Cuộc hội đàm tại thành phố cảng Busan, miền nam Hàn Quốc là lần gặp trực tiếp đầu tiên giữa ông Trump và Tập Cận Bình kể từ năm 2019. Điều này đánh dấu chặng cuối trong chuyến công du chớp nhoáng của Tổng thống Trump tới châu Á, nơi ông cũng tuyên bố đạt được các bước đột phá thương mại với Hàn Quốc, Nhật Bản và các quốc gia Đông Nam Á.
“Chúng tôi sẽ có một cuộc gặp rất thành công, tôi không nghi ngờ gì về điều đó. Nhưng ông ấy là một nhà đàm phán rất cứng rắn”, ông Trump nói khi bắt tay ông Tập Cận Bình.
Chủ tịch Trung Quốc vẫn giữ vẻ mặt bình thản trong khi ông Trump nói với các phóng viên rằng hai bên có thể ký một thỏa thuận thương mại ngay trong ngày.
Khi hai phái đoàn ngồi vào bàn đàm phán, ông Tập Cận Bình nói qua phiên dịch rằng việc hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đôi lúc nảy sinh ma sát là điều bình thường. “Vài ngày trước, các nhà đàm phán thương mại của hai nước đã đạt được đồng thuận cơ bản về việc giải quyết những mối quan tâm chính của nhau. Tôi sẵn sàng tiếp tục hợp tác với Tổng thống Trump để xây dựng nền tảng vững chắc cho quan hệ Trung - Mỹ”, ông Tập Cận Bình nói.
Ông Trump và Tập Cận Bình bắt tay nhau trước cuộc hội đàm - Ảnh: Reuters
Ông Trump bắt tay khi tiễn ông Tập Cận Bình ra xe - Ảnh: Reuters
Cuộc hội đàm này diễn ra bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) và kéo dài gần hai giờ. Tổng thống Trump bắt tay, tiễn ông Tập Cận Bình ra xe trước khi được trải thảm đỏ tiễn ra sân bay. Hai bên chưa công bố thêm chi tiết nào về nội dung cuộc đàm phán.
Thị trường chứng khoán Trung Quốc tăng lên mức cao nhất trong vòng một thập kỷ, còn đồng nhân dân tệ cũng chạm đỉnh gần một năm so với đồng USD khi giới đầu tư kỳ vọng vào khả năng hạ nhiệt căng thẳng thương mại từng làm gián đoạn chuỗi cung ứng và làm lung lay niềm tin kinh doanh toàn cầu. Các thị trường chứng khoán toàn cầu từ Phố Wall tới Tokyo đều ghi nhận mức cao kỷ lục trong những ngày gần đây.
Ông Trump nhiều lần nói về triển vọng đạt được thỏa thuận trong cuộc gặp với ông Tập, sau khi các nhà đàm phán hai bên dường như đã đạt được sự đồng thuận tại Kuala Lumpur (thủ đô Malaysia) hôm Chủ nhật. Song với việc cả hai nước ngày càng cứng rắn trong các lĩnh vực cạnh tranh kinh tế và địa chính trị, nhiều câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ về sự hạ nhiệt thương mại có thể kéo dài bao lâu.
Cuộc chiến thương mại được châm ngòi trở lại trong tháng 10 sau khi Trung Quốc đề xuất mở rộng mạnh mẽ các hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm - nguồn nguyên liệu thiết yếu cho các ứng dụng công nghệ cao mà Trung Quốc đang thống trị.
Ông Trump tuyên bố sẽ trả đũa bằng cách áp thêm 100% thuế lên hàng hóa Trung Quốc, cùng với các biện pháp khác như hạn chế xuất khẩu các sản phẩm làm từ phần mềm Mỹ sang Trung Quốc - những động thái có thể gây chấn động nền kinh tế toàn cầu.
Ngay trước khi gặp ông Tập Cận Bình, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng Mỹ sẽ “tăng cường thử nghiệm vũ khí hạt nhân ngay lập tức”, lưu ý về kho vũ khí ngày càng lớn của Trung Quốc. Khi được hỏi về bài đăng này trong cuộc gặp sáng 30.10, ông Trump từ chối trả lời.
