Peter Lynch chỉ ra 10 sai lầm kinh điển mà hầu hết nhà đầu tư chứng khoán đều mắc phải

21 giờ trướcBài gốc

Huyền thoại đầu tư Peter Lynch

Giá đã giảm tới mức này rồi thì không thể xuống thêm được nữa

Peter Lynch từng trải qua bài học đắt giá khi mua 5 triệu cổ phiếu của tập đoàn đa ngành Kaiser Industries với giá 11 USD/cổ phiếu. Trước đó, mã này từng ở mức 25 USD, và ông tin chắc giá sẽ không thể rơi xuống dưới 10 USD.

Khi giá giảm còn 8 USD, Lynch thậm chí khuyên mẹ mình mua mạnh vì cho rằng đây là “cơ hội ngàn vàng”. May mắn thay, bà không nghe theo — bởi vài tháng sau, giá chỉ còn 4 USD vào năm 1973.

Dù cổ phiếu Kaiser sau đó hồi phục mạnh, giúp quỹ của ông thắng lớn, Lynch khẳng định trải nghiệm này đã khiến ông “bỏ hẳn suy nghĩ kiểu ‘giá thấp rồi, không thể thấp hơn được nữa’”.

Bắt đáy cổ phiếu là chuyện dễ dàng

Theo Peter Lynch, mua một cổ phiếu đang giảm mạnh giống như cố bắt một con dao đang rơi — thường gây ra những vết thương đau đớn.

Ông khuyên nên chờ giá ổn định rồi mới hành động: “Hãy đợi khi con dao rơi xuống đất, rung lên vài nhịp rồi mới nhặt”.

Lynch thường sử dụng phân tích cơ bản để định giá, chẳng hạn khi một công ty có lượng tiền mặt tương đương 11 USD/cổ phiếu trong khi thị giá chỉ 14 USD, ông sẽ cân nhắc mua. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh không có gì đảm bảo sẽ “bắt đúng đáy”, bởi giá cổ phiếu thường dao động dữ dội trước khi hình thành xu hướng tăng dài hạn.

Giá đã cao thế này rồi thì còn tăng được nữa sao?

Theo Lynch, không tồn tại giới hạn cố định cho giá cổ phiếu, miễn là doanh nghiệp tiếp tục hoạt động hiệu quả. Nếu doanh nghiệp tiếp tục chiến lược phát triển đúng đắn, lợi nhuận tăng trưởng tốt và các yếu tố cơ bản ổn định, giá cổ phiếu có thể tăng mãi mãi.

Ông lấy ví dụ về cổ phiếu của Philip Morris, từng chỉ có giá 0,75 USD. Nhiều nhà đầu tư đã sớm chốt lời vì nghĩ “cao thế là cùng”. Nhưng 30 năm sau, giá cổ phiếu này đã tăng 166 lần lên 124,5 USD, tương đương mức sinh lời kép gần 20% mỗi năm, chưa tính cổ tức lên tới 23.000 USD. Sau đó, cổ phiếu còn tăng lên 180 USD và chia tách 4:1.

Giá chỉ 3 USD/cổ phiếu, có gì để mất đâu?

Không ít nhà đầu tư chọn mua cổ phiếu giá rẻ vì nghĩ rằng rủi ro thấp.

Tuy nhiên, Lynch phản bác: “Sau 20 năm đầu tư, tôi nhận ra rằng dù tôi mua cổ phiếu giá 50 USD hay 1 USD, nếu nó về 0 thì tôi đều mất trắng”.

Theo ông, một cổ phiếu kém chất lượng dù rẻ hay đắt đều nguy hiểm như nhau. Điều quan trọng là chất lượng doanh nghiệp, chứ không phải giá niêm yết.

Công ty này từng huy hoàng, chắc chắn sẽ trở lại thời vàng son

Nhiều công ty từng nổi tiếng, sau khi sa sút lại được nhà đầu tư kỳ vọng hồi sinh. Lynch cho rằng đây là ảo tưởng nguy hiểm. “Rất nhiều công ty đã phá sản hoặc bị thâu tóm rẻ mạt mà không bao giờ có thể trở lại ánh hào quang cũ”, ông viết.

