Phấn đấu loại trừ hoàn toàn bệnh dại ở người

5 giờ trướcBài gốc

Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người do vi-rút Rhabdovirus gây ra, lưu hành ở nhiều quốc gia, trong đó 99% số ca mắc là do chó cắn.

Hằng năm, thế giới có khoảng 59.000 người chết và hơn 10 triệu người phải tiêm vắc-xin phòng dại tại hơn 150 quốc gia, chủ yếu ở châu Phi và châu Á.

Đông Nam Á là khu vực nóng của bệnh dại do số lượng chó thả rông lớn, tỷ lệ tiêm phòng thấp và việc buôn bán thịt chó, mèo vẫn diễn ra. Hơn 80% ca bệnh xảy ra ở nông thôn và cứ 10 ca tử vong thì có bốn ca ở trẻ em. Khi triệu chứng bệnh xuất hiện, tỷ lệ tử vong gần như 100%.

Bộ Y tế đề nghị các địa phương triển khai Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022-2030, phấn đấu không có người chết do bệnh dại vào năm 2030.

Tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 75 người chết vì bệnh dại, với khoảng 400.000 người phải điều trị dự phòng bằng vắc-xin và huyết thanh kháng dại, chi phí ước tính hơn 300 tỷ đồng, chưa kể tổn thất về sức khỏe và tinh thần.

Năm 2024, cả nước có 89 người chết do bệnh dại, tăng so với các năm trước, tất cả đều không tiêm vắc-xin hoặc huyết thanh kháng dại. Chó và mèo là nguồn lây chính, chiếm 98% tổng số ca tiêm chủng và 100% số trường hợp tử vong. Riêng 9 tháng đầu năm 2025, Việt Nam ghi nhận 58 người chết tại 18 tỉnh, thành phố.

Nguyên nhân chính là do người dân chủ quan, không tiêm vắc-xin sau khi chó nhà cắn vì cho rằng chó khỏe mạnh, hoặc thiếu hiểu biết về bệnh, không đến cơ sở y tế mà chỉ dùng thuốc đông y.

Trẻ nhỏ thường không báo cho bố mẹ khi bị cắn. Nếu không được xử lý kịp thời bằng rửa vết thương và tiêm vắc-xin hoặc huyết thanh kháng dại, bệnh sẽ tiến triển sau thời gian ủ bệnh.

Triệu chứng ban đầu thường giống cúm: sốt, đau đầu, mệt mỏi, cảm giác ngứa ran, châm chích, nóng rát tại vết cắn.

Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có sợ ánh sáng, sợ nước, hung hăng, kích động, chảy nhiều nước bọt, cơ tê liệt từ vết cắn và cuối cùng hôn mê, dẫn đến tử vong. Hiện bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách rửa vết thương và tiêm vắc-xin phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại ngay sau khi bị chó, mèo cắn.

Để phòng bệnh, Bộ Y tế đề nghị các địa phương triển khai Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022-2030, mục tiêu kiểm soát bệnh dại trên đàn chó, mèo nuôi và phấn đấu không có người chết do bệnh dại vào năm 2030.

Người dân cần tiêm vắc-xin định kỳ cho chó, mèo, tránh đùa nghịch hoặc tiếp xúc với động vật có biểu hiện bất thường.

Khi bị chó, mèo cắn, cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy trong 15 phút với xà phòng, sát trùng bằng cồn 70% hoặc dung dịch sát khuẩn, không băng kín vết thương và đi tiêm vắc-xin phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại kịp thời. Tuyệt đối không tự điều trị tại nhà hay tìm thầy lang.

Bác sỹ Nguyễn Tuấn Hải (Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec) khẳng định, bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu tiêm vắc-xin kịp thời sau khi bị chó mèo cắn. Đây là biện pháp duy nhất cứu sống người bệnh và ngăn ngừa những cái chết thương tâm.

Khi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại, người bệnh cần tiêm đủ mũi (thường là 5 mũi), đúng lịch, không sử dụng rượu bia, không dùng thuốc corticoid hay các loại thuốc ức chế miễn dịch trong thời gian tiêm.

Hiện nay, vắc-xin dại thế hệ mới được sản xuất theo công nghệ hiện đại, không chứa tế bào thần kinh nên rất an toàn và không ảnh hưởng đến trí nhớ hay sức khỏe người tiêm như một số lo ngại trước đây.

Các chuyên gia y tế cũng lưu ý rằng, nếu cộng đồng có ý thức và trách nhiệm hơn trong việc quản lý đàn chó mèo, tiêm phòng đầy đủ và hành động kịp thời khi có phơi nhiễm, bệnh dại hoàn toàn có thể bị đẩy lùi.

Theo WHO, khi triệu chứng xuất hiện, tỷ lệ tử vong lên tới 100%, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu được điều trị dự phòng kịp thời sau phơi nhiễm.

Nhằm hỗ trợ Việt Nam, WHO đã trao tặng 9.000 liều vắc-xin phòng dại cho hai tỉnh có nguy cơ cao là Phú Thọ và Tuyên Quang, bảo vệ nhóm người dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ em và đồng bào dân tộc thiểu số. Đây cũng là lời kêu gọi các cơ quan đảm bảo vắc-xin phòng dại dự phòng sau phơi nhiễm được phổ biến rộng rãi và dễ tiếp cận.

Từ năm 2021, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022-2030 với mục tiêu kiểm soát hiệu quả bệnh dại ở đàn chó mèo và phấn đấu không còn người tử vong do bệnh này vào năm 2030.

Để đạt được mục tiêu trên, Bộ Y tế đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường đẩy mạnh triển khai các giải pháp, trong đó có Chỉ thị số 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp cấp bách phòng, chống bệnh dại.

Bộ Y tế đồng thời khuyến cáo người dân cần nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của bệnh dại, đây là bệnh truyền nhiễm đặc biệt nghiêm trọng, khi đã lên cơn thì 100% tử vong. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tránh bị động vật cắn, đặc biệt là chó mèo không rõ nguồn gốc.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/phan-dau-loai-tru-hoan-toan-benh-dai-o-nguoi-d431013.html