Hình minh họa
Sự sụt giảm các chuyến hàng xuất khẩu trong khoảng thời gian hai tháng rưỡi qua chủ yếu tập trung tại các cảng ở phía tây nước Nga, và mức giảm càng rõ rệt hơn khi số lượng tàu hàng rời cảng Ust-Luga bắt đầu giảm kể từ giữa tháng 12.
Lưu lượng dầu thô qua cảng trong bốn tuần tính đến ngày 5 tháng 1 đã giảm 25% so với giai đoạn kết thúc vào ngày 20 tháng 10. Ít nhất năm tàu hàng đã bị loại khỏi lộ trình xuất hàng trong mười ngày cuối tháng 12. Tình trạng giảm tốc sẽ tiếp tục kéo dài vào tháng 1, với lộ trình xuất khẩu chỉ ghi nhận vỏn vẹn 5 chuyến hàng trong mười ngày đầu tháng, chỉ bằng một nửa so với tháng trước.
Một lý giải cho sự giảm sút lưu lượng dầu thô là do các nhà máy lọc dầu tăng công suất, dẫn đến giảm lượng dầu thô sẵn có để xuất khẩu. Sự cố không xác định tại trạm bơm trên tuyến đường ống dẫn đến Ust-Luga vào tháng trước, lẫn một vụ tấn công bằng drone của Ukraine vào cảng trong cuối tuần qua, dường như không đủ nghiêm trọng để giải thích sự sụt giảm này.
Một phần dầu thô có thể đã được chuyển hướng đến cảng Kozmino của Nga ở khu vực Thái Bình Dương, nơi ghi nhận lượng xuất khẩu kỷ lục 993.000 thùng mỗi ngày trong tháng trước. Cảng này dự kiến sẽ nhận dầu thô được chuyển qua ga đường sắt Gruzovaya vào cuối năm ngoái, điều này có thể làm tăng lưu lượng dầu thô lên 7 triệu tấn mỗi năm, tương đương khoảng 140.000 thùng mỗi ngày.
Sự sụt giảm trong xuất khẩu dầu thô xảy ra sau khi OPEC+, do Nga và Ả Rập Saudi dẫn đầu, đã ba lần trì hoãn kế hoạch bổ sung lại một phần sản lượng mà họ cắt giảm trong những năm qua. Moscow sẽ phải chờ ít nhất đến tháng 4 để có thể hưởng lợi từ mục tiêu đẩy mạnh khai thác, mặc dù điều này có thể sẽ bị trì hoãn nếu tình trạng dư thừa nguồn cung vẫn tiếp tục.
Các số liệu chính thức cho thấy sản lượng dầu thô của Nga trong tháng 12 thấp hơn mục tiêu của OPEC+. Nga đã khai thác 8,971 triệu thùng dầu mỗi ngày trong tháng 12, gần như không thay đổi so với tháng 11, trong khi mục tiêu sản xuất của nước này đã tăng thêm 30.000 thùng mỗi ngày do kết thúc các đợt cắt giảm bù mà họ đã cam kết vào tháng trước.
Các chuyến hàng dầu thô
Tổng cộng 27 tàu chở dầu đã nạp 20,17 triệu thùng dầu thô của Nga trong tuần tính đến ngày 5 tháng 1, theo dữ liệu theo dõi tàu và báo cáo từ các đại lý cảng. Sản lượng này giảm so với 21,51 triệu thùng trên 28 tàu trong tuần trước.
Lưu lượng dầu thô hàng ngày trong tuần tính đến ngày 5 tháng 1 đã giảm khoảng 190.000 thùng xuống còn 2,88 triệu thùng, đảo ngược hơn một nửa mức tăng của tuần trước đó. Sự sụt giảm này chủ yếu do lượng dầu xuất khẩu từ các cảng Baltic và Arctic của Nga giảm. Xuất khẩu vẫn thấp hơn 25% so với mức cao gần đây.
Lưu lượng trung bình trong bốn tuần, ít biến động hơn, cũng đã giảm liên tiếp trong ba tuần và xuống còn 2,92 triệu thùng mỗi ngày, thấp hơn 60.000 thùng so với giai đoạn kết thúc vào ngày 29 tháng 12. Dựa trên chỉ số này, xuất khẩu dầu thô đã có xu hướng giảm kể từ mức đỉnh điểm vào tháng 10.
