Phần tay ngai vua triều Nguyễn bị bẻ gãy, đập nát thành 14 mảnh được phục chế thế nào?

4 giờ trướcBài gốc

Ngày 11/8, UBND TP Huế ban hành Kế hoạch số 335/KH-UBND về việc phục chế bảo vật quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn”, nhằm trả lại hiện trạng ban đầu, bảo tồn yếu tố gốc, giữ nguyên hình dáng, màu sắc và đặc điểm nguyên bản, đảm bảo tính chính xác, trung thực lịch sử, đồng thời góp phần phát huy giá trị của bảo vật.

Phần tay ngai vua bị bẻ gãy, đập nát thành 14 mảnh

Theo yêu cầu của UBND TP Huế, việc phục chế hướng đến tình trạng giống nhất thời điểm lập hồ sơ công nhận bảo vật quốc gia năm 2015 của “Ngai vua triều Nguyễn”.

Bảo vật quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn” trưng bày tại điện Thái Hòa (Đại Nội Huế) thời điểm chưa bị xâm hại.

Công tác phục chế phải tuân thủ nguyên tắc bảo tàng học, dựa trên cứ liệu khoa học - lịch sử, sử dụng kỹ thuật, vật liệu tương thích với chất liệu gốc, ưu tiên vật liệu và phương pháp chế tác truyền thống, không sáng tạo thêm hoa văn, họa tiết, không làm mới hiện vật, giữ lại vết tích gốc nếu không ảnh hưởng kết cấu.

Trước đó, bảo vật quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn” được trưng bày tại gian giữa điện Thái Hòa (Đại Nội Huế). Hiện vật gồm hai phần chính là chiếc ngai bằng gỗ sơn son thếp vàng và đế ngai hình chữ nhật (kích cỡ 87x72 cm). Ngai và đế ngai đặt trên bệ gỗ ba tầng chạm khắc tinh xảo.

Thời điểm năm 2015, bề mặt sơn thếp bong tróc, tay ngai phải gãy rời, tay ngai trái nứt, nhiều chi tiết hư hỏng, mục gỗ. Năm 2017, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế tu bổ nhỏ một số chi tiết. Tuy nhiên, vào ngày 24/5, hiện vật bị kẻ xấu xâm hại, phần tay ngai vua bên trái bị bẻ gãy, đập nát thành 14 mảnh.

Phần tay ngai vua bên trái bị bẻ gãy, đập nát thành 14 mảnh.

Phần còn lại của bảo vật vẫn trong tình trạng nguyên vẹn. Do đó, công tác phục chế “Ngai vua triều Nguyễn” nhằm giữ gìn sự nguyên vẹn của bảo vật được xác định là một nhiệm vụ cấp thiết đối với Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế thời điểm hiện nay.

Sau tổn thất nghiêm trọng đó của bảo vật quốc gia, TP Huế đã đưa ra quy trình phục chế gồm khảo sát, đánh giá hiện trạng, phân tích vật liệu, cấu trúc, kỹ thuật chế tác, lập hồ sơ khoa học kỹ thuật phục chế, dựng mô hình 3D tái hiện phần tay ngai hư hại, thiết kế giải pháp gia cố. Việc thi công sẽ diễn ra tại phòng phục chế của Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, đảm bảo điều kiện an ninh, ánh sáng, nhiệt độ.

TP Huế tổ chức họp hội đồng chuyên gia nhằm đánh giá bảo vật, phục vụ công tác phục chế.

Hoạt động thi công phục chế với các bước chính, gồm di chuyển hiện vật từ kho bảo quản, thu hồi 14 mảnh vỡ về địa điểm phục chế để chuẩn bị cho việc thi công phục hồi, tiến hành vệ sinh khoa học, tái định vị, ghép nối mảnh vỡ, xử lý nứt vỡ bằng gỗ đồng chất hoặc bột gỗ trộn sơn sống, phục hồi mộng nối tay ngai, ổn định lớp sơn son, thếp vàng, phục hồi các chỗ sơn thếp mất, phủ lớp bảo vệ mỏng chống ẩm mốc, nghiệm thu và lập hồ sơ lưu trữ. Toàn bộ quá trình xử lý phải được ghi chép, quay phim, chụp ảnh làm tư liệu.

Tái trưng bày bảo vật tại điện Thái Hòa

Sau khi hoàn tất phục chế, “Ngai vua triều Nguyễn” được tái trưng bày tại điện Thái Hòa, bảo quản theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13568:2022 và TCVN 14167:2024 về điều kiện bảo quản hiện vật và ánh sáng trưng bày.

Ngai vua triều Nguyễn sau khi hoàn tất phục chế sẽ được tái trưng bày tại khu vực trung tâm điện Thái Hòa.

Mới đây, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã hoàn tất việc lắp đặt hệ thống kính cường lực bảo vệ xung quanh khu vực trung tâm điện Thái Hòa. Đây là lần đầu ngôi điện trung tâm của Hoàng cung Huế được lắp đặt hệ thống bảo vệ theo phương thức mới này.

Liên quan công tác phục chế bảo vật “Ngai vua triều Nguyễn”, UBND TP Huế hiện giao Sở Văn hóa và Thể thao thẩm định nội dung kế hoạch, tham mưu thành lập hội đồng chuyên môn, giám sát quá trình phục chế. Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế chịu trách nhiệm theo dõi, báo cáo, chỉ đạo Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế phối hợp với đơn vị tư vấn lập thiết kế kỹ thuật, phương án phục chế.

Điện Thái Hòa - công trình tiêu biểu thuộc Đại Nội Huế.

Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế tổ chức lựa chọn đơn vị thi công có kinh nghiệm trong công tác bảo tồn, trùng tu di tích, phục chế hiện vật, lập biện pháp thi công phù hợp với đặc thù của công tác bảo quản, phục chế và sửa chữa hiện vật, bảo vật quốc gia, trình chủ đầu tư phê duyệt hoặc trình thẩm định theo quy định.

Việc phục chế có sự tham gia của các nghệ nhân, đội ngũ thi công tay nghề cao. Mọi tác động liên quan đến hiện vật, bảo vật quốc gia phải được sự kiểm tra, phê duyệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Ngọc Văn

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/phan-tay-ngai-vua-trieu-nguyen-bi-be-gay-dap-nat-thanh-14-manh-duoc-phuc-che-the-nao-post1768334.tpo