Ông Trump 'hủy hẹn' với ông Putin: Tín hiệu bất định từ Mỹ và thế lưỡng nan của EU

17 giờ trướcBài gốc

Theo các nguồn tin ngoại giao, lý do được phía Washington đưa ra là cuộc gặp giữa ông Trump và ông Putin "không phù hợp vào thời điểm này", khi các điều kiện để đạt được thỏa thuận với Moscow dường như chưa chín muồi. Ông Trump nói thẳng rằng ông "không muốn lãng phí thời gian cho một cuộc gặp không đem lại kết quả thực chất".

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hủy cuộc gặp với người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Budapest chưa hẳn là một tin mừng đối với EU. Khả năng ông Trump có thể tùy ý sắp xếp hoặc trì hoãn một cuộc đối thoại cấp cao với Moscow cho thấy Washington đang tự mình điều hướng chính sách đối ngoại với Nga mà không cần tham khảo ý kiến của các đồng minh châu Âu. Động thái này buộc EU phải đặt lại câu hỏi về vị thế và ảnh hưởng thực sự của khối trong những quyết định chiến lược liên quan đến tương lai Ukraine.

Châu Âu rơi vào thế lưỡng nan khi tiến trình hòa bình ở Ukraine bế tắc. Ảnh: Reuters

Tờ Le Monde bình luận rằng, chưa bao giờ EU lại bị “kẹt giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ" như lúc này. Trước những tín hiệu thay đổi liên tục từ Nhà Trắng, một nhà ngoại giao kỳ cựu của EU phải lên tiếng thừa nhận rằng: "Cảm giác như chúng tôi lại phải bắt đầu từ con số 0".

Kế hoạch hòa bình 12 điểm của EU

Tình thế khó khăn hiện nay khiến nhiều quốc gia châu Âu phải cảnh giác, đặc biệt là trong bối cảnh một số thành viên EU đang chia rẽ về quy mô viện trợ và cách thức sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga.

Theo bà Marta Prochwicz, chuyên gia chính sách tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR), điều cần thiết hiện nay là xây dựng một chiến lược hỗ trợ lâu dài và có hệ thống nhằm củng cố an ninh, đẩy mạnh tiến trình hội nhập EU của Ukraine và tăng cường khả năng tự cường của Kiev. Các quan chức EU được cho là đang phối hợp với Ukraine xây dựng một kế hoạch 12 điểm nhằm xác lập các nguyên tắc đàm phán dựa trên giới tuyến hiện tại, thay vì chấp nhận bất kỳ sự nhượng bộ nào về lãnh thổ.

Đề xuất này, hiện đang ở giai đoạn khởi thảo, bao gồm những nội dung như sau: lệnh ngừng bắn có giám sát nhằm đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine, kế hoạch đưa trẻ em Ukraine bị di tản vì chiến sự về nước, từng bước nới lỏng trừng phạt Nga theo mức độ tuân thủ thỏa thuận trên thực địa và thỏa thuận giữ nguyên tài sản phong tỏa của Nga cho đến khi nước này chấp nhận bồi thường hậu xung đột.

Động thái này diễn ra ngay sau tuyên bố "Washington+", được Kiev cùng các nước châu Âu công bố hồi đầu tuần, nhằm khẳng định lập trường trái ngược với quan điểm mà ông Trump đang theo đuổi.

Theo các nguồn thạo tin, chiến lược hiện nay của châu Âu phản ánh mô hình "nhiều bước” từng được áp dụng trong tiến trình hòa bình Gaza: một khuôn khổ linh hoạt, trong đó Mỹ đóng vai trò trung gian hòa giải, vừa nhằm thu hút sự đồng thuận của người đứng đầu Nhà Trắng, vừa giữ châu Âu ở trung tâm bàn cờ ngoại giao.

Tổng thống Zelesky dự kiến sẽ trình bày kết quả cuộc trao đổi mới nhất với ông Trump trong phiên họp ngày 24/10 của Hội đồng châu Âu, trước khi lên đường tới London để tham dự hội nghị của “liên minh thiện chí” - nơi các đồng minh của Ukraine sẽ tiếp tục thảo luận thêm về sáng kiến này.

“Đóng băng” tài sản Nga

Tuy nhiên, trọng tâm then chốt của hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới sẽ xoay quanh câu hỏi mang tính bước ngoặt: Liệu các quốc gia thành viên có đề ra một khuôn khổ pháp lý cụ thể cho khoản vay trị giá 140 tỷ euro dành cho Ukraine, được rút từ khối tài sản bị phong tỏa của Nga hay không?

