Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: New York Times.
“Rõ ràng chúng tôi sẽ kháng cáo”, New York Times dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 23/1, theo giờ địa phương.
Trong khi đó, phát ngôn viên cho biết Bộ Tư pháp Mỹ cam kết “bảo vệ mạnh mẽ” sắc lệnh hành pháp của ông Trump và “người dân Mỹ, những người đang tuyệt vọng muốn thấy luật pháp quốc gia được thực thi”.
Sắc lệnh của ông Trump - nằm trong số nhiều sắc lệnh hạn chế nhập cư được ban hành ngay trong những giờ đầu tiên ông lên nắm quyền - tuyên bố sau ngày 19/2, trẻ em sinh ra tại Mỹ bởi người nhập cư không giấy tờ sẽ không được cấp quyền công dân. Sắc lệnh cũng mở rộng tới những phụ nữ lưu trú hợp pháp nhưng tạm thời, như khách du lịch, sinh viên đại học hoặc nhân viên thời vụ, nếu người cha không phải công dân Mỹ.
22 bang - cùng nhiều nhóm hoạt động và cá nhân - đã đệ đơn yêu cầu chặn lệnh hành pháp, dẫn lý do sắc lệnh vi phạm Tu chính án thứ 14 - “tất cả người sinh ra hoặc nhập tịch tại Mỹ và chịu sự quản lý của Mỹ đều là công dân Mỹ”. Tiền lệ pháp lý từ lâu đã diễn giải Tu chính án này và áp dụng cho mọi trẻ sơ sinh ra đời trên đất Mỹ, trừ một số trường hợp ngoại lệ.
Trong phiên điều trần tổ chức 3 ngày sau khi ông Trump ban hành lệnh hành pháp, thẩm phán Tòa án Liên bang Mỹ John C. Coughenour đã đứng về phía Washington, Arizona, Illinois và Oregon - 4 bang đệ đơn kiện - khi ký lệnh chặn trong 14 ngày và có thể gia hạn.
"Lệnh này vi hiến rõ ràng”, ông Coughenour nói. “Thành thật mà nói, tôi thấy khó hiểu khi một thành viên của đoàn luật sư lại tuyên bố lệnh này dựa trên Hiến pháp. Điều đó khiến tôi bối rối”.
Luật sư Brett Shumate lập luận lệnh mới của chính quyền "hoàn toàn" hợp hiến. Thay mặt chính quyền Trump, ông giải thích những người nhập cư không giấy tờ “vẫn chịu sự quản lý của thế lực nước ngoài” và do đó “không có lòng trung thành với Mỹ”. Do đó, con cái những người này, dù sinh ra ở Mỹ, cũng trong hoàn cảnh tương tự.
New York Times nhận định phán quyết của thẩm phán đánh dấu thất bại đầu tiên của ông Trump trong bối cảnh tân tổng thống Mỹ tìm cách thay đổi luật nhập cư liên bang và đảo ngược tiền lệ kéo dài hàng thập niên. Lệnh của Thẩm phán Coughenour đánh dấu sự khởi đầu của cuộc chiến dài hơi giữa chính quyền mới và các tòa án về chương trình nghị sự đầy tham vọng của ông Trump trong nhiệm kỳ 2.
Trí Ân