PGS Nguyễn Lân Hiếu: Đổ bỏ cốc thuốc An cung để cứu bệnh nhân

4 giờ trướcBài gốc

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Ảnh: Việt Linh.

Từ lâu, An cung ngưu hoàng hoàn vẫn được coi là “thuốc thần” của không ít gia đình Việt. Chỉ cần nghe ai đó đột quỵ, nhiều người lập tức nghĩ đến việc cho uống An cung, với niềm tin có thể giữ lại mạng sống trong tích tắc. Chính vì vậy, không ít gia đình sẵn sàng bỏ ra hàng triệu đồng để mua vài viên về cất tủ, như một phương án phòng khi "bất trắc".

Sự thật phũ phàng sau những lời đồn

Trong chuyến du lịch Trung Quốc, chị Nguyễn Ngọc Bích (Hà Nội) ghé vào một cửa hàng thuốc cổ truyền nổi tiếng - Đồng Nhân Đường. Nghe nhân viên giới thiệu: "Mỗi nhà nên có một viên An cung, lỡ người thân đột quỵ chỉ cần uống ngay là qua khỏi". Lời quảng cáo nghe có vẻ "thần dược" khiến chị tò mò nhưng vẫn dè chừng, quyết định không mua.

Trong bài viết chia sẻ gần đây trên mạng xã hội, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết An cung ngưu hoàng hoàn vốn có lịch sử hàng trăm năm tại Đồng Nhân Đường. Bài thuốc nguyên bản từng chứa những vị quý hiếm như sừng tê giác, sỏi mật bò, xạ hương tự nhiên.

Nhưng đến nay, hầu hết thành phần đã bị thay thế: sừng trâu thay sừng tê giác, sỏi mật nhân tạo thay sỏi tự nhiên, xạ hương tổng hợp thay xạ hương thật. Đáng lo ngại, trong công thức hiện đại vẫn còn những dược liệu chứa độc tính như hùng hoàng, hay chu sa. Đây đều là khoáng chất chứa kim loại nặng, nếu sử dụng không kiểm soát có thể gây tổn thương gan, thận, thậm chí ngộ độc.

Dù vậy, sản phẩm dạng này vẫn được rao bán tràn lan dưới mác "hàng xách tay" từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… mà không có sự kiểm soát chất lượng. Chính sự mập mờ này, cộng với những lời quảng cáo thổi phồng, đã biến An cung thành loại "thuốc thần" được nhiều người săn lùng mà bỏ qua nguy cơ tiềm ẩn.

Chỉ vì uống liền 2 viên An cung "để phòng đột quỵ", bệnh nhân 76 tuổi ở Hà Nội phải nhập viện trong tình trạng mệt lả, tiểu ít, nhịp tim chậm, hoa mắt chóng mặt. Tại Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, bác sĩ chẩn đoán ông bị suy thận cấp, tăng kali huyết trên nền suy tim và tăng huyết áp - biến chứng nguy hiểm nghi do tác dụng phụ của thuốc. May mắn, bệnh nhân được lọc máu kịp thời, thoát khỏi tình huống thập tử nhất sinh.

Một trường hợp khác, bố của anh Nguyễn Châu Long từng tự ý uống An cung khi lên cơn tai biến. Tuy nhiên, do không đúng thể bệnh, tình trạng của ông nhanh chóng trở nên nguy kịch. May mắn thay, nhờ được đưa đi cấp cứu kịp thời, ông mới thoát khỏi lưỡi hái tử thần.

"Nếu xét về thành phần, có thể thấy An Cung phần nào có tác dụng làm giảm hiện tượng đông máu, tiêu đi các cục máu đông nhỏ. Tuy nhiên, trên thực tế, khi bệnh nhân bị nhồi máu não hay nhồi máu cơ tim, chúng tôi phải sử dụng thuốc tiêm truyền trực tiếp vào mạch máu, và nhiều trường hợp vẫn không thể tan được cục máu đông nên phải dùng biện pháp cơ học như hút hoặc nong bằng bóng để khai thông dòng chảy", PGS Hiếu phân tích.

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: Việt Linh.

Vị chuyên gia cảnh báo nếu An cung thực sự có tác dụng chống đông, thì với bệnh nhân xuất huyết não, đây sẽ là thảm họa. Chính ông từng nhiều lần bị gia đình ép cho bệnh nhân uống loại thuốc này ngay trong phòng hồi sức.