EU đang bước những bước thận trọng. Phần lớn các nước thành viên lo ngại rằng việc tịch thu hoàn toàn số tài sản của Moscow có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, trong trường hợp Nga khởi kiện tại các tòa án quốc tế.

Tuần trước, Ủy ban châu Âu (EC) đã gửi thêm các giải trình pháp lý cho các nước thành viên, nhằm trấn an Bỉ - quốc gia hiện đang nắm giữ khoảng 185 tỷ euro tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga tại trung tâm thanh toán Euroclear có trụ sở ở Brussels.

Tuy nhiên, ngay cả trước thềm cuộc họp ngày 23/10, Brussels vẫn chưa thể hoàn toàn yên tâm, dù chính phủ nước này được cho là đã đồng ý để EC giải trình pháp lý trước toàn khối.

Vấn đề cốt lõi đối với hầu hết các quốc gia EU là họ chỉ sẵn sàng tiến hành kế hoạch này nếu toàn khối cùng chia sẻ rủi ro pháp lý. Để đạt được điều đó, các nước cần ban hành bảo lãnh quốc gia cho khoản vay; song hầu hết vẫn tỏ ra dè dặt, chờ Ủy ban cung cấp thêm cơ sở pháp lý rõ ràng để bảo vệ họ trước các rủi ro tiềm ẩn.

Theo bản dự thảo kết luận hội nghị mà The Kyiv Independent có được, các lãnh đạo EU dự kiến sẽ “kêu gọi Ủy ban sớm trình bày các đề xuất cụ thể", dựa trên nhu cầu tài chính của Ukraine, về việc “sử dụng dần số dư tiền mặt liên quan đến tài sản Nga bị phong tỏa, phù hợp với luật pháp EU và quốc tế, đi kèm sự đoàn kết và chia sẻ rủi ro nội khối".

Giới chức châu Âu hy vọng bản đề xuất pháp lý này có thể hoàn thiện vào tháng 11/2025, mở đường cho một thỏa thuận chính trị tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra 1 tháng sau đó.

Tuy nhiên, vẫn còn một cuộc tranh luận lớn hơn xoay quanh câu hỏi quan trọng khác: Liệu Ukraine sẽ bị ràng buộc phải mua vũ khí từ các nhà sản xuất châu Âu hay có thể tự do lựa chọn thiết bị quân sự của Mỹ theo nhu cầu từ thực địa?

Khả năng EU thông qua gói trừng phạt Nga

Theo tuyên bố của Đan Mạch - nước hiện giữ chức Chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu, các nhà lãnh đạo EU cũng được kỳ vọng sẽ chính thức thông qua gói trừng phạt thứ 19 nhắm vào Nga - một bước tiến quan trọng được mở khóa sau khi Áo và quốc gia cuối cùng còn giữ quyền phủ quyết là Slovakia thay đổi quyết định.

Trước đó, Thủ tướng Slovakia Robert Fico cho biết đã rút lại quyền phủ quyết sau khi nhận được cam kết từ EU về việc đẩy nhanh các biện pháp hạ giá năng lượng trên toàn khối. Ông Fico nhấn mạnh, mục tiêu của Slovakia "chưa bao giờ là ngăn chặn hoàn toàn các biện pháp trừng phạt, mà là đảm bảo chương trình nghị sự của EU không chỉ xoay quanh Ukraine, trong khi các vấn đề kinh tế cấp bách của châu Âu bị phớt lờ".

Theo các quan chức ngoại giao, vòng trừng phạt mới nhất của EU sẽ bao gồm một lệnh cấm nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga. Theo đó, các hợp đồng ngắn hạn sẽ chấm dứt trong vòng 6 tháng tới và các hợp đồng dài hạn sẽ kết thúc vào ngày 1/1/2027.

Bên cạnh đó, gói trừng phạt còn bao gồm các hạn chế đi lại mới đối với các nhà ngoại giao Nga, cùng lệnh cấm vận bổ sung nhắm vào 117 tàu thuộc "hạm đội bóng tối" của Moscow - một động thái được xem là nhằm siết chặt hơn nữa khả năng duy trì chiến sự của Nga.

Đây được xem là một trong những gói trừng phạt toàn diện và mang tính biểu tượng nhất của EU kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ vào đầu năm 2022, phản ánh nỗ lực của liên minh này trong việc duy trì mặt trận thống nhất nội khối giữa lúc những rạn nứt chính trị và sức ép từ Washington ngày càng gia tăng.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo The Kyiv Independent, RT

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/ong-trump-huy-hen-voi-ong-putin-tin-hieu-bat-dinh-tu-my-va-the-luong-nan-cua-eu-post1240166.vov