PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Phải có luật riêng về nghệ thuật biểu diễn

4 giờ trướcBài gốc

Ngày 3/10, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam tổ chức hội thảo 50 năm chặng đường đổi mới của nghệ thuật sân khấu Việt Nam (1975 – 2025). Đây là dịp để những người làm nghề tổng kết hành trình đã qua, chỉ ra những hạn chế, đồng thời bàn giải pháp để sân khấu tiếp tục đồng hành cùng dân tộc và hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Nửa thế kỷ đồng hành cùng đất nước

NSND Trịnh Thúy Mùi.

Phát biểu khai mạc, NSND Trịnh Thúy Mùi - Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam - nhấn mạnh hội thảo là dịp nhìn lại những thành công và hạn chế của sân khấu trong 50 năm qua, từ ngày thống nhất đất nước, bước vào công cuộc đổi mới 1986 cho đến nay, khi Việt Nam đang bước sang một kỷ nguyên mới với khát vọng phát triển toàn diện. “Sân khấu đã góp phần phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời vun đắp bản sắc văn hóa dân tộc như mong ước của Bác Hồ kính yêu”, bà nói.

NSND Lê Tiến Thọ, nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định từ sau ngày giải phóng, lực lượng nghệ sĩ Bắc - Nam hội ngộ đã tạo nên diện mạo sân khấu phong phú. Dưới sự định hướng của các nghị quyết của Đảng, nhiều tác phẩm sân khấu đạt giá trị nghệ thuật cao, góp phần giáo dục truyền thống, khắc họa số phận con người thời hậu chiến và trong bối cảnh đổi mới. Sân khấu không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn bồi đắp lý tưởng, nuôi dưỡng khát vọng sống đẹp.

Tuy vậy, ông cũng chỉ ra nhiều hạn chế: khán giả ngày càng thưa vắng, kịch bản thiếu sức hút, một số vở chạy theo thị hiếu tầm thường. Đội ngũ tác giả, đạo diễn, nhà phê bình có nghề đang khan hiếm, trong khi bản sắc sân khấu truyền thống đứng trước nguy cơ mai một. Cơ chế thi đua khen thưởng chưa thật minh bạch cũng gây bức xúc trong giới nghệ sĩ.

Theo NSND Lê Tiến Thọ, để sân khấu khẳng định vai trò trong đời sống hiện đại, cần chú trọng đào tạo, nâng cao chất lượng kịch bản, dàn dựng, đầu tư cơ sở vật chất và quảng bá.

Sân khấu Việt Nam vẫn có sức hút với giới trẻ nếu biết đổi mới cách tiếp cận.

Cùng quan điểm đó, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Chương - Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam nói trong 50 năm, sân khấu đã có đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng, song hiện đang đối diện hàng loạt thách thức: khủng hoảng nhân lực, cơ chế quản lý bất cập, thiếu cơ sở vật chất, chính sách đãi ngộ chưa thỏa đáng, thiếu tác phẩm lớn mang tầm thời đại.

Ông đề xuất đổi mới tư duy sáng tạo, hoàn thiện pháp luật, đầu tư hạ tầng, bảo tồn sân khấu truyền thống gắn với đương đại, ứng dụng công nghệ, xã hội hóa và đẩy mạnh giao lưu quốc tế.

"Sân khấu Việt Nam muốn phát triển phải có sự chung tay của nhà nước, giới nghề và toàn xã hội, để vừa bảo tồn di sản vừa sáng tạo tác phẩm lớn xứng tầm", ông nói.

Khát vọng hội nhập trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh chuyển đổi số, NSƯT Kiều Minh Hiếu - Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam đề xuất ứng dụng mạnh mẽ công nghệ để bảo tồn và phát triển sân khấu. Theo ông, cần số hóa toàn bộ di sản sân khấu, đưa vào thư viện số quốc gia và phát hành trên các nền tảng nội dung Việt; kết hợp công nghệ ánh sáng, âm thanh số, hologram để làm mới các vở lịch sử; thí điểm sân khấu tương tác, thực tế ảo trong giáo dục, du lịch văn hóa. Ông cho rằng chỉ khi có sự gắn kết giữa nhà nước, nghệ sĩ, công chúng, công nghệ, giáo dục và thị trường, sân khấu mới giữ được hồn dân tộc và hòa nhịp đời sống hiện đại.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội.

Ở góc độ chính sách, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội đánh giá sân khấu Việt Nam vẫn có sức hút với giới trẻ nếu biết đổi mới cách tiếp cận, gắn kết với giáo dục và du lịch. Ông cho rằng cần một hành lang pháp lý rõ ràng, chế độ đãi ngộ đặc thù cho nghệ sĩ, cơ chế đặt hàng tác phẩm, quỹ hỗ trợ sáng tác và phát triển khán giả trẻ.

"Hội nhập quốc tế là cần thiết nhưng phải giữ vững bản sắc Việt Nam, để sân khấu trở thành niềm tự hào và một ngành công nghiệp văn hóa quan trọng. Chúng tôi nghĩ phải có luật riêng về nghệ thuật biểu diễn", ông nói.

Từ góc nhìn quốc tế, đạo diễn Lê Quý Dương - Chủ tịch Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu Quốc tế cho rằng sân khấu Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để hội nhập toàn cầu. Bên cạnh di sản phong phú đã được UNESCO vinh danh, sân khấu cần phát triển theo hướng hiện đại, xây dựng công nghiệp biểu diễn, đào tạo nhân lực chất lượng cao, ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác. "Hội nhập không chỉ là tiếp thu tinh hoa nhân loại mà còn là lan tỏa giá trị Việt, chung tay kiến tạo một ngôi nhà sân khấu không biên giới", ông nhấn mạnh.

Hội thảo khép lại với sự đồng thuận rằng, sân khấu Việt Nam đã có 50 năm đồng hành cùng dân tộc, với nhiều thành tựu đáng tự hào. Nhưng phía trước là những thách thức không nhỏ. Chỉ khi đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng tác phẩm, tận dụng sức mạnh công nghệ, gắn kết với công chúng trẻ và chủ động hội nhập quốc tế, sân khấu Việt mới tiếp tục là dòng chảy bền vững, góp phần khẳng định bản sắc và vị thế văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Tình Lê

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/pgs-ts-bui-hoai-son-phai-co-luat-rieng-ve-nghe-thuat-bieu-dien-2448918.html