Suốt sáu tuần hầu tòa ở Manhattan, New York, Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump gần như luôn im lặng trong lúc các luật sư nỗ lực lật ngược bản án hình sự đầu tiên trong bốn vụ lùm pháp lý lớn nhất mà ông đang phải đói mặt.
Ông Trump đã bị tuyên "có tội" với cáo buộc giả hồ sơ kinh doanh để "chi tiền bịt miệng" một ngôi sao khiêu dâm – người từng tuyên bố có quan hệ ngoài luồng với cựu Tổng thống vào năm 2006.
Nhưng điều này đã thay đổi tại phiên điều trần ngày 17/1 vừa qua.
Ông Donald Trump. Ảnh: Euronews
Ông Trump thoát khỏi án hình sự ở tòa New York như thế nào?
Xuất hiện qua màn hình nhỏ tại phiên tòa, bằng một bài phát biểu kéo dài 7 phút, ông Trump đã chuyển hướng chú ý của dư luận khỏi những rắc rối pháp lý xung quanh ông sang tương lai của nước Mỹ trong ít nhất 4 năm nữa.
"Với tất cả những gì đang xảy ra ở đất nước chúng ta bây giờ: một trong những thành phố lớn nhất và quan trọng nhất nước Mỹ bị thiêu rụi, những cuộc xung đột diễn ra mất kiểm soát, lạm phát, nợ công và nhiều hơn thế nữa, tôi lại bị truy tố vì gọi chi phí pháp lý là chi phí pháp lý", ông Trump nói.
Trước đó, nhóm luật sự của ông Trump đã biện minh trước tòa rằng, số tiền được đề cập đến trong vụ án "chi tiền bịt miệng" thực chất là khoản thù lao dành cho ông Michael Cohen - người từng đảm nhận vai trò "cánh tay phải" của cựu Tổng thống trong các vấn đề pháp lý.
Phiên điều trần chưa từng có, nơi ông Trump được cho phép tham dự trực tuyến từ khu tư dinh Mar-a-Lago ở Florida đã khép lại một năm đầy biến động đối với cựu Tổng thống, khi ông chính thức trở thành Tổng thống Mỹ đắc cử đầu tiên bị kết án hình sự. Ông Trump sau đó cho rằng chiến thắng bầu cử của ông vào tháng 11 tương đương với "một sự tha bổng chính trị", tuyên bố rằng sự ủng hộ của cử tri là lời đáp trả mạnh mẽ nhất với những gì mà ông gọi là "vũ khí hóa chính phủ".
"Cử tri Mỹ đã nghe thấy phán quyết của tòa và họ vẫn quyết định bỏ phiếu cho tôi. Thậm chí, tôi đã giành được chiến thắng áp đảo với số phiếu bầu lớn nhất hiện nay, vượt xa mọi ứng viên tranh cử đến từ đảng Cộng hòa trước đó", ông Trump nhấn mạnh.
Chiến thắng bầu cử trong tháng 11 và quyền miễn trừ của Tổng thống được cho là đã mở đường cho ông Trump thoát khỏi bản án hình sự trước đó, Thẩm phán Juan Merchan đã áp dụng cái mà ông cho là "bản án hợp pháp duy nhất" là thả tự do vô điều kiện cho ông Trump. Bản án bất thường này, với không một hình phạt đi kèm, đã hoàn tất phán quyết chống lại ông Trump và cho phép ông kháng cáo.
Ông Merchan cho rằng ông Trump sẽ phải nhận "bản án nghiêm khắc hơn" nếu ông là một công dân bình thường; tuy nhiên "sự bảo vệ pháp lý đặc biệt" do văn phòng Tổng thống cung cấp không khiến ông có lựa chọn nào khác.
Thẩm phán Merchan cho biết: "Tổng thống Mỹ là người chịu trách nhiệm bảo vệ người dân Mỹ và gần đây, người dân của quốc gia này đã quyết định rằng người bảo vệ của họ nên được hưởng một số lợi ích khi ngồi vào vị trí này, trong đó có Quyền miễn trừ của Tổng thống".
Ông Trump không trắng án
Tuy nhiên, ông Merchan khẳng định rõ ràng rằng mặc dù vị trí người đứng đầu Nhà Trắng tương lai sẽ hạn chế các lựa chọn tuyên án nhưng điều đó không thay đổi được thực tế là bồi thẩm đoàn gồm 12 người New York đã kết tội cựu Tổng thống Trump.
"Mặc dù những biện pháp bảo vệ đó có phạm vi rất rộng lớn nhưng chúng không thể xóa bỏ phán quyết của bồi thẩm đoàn", ông Merchant nhấn mạnh.
Trước đó, trong hồ sơ nộp lên tòa án, Thẩm phán tòa New York cũng chỉ trích ông Trump vì "thái độ khinh thường nhánh thứ ba của chính quyền" và "thiếu tôn trọng thẩm phán, bồi thẩm đoàn và toàn bộ hệ thống tư pháp". Nhưng rõ ràng, ông Merchant đã thay đổi thái độ trong phiên điều trần vừa qua.
Công tố viên Joshua Steinglass lại có suy nghĩ khác. Trợ lý công tố viên Manhattan cho biết ông Trump "gây ra thiệt hại lâu dài cho nhận thức của công chúng về hệ thống tư pháp và đã đặt các viên chức tòa án vào tình thế nguy hiểm".
Theo ông Steinglass, viên chức quản chế đã phỏng vấn ông Trump năm ngoái tiệt lộ rằng Tổng thống đắc cử "tự cho mình là người đứng trên luật pháp và không chịu trách nhiệm về hành động của mình". Ông Steinglass nhấn mạnh rằng ông Trump đã đe dọa sẽ trả thù các công tố viên, chỉ trích phiên tòa là "tham nhũng và giả mạo" và không ngừng tấn công hệ thống tư pháp Mỹ bằng lời nói.
Bất chấp tất cả những điều đó, ông Steinglass cho biết luật sư quận Manhattan đã khuyến nghị không nên trừng phạt cựu Tổng thống, với lý lẽ tương tự như Thẩm phán Merchan.
Mười chín tháng sau khi ông Trump bị truy tố, ông Merchan kết thúc phiên tòa với những lời chúc tốt lành dành cho bị cáo của mình - người sẽ chính thức trở thành Tổng thống Mỹ chưa đầy mười ngày sau đó. Hướng về phía màn hình trực tiếp, Thẩm phán tòa New York nói với ông Trump: "Thưa ngài, tôi chúc ngài thượng lộ bình an trong chặng đường tiếp theo ở Nhà Trắng. Xin cảm ơn ngài".
Diệp Thảo/VOV.VN (tổng hợp)