Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng
Dạy thêm là do "chưa đủ"
Báo cáo số 79 đã đánh giá việc triển khai thực hiện Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả, vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến nhà trường, đến giáo viên, đến phụ huynh và học sinh. Nêu vấn đề này, ĐBQH Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) đề nghị, Bộ trưởng cho biết, nguyên nhân chủ yếu do đâu? Có phải là do cách tiếp cận trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quản lý dạy thêm, học thêm còn nhiều bất cập; đồng thời, cho biết các giải pháp căn cơ để quản lý tốt nhất việc dạy thêm, học thêm trong thời gian tới?
ĐBQH Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Phạm Thắng
Trả lời ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ, để một chính sách của một ngành có thể thực hiện được hiệu quả khi ban hành không chỉ là câu chuyện câu chữ trong một văn bản mà cần sự thực hiện từ Trung ương đến địa phương, từ cả ngành, cấp tỉnh và cấp xã. Nếu như một văn bản tốt nhưng các cấp thực hiện không đầy đủ chức trách của mình thì hiệu quả chắc chắn không được như mong muốn.
Bộ trưởng cho biết, trong Thông tư 29 đã đề cập đến trách nhiệm của ngành giáo dục và đào tạo, trách nhiệm của cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã, các trường học, trách nhiệm của giáo viên và các đối tượng có liên quan. Ngay sau khi Thông tư 29 ban hành thì Bộ Giáo dục và Đào tạo đi kiểm tra thì thấy rất nhiều địa phương đã rất tích cực vào cuộc, tổ chức triển khai thực hiện. Do đó, theo Bộ trưởng, nếu nói một cách phổ quát "Thông tư 29 không được thực hiện tốt trên cả nước" là “oan” cho một số tỉnh, thành phố.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng
Để thực hiện hiệu quả Thông tư 29, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo mong muốn tất cả các địa phương, các cấp chính quyền đều vào cuộc, cùng với ngành giáo dục và đào tạo thì hiệu quả của văn bản đi vào cuộc sống mới có thể tốt được. Thông tư 29 ban hành vào tháng 12/2024 nhưng hiệu lực bắt đầu từ ngày 14/2/2025. Thời gian chưa nhiều thì việc đánh giá về hiệu quả, theo Bộ trưởng là "hơi sớm".
Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ, một chính sách được ban hành một cách thận trọng thì trước hết cần phải triển khai cho đầy đủ, sau đó mới đánh giá về mức độ và hiệu quả.
Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) cho rằng, Thông tư 29 vẫn chưa phải là giải pháp hoàn hảo, đặc biệt là trong môi trường học đường, khi mà áp lực về thành tích thi cử nặng nề, kỳ vọng xã hội cũng còn rất là lớn. Trong khi thực trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đang gây áp lực cho học sinh, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường học đường và đi ngược với tinh thần đổi mới giáo dục, người học cần tự chủ và sáng tạo. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết, nguyên nhân cốt lõi của thực trạng này và các giải pháp căn cơ để giải quyết.
ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Phạm Thắng
Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, nguyên nhân của việc dạy thêm, học thêm là do chưa “đủ”. Đầu tiên là lương của giáo viên chưa đủ để sống. Hai là, chưa đủ trường lớp để các cháu không phải cạnh tranh, đặc biệt ở các thành phố lớn, các đô thị, các khu đông dân cư, đặc biệt là các kỳ thi vào trung học còn căng thẳng hơn cả thi vào đại học. Ba là phụ huynh chưa đủ niềm tin, chưa cảm thấy thỏa mãn khi mà con mình thành tích chưa cao. Bốn là, hiệu trưởng, người đứng đầu các trường học, giáo viên chưa hoàn thành trách nhiệm của chương trình đổi mới dạy và học.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nhận thấy, ở góc độ nào đó vẫn còn phải làm rất nhiều việc mới có thể đáp ứng được. Nhiều việc chưa được khiến cho vẫn phải dạy thêm, học thêm; quản lý, cơ chế, điều hành cũng chưa đủ.
Theo Bộ trưởng, cốt lõi của câu chuyện này chính là việc chuyển từ giáo dục tiếp cận việc trang bị kiến thức sang phát triển năng lực của trẻ em - "linh hồn" của chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Cũng theo Bộ trưởng, thời gian vừa qua triển khai đã làm được rất nhiều việc nhưng cũng còn thiếu rất nhiều điều kiện. Do đó, "nếu nói về một giải pháp thì không thể duy nhất có một giải pháp nào có thể một sớm, một chiều khắc phục được việc này mà cần một giải pháp rất tổng thể", Bộ trưởng cho biết.
Thông tư 29 là một phần của đổi mới giáo dục, làm cho trường học thay đổi
Nếu thực sự làm tốt công tác quản lý chuyên môn, bảo đảm chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ là giải pháp rất quan trọng, cơ bản khắc phục được tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay. Nếu đã làm tốt công tác này mà tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn khá phổ biến như Báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề cập thì cần phải rà soát, đánh giá lại chương trình giáo dục.
Đặt vấn đề trên, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) đề nghị, Bộ trưởng cho biết quan điểm về vấn đề này như thế nào? Bộ đã và sẽ có giải pháp gì để công tác quản lý chuyên môn được thực chất, bảo đảm chất lượng các giờ học chính khóa trên lớp đạt được theo yêu cầu đề ra?
ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, giáo dục trang bị kiến thức là sách giáo khoa thì "đóng gói" kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền thụ kiến thức, thi cử thì thi kiểm tra kiến thức và đi cùng với đó luyện thi. Việc dạy thêm, học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống mang tính tổng thể của giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức.
Do đó, nếu cứ tiếp tục câu chuyện dạy học theo đuổi trang bị kiến thức thì khi đứng trước một thời đại kiến thức bùng nổ, giáo dục sẽ không đổi mới được và đứng trước sự thất bại. Việc dạy thêm, học thêm là khâu níu kéo, làm cho việc trang bị kiến thức đi theo lối cũ, cản trở sự đổi mới.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng
"Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm không chỉ để giải quyết một vấn đề xã hội mà đấy là một phần của công cuộc đổi mới để làm cho trường học thay đổi", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh. Đồng thời chỉ rõ, "giải pháp cần phải rất tổng thể, trong đó có vấn đề phải hoàn thành thật tốt chương trình chính khóa. Giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ của mình ngay trong giờ dạy chính với các phương pháp và yêu cầu mới".
T. Thành