Xe ô tô chờ xuất khẩu tại cảng ở tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc ngày 23/1/2024. Ảnh minh họa: THX/TTXVN
Ông Trump khẳng định động thái này nhằm đối phó với tình trạng nhập cư bất hợp pháp, tội phạm và ma túy đang tràn qua biên giới Mỹ.
Trên nền tảng Truth Social, ông Trump viết: “Vào ngày 20/1, một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên của tôi sẽ là ký ban hành tất cả các tài liệu cần thiết để áp thuế 25% lên mọi sản phẩm nhập khẩu từ Mexico và Canada vào Mỹ, nhằm chấm dứt tình trạng biên giới mở không thể chấp nhận được. Mức thuế này sẽ được duy trì cho đến khi tình trạng ma túy, đặc biệt là Fentanyl, và dòng người nhập cư bất hợp pháp bị ngừng hoàn toàn”. Ông cũng nhấn mạnh rằng các nước láng giềng của Mỹ hoàn toàn có khả năng giải quyết vấn đề này.
Bên cạnh đó, ông cũng cho biết Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế tăng thêm 10% so với hiện tại đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, trừ khi nước này có thể kiểm soát việc vận chuyển ma túy bất hợp pháp vào Mỹ. “Tôi đã có rất nhiều cuộc thảo luận với Trung Quốc về lượng lớn ma túy, đặc biệt là Fentanyl, được đưa vào Mỹ, nhưng tất cả đều vô ích” ông Trump viết. Ông cũng cáo buộc rằng các quan chức Trung Quốc từng hứa sẽ xử lý những kẻ buôn ma túy bị bắt quả tang, nhưng “chưa bao giờ thực hiện”.
Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã sử dụng thuế quan như một công cụ chiến lược, giống như trong nhiệm kỳ đầu, để thúc đẩy sản xuất trong nước và gia tăng nguồn thu ngân sách nhằm bù đắp cho những khoản thâm hụt từ kế hoạch cắt giảm thuế.
Thuế quan là loại thuế áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Mặc dù ông Trump tuyên bố rằng các quốc gia bị nhắm đến sẽ phải chịu thuế quan, thực tế, chi phí này thường do các công ty nhập khẩu trả và sau đó chuyển sang người tiêu dùng Mỹ. Hầu hết các nhà kinh tế học cho rằng thuế quan làm tăng lạm phát. Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, mức thuế mà ông Trump đề xuất có thể khiến mỗi hộ gia đình Mỹ phải chi thêm 2.600 USD mỗi năm.
Ông Scott Bessent, người được Tổng thống đắc cử Trump chọn làm Bộ trưởng Tài chính, cho rằng nếu áp dụng đúng cách, thuế quan sẽ không gây ra lạm phát. Sự bổ nhiệm ông Bessent được Phố Wall đánh giá cao, vì ông được kỳ vọng sẽ triển khai thuế quan theo lộ trình hợp lý.
Nếu được Thượng viện phê chuẩn, ông Bessent sẽ chịu trách nhiệm thực thi các chính sách thuế quan, hợp tác cùng Bộ trưởng Thương mại và Đại diện Thương mại Mỹ. Tuy nhiên, quyền lực cuối cùng vẫn thuộc về tổng thống, và ông Trump có thể áp dụng mức thuế mới chỉ với một chữ ký, như đã làm trong nhiệm kỳ trước khi áp thuế nặng lên hàng hóa Trung Quốc.
Tuy nhiên, thuế quan thường kéo theo các biện pháp trả đũa từ các quốc gia bị nhắm mục tiêu, dẫn đến chiến tranh thương mại. Đây chính là điều đã xảy ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, làm giảm hiệu quả đối với sản xuất trong nước khi hàng hóa Mỹ trở nên kém hấp dẫn hơn trên thị trường quốc tế.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, Trump cam kết sẽ áp dụng mức thuế quan còn cao hơn, với đề xuất thuế lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và mức thuế chung từ 10-20% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác vào Mỹ.
Cao Thông (t/h)