Mỹ kỳ vọng Trung Quốc hoãn kiểm soát đất hiếm
Sau các cuộc thương lượng khẩn cấp cuối tuần qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết ông kỳ vọng Trung Quốc sẽ hoãn việc áp dụng các biện pháp kiểm soát đất hiếm trong một năm và nối lại việc mua đậu tương Mỹ (mặt hàng quan trọng với nông dân Mỹ) như một phần của "khuôn khổ quan trọng" sẽ được các nhà lãnh đạo nhất trí.
Trước thềm hội nghị, Trung Quốc đã mua lô hàng đậu tương Mỹ đầu tiên trong vài tháng qua, theo hãng tin Reuters.
Nhà Trắng cho biết họ hy vọng cuộc hội đàm lần này sẽ mở đầu cho một loạt cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập Cận Bình trong năm tới, gồm cả các chuyến thăm của nhà lãnh đạo đến mỗi nước, cho thấy quá trình đàm phán sẽ kéo dài. Tuy nhiên, ông Trump mong muốn có những bước tiến nhanh chóng, trong bối cảnh doanh nghiệp toàn cầu đang theo dõi sát sao.
Hôm 29.10, Tổng thống Trump cho biết dự kiến sẽ giảm thuế nhập khẩu với hàng Trung Quốc để đổi lấy cam kết của nước này trong việc kiềm chế dòng chảy các tiền chất hóa học dùng để sản xuất fentanyl -loại ma túy tổng hợp gây tử vong hàng đầu ở Mỹ.
Ông Trump cũng nói có thể ký một thỏa thuận cuối cùng với ông Tập liên quan đến TikTok - ứng dụng video ngắn đang đối mặt với lệnh cấm ở Mỹ trừ khi tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) thoái vốn khỏi hoạt động tại nước này.
Các thỏa thuận cũ về thuế và đất hiếm sắp hết hạn
Các thỏa thuận trước đây, vốn đã giúp giảm mạnh thuế trả đũa xuống còn khoảng 55% ở phía Mỹ và 10% ở phía Trung Quốc, đồng thời nối lại xuất khẩu nam châm đất hiếm từ Trung Quốc, dự kiến sẽ hết hạn vào ngày 10.11.
Ông Scott Bessent cho biết Trung Quốc đã đồng ý giúp kiềm chế dòng chảy tiền chất hóa học dùng để sản xuất fentanyl, nhưng không nói rõ Mỹ có nhượng bộ gì để đổi lại hay không. Trung Quốc đang tìm cách yêu cầu Mỹ dỡ bỏ mức thuế 20% liên quan đến fentanyl, nới lỏng kiểm soát xuất khẩu công nghệ nhạy cảm của Mỹ và rút lại các khoản phí cảng mới áp lên tàu Trung Quốc nhằm đối phó với vị thế thống trị toàn cầu của nước này trong lĩnh vực đóng tàu, vận tải biển và logistics.
Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập diễn ra vào cuối chuyến công du kéo dài 5 ngày của Tổng thống Mỹ tới châu Á. Trong đó, ông Trump đã ký các hiệp định với Nhật Bản và các nước Đông Nam Á về đất hiếm, nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong nguồn khoáng sản thiết yếu cho sản xuất từ ô tô đến máy bay chiến đấu.
Căng thẳng quanh vấn đề Đài Loan
Căng thẳng chiến lược khu vực, đặc biệt là về Đài Loan - đối tác công nghệ cao của Mỹ, là điều đáng lo với hội nghị thượng đỉnh này.
Hôm Chủ nhật, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết các máy bay ném bom H-6K của Trung Quốc đã bay gần Đài Loan để thực hành “diễn tập đối kháng”.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Đài Loan “không nên lo lắng” về các cuộc đàm phán Mỹ - Trung, dù một số chuyên gia bày tỏ lo ngại rằng ông Trump có thể đưa ra nhượng bộ liên quan đến đảo này. Theo luật, Mỹ có nghĩa vụ cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ.
Sơn Vân