“Nếu chúng tôi không cầm cốc thuốc, gia đình sẽ lo lắng. Nhưng nếu cho uống, người bệnh có thể nguy hiểm hơn. Vì thế, lựa chọn duy nhất là lén đổ đi trong bồn rửa”, ông chia sẻ

Theo ông, việc người dân vẫn tìm mua An cung có thể xuất phát từ những giai thoại, lời truyền miệng, hoặc đơn giản là vì giá trị đắt đỏ khiến nó trở thành món quà "quý hiếm". Một nguyên nhân khác, bác sĩ Hiếu cho rằng là do hệ thống y tế chưa tạo đủ niềm tin cho người dân, dẫn đến tâm lý tìm đến "thuốc bí truyền".

"Dù trực tiếp hay gián tiếp, là bác sĩ, tôi xin nhận lỗi và mong rằng sẽ không còn những người bệnh bị thiệt thòi chỉ vì thiếu hiểu biết về kiến thức y khoa mà lẽ ra chúng tôi phải cung cấp, phải lên tiếng", ông nói.

Hơn 80% ca đột quỵ không phù hợp dùng An cung

Bộ Y tế khẳng định An cung chỉ được dùng khi bệnh nhân có chẩn đoán rõ ràng thuộc thể "trúng phong nhiệt" (sốt cao, mê sảng, mặt đỏ, mạch nhanh), và phải do bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền chỉ định. Tuyệt đối không dùng cho:

Các trường hợp "trúng phong hàn", nhồi máu não, xuất huyết não, chưa có chẩn đoán xác định.
Phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 3 tuổi, bệnh nhân suy gan thận nặng.
Người tự ý sử dụng tại nhà mà không có chỉ định.

Các chuyên gia nhấn mạnh yếu tố tiên quyết trong điều trị đột quỵ không phải là một viên thuốc "thần kỳ", mà là tốc độ đưa người bệnh đến cơ sở y tế. "Giờ vàng" kéo dài từ 3 đến 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng.

Trong khoảng thời gian này, chụp CT hoặc MRI sọ não sẽ giúp xác định loại đột quỵ - nhồi máu hay xuất huyết - từ đó đưa ra phương pháp điều trị đúng như tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch hoặc nội khoa.

Bác sĩ khoa Cấp cứu thăm khám cho bệnh nhân uống An cung ngưu hoàng hoàn chữa đột quỵ. Ảnh: BVCC.

ThS.BS Vũ Văn Đại, khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cũng khẳng định tự ý dùng An cung tại nhà không những không phân biệt được thể bệnh mà còn khiến chậm trễ điều trị hiện đại, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và khả năng hồi phục.

Là bác sĩ y học cổ truyền, ông cho rằng An cung có giá trị nhất định, nhưng cần được sử dụng đúng với y lý - y chứng - y đức. Không nên biến một bài thuốc quý thành niềm tin mù quáng gây hại.

"Không phải mọi ca đột quỵ đều phù hợp sử dụng An Cung. Thực tế lâm sàng cho thấy hơn 80% trường hợp tai biến mạch máu não là do nhồi máu não (thể hàn), cần can thiệp nội khoa cấp cứu càng sớm càng tốt. Việc sử dụng An cung trong những trường hợp này có thể làm lạnh cơ thể, giảm tưới máu não, thậm chí nguy hiểm nếu bệnh nhân đang bị xuất huyết não - do thuốc chứa một số thành phần có tính chống đông nhẹ, dễ làm nặng thêm tình trạng chảy máu", bác sĩ Đại nhấn mạnh.

Không những vậy, thuốc này chứa dược liệu có tính độc (như chu sa - thủy ngân, hùng hoàng - asen), nếu sử dụng không đúng chỉ định có thể gây hại cho gan, thận, thần kinh. Nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận như rối loạn tiêu hóa, dị ứng, rối loạn nhịp tim, co giật... Thậm chí, một số sản phẩm trôi nổi trên thị trường bị phát hiện chứa hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng an toàn.

Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/pgs-nguyen-lan-hieu-do-bo-coc-thuoc-an-cung-de-cuu-benh-nhan-post1587966.html