tra thể chất áp dụng tiêu chuẩn nam giới cho toàn quân.
Những tuyên bố này trái ngược hẳn với phát biểu mềm mỏng của ông Trump vài ngày trước, khi ông khẳng định muốn gặp trực tiếp tướng lĩnh để nói rằng “chúng ta yêu họ”.
Tuy nhiên, các động thái gần đây cho thấy Lầu Năm Góc đang trong guồng cải tổ mạnh mẽ: từ việc sa thải Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và Đô đốc Hải quân, cấm một số đầu sách trong học viện quân sự, cho đến chiến dịch trấn áp ma túy ở Caribe.
Bộ trưởng Pete Hegseth phát biểu trước hàng trăm nghìn tướng lĩnh quân đội Mỹ ngày 30/9. Ảnh: Reuters.
Nhiều quan chức Mỹ nhận định cuộc họp lần này không chỉ dừng ở mục tiêu “nâng cao tinh thần” như lời ông Trump, mà còn có thể bàn sâu về việc cải tổ nhân sự và định hình lại ưu tiên quốc phòng. “Mọi chuyện đều có thể xảy ra”, một quan chức giấu tên cho biết.
Đầu tháng 9, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh gọi Bộ Quốc phòng bằng tên cũ là “Bộ Chiến tranh” - cách gọi thời Thế chiến II - nhằm nhấn mạnh vai trò chiến đấu của Lầu Năm Góc.
Dù việc đổi tên vĩnh viễn cần quốc hội thông qua, động thái này được coi là bước đi biểu tượng trong nỗ lực tái định hình quân đội Mỹ theo hướng “tinh thần chiến binh” mà ông Hegseth nhiều lần kêu gọi.
Ông Hegseth, cựu MC Fox News, hiện được coi là “kiến trúc sư” của cuộc cải tổ quân sự, với mục tiêu tái thương hiệu Lầu Năm Góc và loại bỏ các chương trình đa dạng giới tính, sắc tộc mà ông cho là “mang tính phân biệt đối xử”.
Phương Linh