Sinh ra và lớn lên tại Đà Nẵng, Phan Thanh Đà Hải theo học chuyên ngành xây dựng và trở thành kỹ sư công tác tại Công ty VLXD - Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng. Tuy nhiên, niềm yêu thích viết lách đã sớm nhen nhóm trong anh từ thời sinh viên, khi bài viết đầu tay “Tàn binh Nhật trốn giữa rừng sâu” được đăng trên Tạp chí Thế Giới Mới (số Tân niên 122 - tháng 2/1995), lúc anh mới tròn 20 tuổi.
Nhà báo, Thạc sĩ, Kỹ sư Phan Thanh Đà Hải (thứ 2, từ trái qua) nhận Quyết định làm Trưởng ban Tuyên truyền của Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị TP. Đà Nẵng
Dù công việc chính là kỹ sư và sau đó là cán bộ quản lý trong ngành xây dựng, nhưng anh vẫn đều đặn viết báo, cộng tác với nhiều tờ báo, tạp chí uy tín. Trong 16 năm gắn bó với ngành xây dựng, anh đạt nhiều thành tích đáng ghi nhận: là một trong 21 gương mặt thanh niên tiêu biểu Đoàn Khối Doanh nghiệp TP Đà Nẵng năm 2000, được Bộ trưởng Bộ Xây dựng tặng Bằng khen (2007, 2012), danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở (2002) cùng nhiều giấy khen của ngành.
Năm 2014, khi công ty cổ phần hóa, anh quyết định chuyển hướng chuyên nghiệp sang báo chí, nhận lời làm Phó Trưởng Văn phòng đại diện Báo Tài nguyên và Môi trường tại miền Trung. Đây là dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển hoàn toàn sang lĩnh vực báo chí của một người “ngoại đạo” nhưng đầy tâm huyết.
Tại Báo Tài nguyên và Môi trường, anh cùng các đồng nghiệp tích cực thực hiện nhiều tuyến bài điều tra, phản ánh thực trạng môi trường, tài nguyên biển đảo, phát triển đô thị… Những nỗ lực ấy đã được ghi nhận bằng hàng loạt giải thưởng báo chí: Giải Đặc biệt “Báo chí về biển Đông” (2018). Giải Khuyến khích “Xây dựng Đà Nẵng - Thành phố Môi trường” (2019). Giải Ba tuyên truyền thu hút đầu tư TP Đà Nẵng (2020). Giải Khuyến khích báo chí Đà Nẵng (2022). Giải C báo chí tỉnh Quảng Trị (2023). Giải Ba “Xây dựng Đà Nẵng - Thành phố Môi trường” (2024).
Nhà báo Phan Thanh Đà Hải chụp hình lưu niệm với ông Trần Anh Tuấn - Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị) tại Di tích Đền thờ vua Hàm Nghi nhân chuyến đi công tác tại Quảng Trị
Cuối năm 2024, anh chuyển về công tác tại Tạp chí Doanh nghiệp và Đầu tư, giữ vai trò Trưởng ban đại diện khu vực Đà Nẵng và Nam Trung bộ. Đồng thời, anh là Biên tập viên của Tạp chí chuyên đề Đô thị và Phát triển (thuộc Tổng hội Xây dựng Việt Nam). Nhân dịp 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, anh vinh dự được Tổng hội Xây dựng Việt Nam trao Bằng khen vì thành tích xuất sắc trong hoạt động báo chí.
Một dấu ấn đặc biệt khác trong sự nghiệp làm báo của Phan Thanh Đà Hải là lĩnh vực báo chí võ thuật. Anh bén duyên với mảng này khi được Nhà báo - nhà thơ Phương Tấn mời đảm nhận vai trò Trưởng đại diện Tạp chí Sổ Tay Võ Thuật và Ngôi Sao Võ Thuật tại miền Trung - hai tạp chí chuyên sâu về võ thuật hiếm hoi ở Việt Nam.
Dù không xuất thân từ giới võ, anh vẫn miệt mài học hỏi, nghiên cứu, viết đều đặn các chuyên mục về môn phái, võ sư, thuật dưỡng sinh, võ đạo và đặc biệt là các đòn thế mang màu sắc dân gian. Cứ mỗi độ Tết đến, anh lại có bài viết thú vị về “võ qua con giáp”: từ võ Rồng, võ Hổ đến võ Trâu, võ Lợn phản ánh sinh động tinh thần văn hóa truyền thống qua lăng kính võ học.
Nhà báo Phương Tấn từng nhận xét: “Ban đầu anh chỉ viết để thỏa đam mê, nhưng càng viết càng chuyên sâu. Các bài của anh có chiều sâu văn hóa và võ thuật. Giới võ gọi anh là ‘Nhà báo võ’ như một sự kính trọng dành cho một người ngoại đạo mà có tâm, có tầm”.
Nhà báo Phan Thanh Đà Hải (hàng đầu bên trái) nhận Giải Đặc biệt xuất sắc giải “Báo chí về biển Đông” toàn quốc năm 2018
Từ vốn tư liệu thực tế khi làm báo, cùng niềm yêu thích với văn hóa truyền thống, Phan Thanh Đà Hải dần dấn thân vào con đường nghiên cứu. Anh dành nhiều năm sưu tầm, khảo sát, ghi chép và biên soạn các bài viết đã đăng báo thành cuốn sách đầu tay “Mùa xuân và Lễ Tết, Hội hè của người Việt” (NXB Đà Nẵng, 2024).
Tác phẩm nhanh chóng nhận được sự đón nhận tích cực: được Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng giới thiệu trong Ngày hội Văn hóa đọc (lần 2 - 2024) và xuất hiện trên chuyên mục “Đọc sách cùng bạn” của Đài PT-TH Đà Nẵng đầu năm 2025.
Nhà văn, dịch giả Bùi Xuân đánh giá cao cuốn sách: “Tập sách là minh chứng cho sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tư liệu thực địa báo chí và góc nhìn văn hóa. Bài viết của anh giàu phát hiện, đầy chi tiết và mang giá trị tham khảo. Tôi tin, không quá sớm để gọi anh là nhà nghiên cứu văn hóa dân gian”.
Ghi nhận đóng góp ấy, Chi hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tại Đà Nẵng đã đề xuất kết nạp anh vào Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, dự kiến vào tháng 7/2025.
Nhà báo Phan Thanh Đà Hải phát biểu nhân Ngày hội văn hóa đọc Đà Nẵng lần 2 năm 2024
Không dừng lại ở tác phẩm đầu tay, anh đang hoàn thiện cuốn sách thứ hai mang tên “TS. Phạm Liệu đứng đầu trong Ngũ phụng tề phi đất Quảng”, dự kiến xuất bản cuối năm 2025. Đồng thời, anh đang tập hợp các bài viết để hình thành công trình nghiên cứu “Võ thuật qua 12 con giáp” - một chuyên khảo độc đáo về võ học và biểu tượng văn hóa dân gian Việt Nam.
Hành trình của Phan Thanh Đà Hải là một minh chứng sinh động cho việc đam mê, nỗ lực và tinh thần học hỏi có thể đưa con người vượt qua ranh giới ngành nghề, lĩnh vực. Từ một kỹ sư xây dựng trở thành nhà báo chuyên nghiệp, rồi nhà nghiên cứu văn hóa, anh là biểu tượng của một người làm nghề đa năng, đa tài luôn sáng tạo, miệt mài lao động vì tri thức và văn hóa.
Tiên Sa