PGS-TS Phạm Thế Anh: Sốt giá BĐS khuếch đại sự chênh lệch giàu nghèo

4 giờ trướcBài gốc

Rủi ro khi tín dụng tăng quá nhanh

Tại tọa đàm tham vấn ý kiến chuyên gia mới đây, PGS-TS Phạm Thế Anh cho rằng một trong những thành công nổi bật của chính sách tiền tệ trong thập niên vừa qua là kiểm soát tốt lạm phát và ổn định được giá trị nội tệ. Mặc dù vậy, chính sách tiền tệ vẫn còn nhiều vấn đề bất cập.

Cụ thể, việc can thiệp tiền tệ còn mang nặng tính hành chính, đôi khi không tuân theo quy luật thị trường. Các công cụ lãi suất điều hành khá đa dạng chủ yếu mang tính biểu trưng, nhưng ít hoặc không tác động tới lãi suất thị trường, đặc biệt là khi nhà điều hành muốn cắt hạ lãi suất.

“Công cụ chính sách tiền tệ có tác động thực sự tới thị trường lại là “hạn mức tăng trưởng tín dụng”, mang nặng tính “xin cho” giữa Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng”, ông Thế Anh nói.

Ngoài ra, do nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào hệ thống ngân hàng và tín dụng, nên mặc dù đã giảm mạnh trong những năm gần nhưng tốc độ tăng cung tiền của Việt Nam vẫn thuộc diện rất cao và vượt khá xa so với tốc độ tăng GDP theo giá hiện hành. Tỷ lệ M2/GDP và tín dụng/GDP tính đến cuối năm 2024 ước lần lượt vào khoảng 156% và 136%.

Chuyên gia cho rằng bất động sản sốt giá khuếch đại sự chênh lệch giàu nghèo

Ông Phạm Thế Anh cũng cho rằng sức ép lạm phát đang ngày càng lớn hơn khi cung tiền và tín dụng tiếp tục tăng cao. Đặc biệt, Việt Nam đang phải đối mặt với một rủi ro lớn hơn khác đó là các đợt sốt giá bất động sản.

“Các đợt lên giá bất động sản từ vài chục phần trăm tới vài lần ở nhiều địa phương trong cả nước khiến nguồn lực trong nước có xu hướng mải mê tìm kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá trên thị trường tài sản, thay vì đầu tư vào sản xuất để tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế”, ông Thế Anh nhìn nhận.

Ông Thế Anh nhấn mạnh sốt giá bất động sản còn khuếch đại sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội, kéo theo sự tăng giá các dịch vụ liên quan như giá thuê nhà, giá hàng hóa và dịch vụ… và làm giảm năng lực cạnh tranh của quốc gia.

Đặc biệt, theo vị chuyên gia, chất lượng và đích đến của tín dụng trong nền kinh tế vẫn đang là một dấu hỏi lớn. Chỉ số tổng dư nợ tín dụng/GDP của Việt Nam tăng vọt trong những năm gần đây, từ khoảng 100% trong những năm giữa thập niên 2010 lên tới gần 140% vào cuối năm 2024, cao nhất trong khu vực.

Ông Phạm Thế Anh cũng cho hay nợ xấu vẫn là một thách thức khác với hệ thống các tổ chức tín dụng. Sau nhiều năm bế tắc, những nỗ lực gần đây của Quốc hội, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã giúp xử lý được phần nào nợ xấu nhưng còn rất chậm.

“Đại dịch COVID-19 cùng với các cú sốc cả từ bên trong lẫn bên ngoài khiến nợ xấu đang có xu hướng tăng trở lại khi người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc trả nợ”, ông Thế Anh nêu và cho hay công tác xử lý nợ xấu mặc dù đã đạt được một số kết quả ban đầu nhưng còn nhiều khó khăn liên quan đến việc thu hồi nợ.

Cẩn trọng với việc mở rộng tiền tệ để tăng trưởng

Ông Phạm Thế Anh khuyến nghị Việt Nam cần định vị rõ ràng chính sách tiền tệ có mục tiêu trọng tâm là kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền và bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thay vì chạy theo mục tiêu tăng trưởng hai con số.

“Trong điều kiện bình thường (không có cú sốc tiêu cực), việc điều tiết cung tiền cần được thực hiện theo nguyên tắc thích ứng với tăng trưởng kinh tế. Nói cách khác, tăng trưởng cung tiền nên đi sau và phù hợp với tốc độ tăng trưởng GDP, chứ không phải nới lỏng cung tiền một cách chủ động để kích thích tăng trưởng”, ông Thế Anh nêu.

PGS-TS Phạm Thế Anh (Trường đại học Kinh tế quốc dân)

Vị chuyên gia của NEU cũng chia sẻ rằng kinh nghiệm quốc tế cho thấy không một quốc gia nào có thể đạt được tốc độ tăng trưởng cao trong thời gian dài chỉ nhờ mở rộng tiền tệ. Do đó, chính sách tiền tệ không nên được xem là công cụ để thúc đẩy tăng trưởng nhanh, mà vai trò này thuộc về chính sách tài khóa và cải cách cơ cấu.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cần có được sự độc lập và chủ động hơn trong trong điều hành chính sách tiền tệ, kiểm soát tăng trưởng cung tiền ở mức hợp lý, dao động trong khoảng 5 - 8%/năm, để tránh tạo ra các cú sốc lạm phát và bong bóng bất động sản.

“Việc mở rộng tiền tệ liên tục trong thời gian dài, vượt quá xa tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, sẽ luôn tạo ra sức ép gia tăng mọi loại giá cả trong nền kinh tế, từ tiền công, tiền lương, giá cả hàng hóa tiêu dùng, cho đến ngoại tệ và giá nhà đất”, ông Phạm Thế Anh nói.

Theo đó, nguồn lực của nền kinh tế không đi vào khu vực sản xuất thực. Điều này một mặt làm gia tăng chênh lệch giàu nghèo trong xã hội, mặt khác khiến hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp khó huy động được nguồn vốn dài hạn cho sản xuất.

“Việc nới lỏng hay dỡ bỏ trần tín dụng chỉ nên dành cho các ngân hàng đáp ứng đầy đủ các chuẩn an toàn vốn, quản trị rủi ro. Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng được một hệ thống thông tin giám sát tự động, kịp thời và minh bạch”, ông Thế Anh nhìn nhận.

Lam Thanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/pgs-ts-pham-the-anh-sot-gia-bds-khuech-dai-su-chenh-lech-giau-ngheo-237201.html