Sáng 10/12, Quốc hội thông qua Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường với tuyệt đại đa số đại biểu tán thành.
Đánh giá việc ban hành và thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực, Quốc hội cho rằng bên cạnh các mặt tích cực, tình trạng ô nhiễm môi trường còn xảy ra ở một số nơi, vẫn có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) tại các thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM.
Theo Quốc hội, những hạn chế, bất cập này chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan như nhận thức và ý thức trách nhiệm về tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường để phát triển bền vững của một số cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, doanh nghiệp và người dân còn chưa đầy đủ.
Việc bố trí nguồn lực từ ngân sách Nhà nước chưa được quan tâm đúng mức, chưa tương xứng với nguồn thu từ thuế, phí bảo vệ môi trường; nguyên tắc "người gây ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại, khắc phục, xử lý" chưa được áp dụng triệt để…
Thành phố Hà Nội những ngày qua liên tục xuất hiện trong danh sách những thành phố ô nhiễm nhất thế giới (Ảnh: Hữu Thắng).
Giải pháp đột phá để khắc phục các hạn chế, bất cập này là đổi mới tư duy và hoàn thiện thể chế, chính sách về bảo vệ môi trường và tổ chức thực thi quyết liệt, hiệu lực, hiệu quả, trong đó chú trọng cơ chế giao chỉ tiêu thực hiện cụ thể cho các địa phương gắn với cơ chế đánh giá trách nhiệm hoàn thành của người đứng đầu...
Trước mắt, đến cuối năm 2026, một trong các nhiệm vụ cần hoàn thành là rà soát, đánh giá và cập nhật, điều chỉnh trong trường hợp cần thiết các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch có liên quan đến bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, chú trọng việc đánh giá, dự báo các tác động của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, thiên tai, đặc biệt tại các địa bàn nhạy cảm như tại một số đô thị lớn (các thành phố: Hà Nội, Tp.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng…), đồng bằng sông Cửu Long, vùng ven biển.
Đến năm 2030 và các năm tiếp theo, một trong những nhiệm vụ cần hoàn thành là khắc phục, cải thiện chất lượng môi trường có trọng tâm, trọng điểm.
Trong đó Quốc hội yêu cầu đẩy mạnh điều tra, đánh giá, phân loại, lập và thực hiện kế hoạch cải tạo, phục hồi khu vực đất bị ô nhiễm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng; xử lý dứt điểm các cơ sở, làng nghề gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Kiểm soát chặt chẽ khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn theo phân vùng môi trường.
Phấn đấu đến năm 2030, tại Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024 tại tất cả các điểm đo của mạng lưới quan trắc chất lượng không khí quốc gia, các thông số chất lượng không khí khác được duy trì, bảo đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường.
Tại các tỉnh, thành phố xung quanh khu vực thành phố Hà Nội (bao gồm: Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng, Ninh Bình), nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024.
Tại Tp.HCM và các đô thị khác trên toàn quốc, chất lượng không khí được duy trì kiểm soát, không để gia tăng mức độ ô nhiễm.
Nguyễn Thu Huyền