Trong một thế giới vận động với tốc độ cao, nhà báo Paul Salopek đã chọn một cách tiếp cận khác biệt: đi bộ. Dành hơn một thập kỷ cho dự án "Out of Eden Walk", ông đang thực hiện một hành trình đi bộ xuyên lục địa để lần theo dấu chân di cư của loài người và kể lại những câu chuyện bị lãng quên.
Dự án báo chí dài hơi này được National Geographic tài trợ, bắt đầu vào ngày 10 tháng 1 năm 2013, tại vùng Afar, Ethiopia. Địa điểm này mang tính biểu tượng sâu sắc, bởi đây là nơi các nhà cổ sinh vật học đã khai quật bộ xương "Lucy", một hóa thạch tổ tiên loài người có niên đại hơn 3,2 triệu năm. Từ điểm khởi đầu của nhân loại, ông Salopek bắt đầu chuyến đi bộ dự kiến dài hơn 22.500 km (14.000 dặm), đi qua châu Phi, Trung Đông, châu Á và châu Mỹ.
(Ảnh: Out of Eden Walk)
Lắng nghe thế giới qua từng bước chân
Phương pháp của Paul Salopek là "báo chí chậm". Thay vì di chuyển nhanh bằng máy bay hay ô tô, ông đi bộ và cứ mỗi 160 km (100 dặm), ông lại dừng lại để quan sát, lắng nghe và ghi chép. Cách tiếp cận này cho phép ông có được cái nhìn sâu sắc và chân thực về cuộc sống của người dân địa phương.
Hành trình đã đưa ông qua những vùng đất khắc nghiệt và đầy biến động. Tại sa mạc ở Saudi Arabia, ông đối mặt với nhiệt độ lên tới 50°C. Ở biên giới Afghanistan, ông chứng kiến nỗ lực tái thiết cuộc sống của người dân giữa đống đổ nát của chiến tranh. Ông cũng đã gặp gỡ những người chăn cừu ở Uzbekistan và lắng nghe họ kể về sự biến mất của biển Aral, hay đồng hành cùng những người nhập cư ở Mexico trên con đường tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn.
Paul Salopek, đang leo núi ở thảo nguyên thuộc vùng Mangystau, Kazakhstan.
Những câu chuyện không thể kể vội
Đi bộ cho phép Paul Salopek tiếp cận những câu chuyện mà báo chí chính thống thường bỏ lỡ. Ông không chỉ ghi nhận con số về các trại tị nạn ở Jordan, mà còn ngồi ăn tối và lắng nghe tâm sự của một gia đình người Syria về ngôi nhà đã mất và nỗi nhớ quê hương.
Tại Myanmar, ông đã đi bộ cùng người dân địa phương trong nhiều tháng, thấu hiểu sâu sắc lý do họ phải rời bỏ quê hương. Ở Trung Quốc, ông chứng kiến những ngôi làng cổ bị phá bỏ để nhường chỗ cho các khu đô thị hiện đại, trò chuyện với những người già buộc phải rời xa mảnh đất gắn bó cả đời. Những câu chuyện này đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và đồng cảm thực sự.
Paul Salopek, đang leo núi ở thảo nguyên thuộc vùng Mangystau, Kazakhstan.
Thử thách và những người bạn đồng hành
Paul Salopek không đơn độc trên hành trình. Ông luôn có những người dẫn đường địa phương, những người không chỉ giúp ông tìm lối đi mà còn mở ra cánh cửa để ông hiểu thế giới qua góc nhìn của họ. Đó là Ahmed, người chăn dê ở Ethiopia, đã dạy ông cách tìm nước trong sa mạc, hay Faisal, một hướng dẫn viên người Bedouin, đã chia sẻ những bí ẩn của cồn cát Saudi Arabia.
Chuyến đi cũng đầy rẫy những thử thách. Có lần ở sa mạc Kyzyl Kum hẻo lánh của Uzbekistan, kho dự trữ nước của ông bị đánh cắp, buộc ông phải dùng điện thoại vệ tinh để gọi trợ giúp. Chính những trải nghiệm như vậy càng làm cho hành trình của ông thêm phần chân thực.
Paul Salopek đã sử dụng điện thoại vệ tinh để gọi trợ giúp sau khi kho dự trữ nước của ông bị đánh cắp ở sa mạc Kyzyl Kum hẻo lánh của Uzbekistan.
Hơn một thập kỷ đã trôi qua, Paul Salopek vẫn đang bước đi. Hành trình của ông là một minh chứng cho sức mạnh của việc chậm lại để quan sát, để thấu hiểu một thế giới phức tạp và không ngừng biến đổi. Như chính ông chia sẻ: "Khi tôi đi bộ qua một vùng đất, tôi không chỉ nhìn thấy phong cảnh. Tôi nhìn thấy lịch sử, thấy con người, thấy những thay đổi đang diễn ra ngay trước mắt mà đôi khi chính người dân nơi đó cũng không nhận ra".
CTVX