Không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng tự làm mới mình, và việc bám víu vào quá khứ có thể khiến nhà đầu tư “chết chìm cùng niềm tin sai lầm”.

Cuốn sách "One Up on Wall Street" của Peter Lynch

Khi giá hồi lên 10 USD/cổ phiếu, tôi sẽ bán

Tâm lý “đợi hồi mới bán” là nguyên nhân khiến nhiều nhà đầu tư kẹt vốn trong các khoản lỗ. Lynch nhận xét: “Những cổ phiếu đang giảm sâu gần như không bao giờ quay lại mức mà nhà đầu tư muốn bán”.

Thay vì chờ đợi vô vọng, ông gợi ý một bài kiểm tra đơn giản:“Nếu bạn không tin tưởng doanh nghiệp đủ để mua thêm, hãy bán ngay”.

Theo Lynch, giữ cổ phiếu chỉ để “chờ hồi” là lãng phí thời gian và cơ hội, vì số vốn đó có thể sinh lời tốt hơn ở nơi khác.

Không cần lo, cổ phiếu phòng thủ ít biến động

Lynch cảnh báo rằng ngay cả các cổ phiếu được coi là “phòng thủ” như hàng tiêu dùng, tiện ích hay y tế cũng không hề miễn nhiễm với rủi ro.

“Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần nắm giữ cổ phiếu an toàn rồi quên nó đi. Nhưng thực tế, doanh nghiệp luôn thay đổi và triển vọng cũng vậy,, ông nói. “Không có cổ phiếu nào bạn có thể mua rồi không cần để mắt đến”.

Sao lâu vậy mà cổ phiếu chẳng tiến triển gì?

Kiên nhẫn là đức tính hiếm có trong đầu tư. Lynch kể lại, khi còn điều hành quỹ Magellan, ông từng mua cổ phiếu hãng dược Merck – doanh nghiệp có nền tảng vững chắc nhưng giá gần như đi ngang suốt nhiều năm.

“Thông thường, cổ phiếu tốt sẽ bắt đầu tăng sau 3-4 năm, đôi khi lâu hơn”, ông viết. “Với Merck, tôi phải chờ lâu hơn thế, nhưng phần thưởng hoàn toàn xứng đáng”. Kết quả là quỹ Magellan đạt mức lợi nhuận trung bình hơn 29%/năm – một trong những kỷ lục của ngành đầu tư.

Tiếc quá, không mua cổ phiếu này nên mất bao nhiêu tiền

Nhiều nhà đầu tư tự trách mình vì bỏ lỡ một mã cổ phiếu có thể tăng tính bằng lần. Lynch cho rằng đây là tâm lý nguy hiểm, bởi “coi lợi nhuận của người khác là thua lỗ của mình không phải là cách nghĩ đúng trong đầu tư”.

Ông cho rằng kiểu suy nghĩ này dễ dẫn đến việc “mua đuổi” – mua khi giá đã tăng mạnh – khiến nhà đầu tư vừa thua thật trên sổ lệnh, vừa mệt mỏi về tinh thần.

Giá tăng là tôi đúng, giá giảm là tôi sai

Theo Lynch, giá cổ phiếu trong ngắn hạn không phản ánh đúng triển vọng dài hạn. “Giá tăng hay giảm chỉ có nghĩa là ai đó sẵn sàng trả cao hơn hoặc thấp hơn cho cùng một món hàng, vậy thôi”.

Ông nhấn mạnh rằng thành công của một khoản đầu tư không thể được đánh giá trong vài tuần hay vài tháng, mà phải dựa vào sự tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp.

Lê Minh

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/peter-lynch-chi-ra-10-sai-lam-kinh-dien-ma-hau-het-nha-dau-tu-chung-khoan-deu-mac-phai-171993.html