Ông Trump trong bài phát biểu trực tuyến tại WEF ngày 23/1 - Ảnh: Reuters.
Tân Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/1 đã có phát biểu đầu tiên nhằm vào Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) kể từ khi nhậm chức, nói rằng ông sẽ gây sức ép buộc lãi suất phải giảm. Ngoài ra, ông cũng tuyên bố sẽ yêu cầu Saudi Arabia kéo giá dầu xuống như một cách để kết thúc cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Trong một bài phát biểu qua kết nối video tại chuỗi sự kiện thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos, Thụy Sỹ, ông Trump đề cập đến nhiều vấn đề chính sách khác nhau, trong đó không nói thẳng tên Fed nhưng thể hiện rõ quan điểm muốn lãi suất thấp hơn. “Tôi sẽ yêu cầu lãi suất giảm ngay lập tức. Và lãi suất cũng nên giảm trên toàn thế giới. Lãi suất ở các nền kinh tế khác nên giảm theo chúng tôi”, ông Trump tuyên bố.
Đây được xem là một “cuộc tấn công đầu tiên” của ông Trump nhằm vào giới chức Fed trong nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai, sau khi ông đã có mối quan hệ rất căng thẳng với ngân hàng trung ương Mỹ trong nhiệm kỳ trước. Ông thường xuyên chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell - người được chính ông bổ nhiệm - trong vấn đề lãi suất.
Bận rộn với nhiều hoạt động kể từ khi nhậm chức vào hôm thứ Hai tuần này, ông Trump chưa đề cập đến vấn đề chính sách tiền tệ cho tới khi có bài phát biểu trực tuyến tại WEF. Tuy nhiên, trong chiến dịch tranh cử vào năm ngoái, ông đã thể hiện quan điểm cho rằng ông nên có tiếng nói trong các quyết định lãi suất của Fed.
Phát biểu với báo giới sau đó vào ngày 23/1, ông Trump nói ông kỳ vọng Fed lắng nghe ông và ông sẽ nói chuyện với ông Powell “vào thời điểm phù hợp”.
Về phần mình, ông Powell và các quan chức khác của Fed đã nhấn mạnh tầm quan trọng về tầm quan trọng của cơ quan này. Đặc biệt, ông Powell đã nhiều lần khẳng định rằng Fed không đưa ra các quyết định lãi suất dựa trên cân nhắc chính trị. Bản thân ông Trump không có thẩm quyền luật định đối với Fed, nhưng tổng thống Mỹ có quyền đề cử các thành viên trong hội đồng thống đốc của Fed.
Sự độc lập của Fed được xem là một vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với ổn định thị trường tài chính Mỹ và toàn cầu. Dù vậy, Fed đã bị phê bình nhiều trong những năm gần đây vì đánh giá sai lầm ban đầu về sự leo thang chóng mặt của lạm phát vào năm 2021, dẫn đến phải tăng lãi suất quyết liệt sau đó.
Trong bài phát biểu tại WEF, ông Trump còn cáo buộc Saudi Arabia và Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) thúc đẩy cuộc chiến tranh ở Ukraine bằng cách đẩy giá dầu lên cao. Ông khẳng định cuộc chiến này sẽ kết thúc nếu giá dầu giảm. Nga - quốc gia đang xung đột với Ukraine - là một trong những nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới và thu từ xuất khẩu dầu là nguồn ngân sách quân sự chủ lực của Nga.
“Tôi sẽ yêu cầu Saudi Arabia và OPEC kéo giá dầu xuống. Nếu giá dầu giảm, chiến tranh Nga-Ukraine sẽ ngay lập tức kết thúc. Thực chất, họ có trách nhiệm nhất định đối với những gì đang diễn ra”, ông Trump nói về Saudi Arabia và OPEC - khối mà Riyadh giữ vai trò thủ lĩnh không chính thức.
Những phát biểu này của ông Trump được đưa ra vào thời điểm chưa đầy 1 tuần nữa là Fed có cuộc họp chính sách tiền tệ kéo dài hai ngày vào thứ Ba và thứ Tư tuần tới.
Thị trường dự báo Fed sẽ không hạ lãi suất trong lần họp này mà giữ nguyên ở mức 4,25-4,5% sau khi có 3 đợt giảm với tổng mức giảm tròn 1 điểm phần trăm trong 4 tháng cuối năm ngoái. Các nhà giao dịch đang nghiêng nhiều về khả năng Fed có đợt hạ lãi suất đầu tiên trong năm nay vào tháng 6, và khả năng 50-50 lãi suất sẽ hạ vào tháng 5 - theo dữ liệu từ công cụ FedWatch Tool của sàn giao dịch CME.
Trong chiến dịch tăng lãi suất trong năm 2022-2023, Fed nâng lãi suất tổng cộng 5,25 điểm phần trăm để chống lại sự leo thang của lạm phát. Dù tốc độ lạm phát hàng năm ở Mỹ hiện vẫn đang cao hơn mục tiêu 2% của Fed, giới chức Fed nói rằng họ nhận thấy tốc độ tăng của giá cả đã yếu đi nên lãi suất không cần thắt chặt như trước.
Ông Trump đổ lỗi chính quyền người tiền nhiệm Joe Biden “gây thâm hụt ngân sách do chi tiêu lãng phí” dẫn tới lạm phát tăng mạnh.
“Hệ quả là cuộc khủng hoảng lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại, và mức lãi suất cao ngất ngưởng đối với người dân Mỹ và thậm chí khắp thế giới. Giá thực phẩm và giá của hầu như tất cả mọi thứ khác mà loài người biết đến đều bùng nổ”, ông Trump nói.
Hiện phía Fed chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về những phát biểu này của ông Trump.
An Huy