Ngày 14/12, Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định, việc Ukraine chấp nhận các đảm bảo an ninh từ Mỹ, các đối tác châu Âu và một số quốc gia khác, thay vì tư cách thành viên chính thức của NATO, là một sự thỏa hiệp đáng kể từ phía Kiev.
“Ngay từ đầu, mục tiêu của Ukraine là gia nhập NATO, bởi đó mới là những đảm bảo an ninh thực sự", ông Zelensky nói trong cuộc trao đổi với các phóng viên qua WhatsApp. “Tuy nhiên, một số đối tác, cả ở Mỹ lẫn châu Âu, đã không ủng hộ con đường đó".
Tổng thống Ukraine Zelensky. Ảnh: Reuters
Động thái này đánh dấu một bước ngoặt mang tính chiến lược đối với Ukraine – quốc gia từ lâu coi tư cách thành viên NATO là “tấm khiên” an ninh trước các mối đe dọa quân sự từ Nga và thậm chí đã hiến định hóa nguyện vọng đó. Sự điều chỉnh này cũng vô tình chạm tới một trong những mục tiêu cốt lõi mà Moscow theo đuổi trong cuộc chiến, dù Kiev đến nay vẫn kiên quyết không chấp nhận bất kỳ sự nhượng bộ lãnh thổ nào cho Nga.
Theo ông Zelensky, trong bối cảnh hiện nay, các đảm bảo an ninh song phương Mỹ-Ukraine (tương tự như Điều 5 của NATO) cùng với những cam kết an ninh từ các đồng minh châu Âu và các quốc gia như Canada, Nhật Bản sẽ giúp Ukraine chống lại các cuộc tấn công tương lai từ phía Nga.
“Và bản thân điều đó đã là một sự thỏa hiệp từ phía chúng tôi", ông nhấn mạnh, đồng thời khẳng định các đảm bảo này phải có giá trị ràng buộc pháp lý.
Trong khi đó, Nga nhiều lần yêu cầu Ukraine chính thức từ bỏ tham vọng gia nhập NATO và rút quân khỏi khoảng 10% lãnh thổ vùng Donbas mà Kiev vẫn đang kiểm soát. Điện Kremlin cũng kêu gọi Ukraine phải duy trì vị thế trung lập và không cho phép lực lượng nước ngoài đồn trú trên lãnh thổ nước này.
Các nguồn tin Nga hồi đầu năm cho biết Moscow còn muốn các cường quốc phương Tây đưa ra những cam kết “bằng văn bản” về việc không mở rộng NATO về phía đông. Trên thực tế, điều này đồng nghĩa với việc khép lại cánh cửa gia nhập liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu đối với Ukraine, Georgia, Moldova và nhiều quốc gia khác trong không gian hậu Xô Viết.
Trước đó, Tổng thống Zelensky đã kêu gọi đạt được một nền hòa bình "bền vững" với Nga. Lời kêu gọi này được đưa ra khi ông chuẩn bị gặp gỡ các phái viên Mỹ và đồng minh châu Âu tại Berlin, nhằm tìm lối thoát cho cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm với Moscow.
Dù thành phần chính thức của các cuộc gặp chưa được công bố, một quan chức Mỹ tiết lộ rằng đặc phái viên của ông Trump, ông Steve Witkoff, cùng con rể Jared Kushner sẽ tới Đức để tham gia các cuộc đàm phán với đại diện Ukraine và châu Âu.
Việc lựa chọn ông Witkoff – người từng dẫn dắt các cuộc đàm phán giữa Ukraine và Nga xoay quanh đề xuất hòa bình của Mỹ – được xem là tín hiệu cho thấy Washington nhận thấy cơ hội đạt được bước tiến mới về hòa bình ở Ukraine.
Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine, Mỹ và các nước châu Âu đang thảo luận một kế hoạch gồm 20 điểm, với mục tiêu cuối cùng là đạt được một lệnh ngừng bắn. Ông cũng khẳng định Kiev hiện không tiến hành bất kỳ cuộc đàm phán trực tiếp nào với Moscow.
Diệp Thảo/VOV.VN (biên dịch) Theo CNN