Xuất khẩu dầu thô trong năm 2024 thấp hơn khoảng 80.000 thùng mỗi ngày, tương đương 2,5%, so với mức trung bình của cả năm 2023.
Một lô dầu thô của Kazakhstan (KEBCO) đã được xếp tại cảng Ust-Luga trên Biển Baltic và 3 lô khác tại Novorossiysk trên Biển Đen trong tuần qua.
Nga đã chấm dứt các mục tiêu xuất khẩu vào cuối tháng 5, thay vào đó lựa chọn cắt giảm khai thác, phù hợp với các đối tác trong nhóm OPEC+. Mục tiêu của nước này được ấn định ở mức 8,978 triệu thùng mỗi ngày cho đến cuối tháng 3, sau khi kế hoạch nới lỏng một số cắt giảm đã bị trì hoãn lần thứ ba.
Moscow cũng cam kết sẽ cắt giảm mạnh hơn từ tháng 3 đến tháng 9 để bù đắp cho việc khai thác vượt quá hạn ngạch OPEC+ vào năm ngoái, mặc dù kế hoạch này có thể sẽ được điều chỉnh.
Giá trị xuất khẩu
Tác động đối với doanh thu từ dầu mỏ do sự giảm sút lưu lượng xuất khẩu phần lớn được bù đắp nhờ vào sự tăng giá của dầu thô Nga. Điều này dẫn đến tổng giá trị xuất khẩu của Moscow giảm khoảng 20 triệu USD, còn 1,35 tỷ USD trong tuần tính đến ngày 5 tháng 1.
Giá trị xuất khẩu tại các cảng Biển Baltic và Biển Đen đã tăng khoảng 2,50 USD mỗi thùng so với tuần trước, trong khi giá xuất khẩu của loại dầu ESPO từ Thái Bình Dương tăng khoảng 2,70 USD so với tuần trước đó. Giá giao tại Ấn Độ cũng tăng khoảng 1,80 USD, theo dữ liệu từ Argus Media.
Doanh thu trung bình trong bốn tuần đã giảm xuống còn khoảng 1,33 tỷ USD mỗi tuần, từ mức 1,35 tỷ USD trong giai đoạn kết thúc vào ngày 29 tháng 12.
Dựa trên chỉ số này, giá dầu xuất khẩu từ các cảng Baltic và Biển Đen trong bốn tuần tính đến ngày 5 tháng 1 đã giảm khoảng 0,80 USD mỗi thùng so với giai đoạn kết thúc vào ngày 27 tháng 10. Giá dầu ESPO từ Thái Bình Dương thấp hơn khoảng 0,30 USD mỗi thùng.
Lưu lượng xuất khẩu theo khu vực
Châu Á
Lượng dầu thô xuất khẩu đến các khách hàng châu Á của Nga, bao gồm những chuyến hàng không xác định điểm đến cuối cùng, đã giảm xuống còn 2,71 triệu thùng mỗi ngày trong bốn tuần tính đến ngày 5 tháng 1. Mức này thấp hơn khoảng 19% so với trung bình đạt được tại mức đỉnh gần nhất vào tháng 4.
Khoảng 1,32 triệu thùng dầu thô mỗi ngày đã được xếp lên tàu hướng đến Trung Quốc. Nhập khẩu dầu thô qua đường biển của quốc gia này gia tăng nhờ khoảng 800.000 thùng dầu thô mỗi ngày được vận chuyển từ Nga qua đường ống, trực tiếp hoặc qua Kazakhstan.
Lưu lượng dầu thô trên các tàu có điểm đến là Ấn Độ đạt trung bình 1,06 triệu thùng mỗi ngày, giảm so với 1,14 triệu thùng trong giai đoạn kết thúc vào ngày 29 tháng 12.
Số liệu nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ có khả năng sẽ tăng lên khi các cảng nhận hàng được xác định rõ ràng cho các tàu hiện tại chưa có điểm đến cuối cùng. Hầu hết các tàu xuất phát từ các cảng phía tây của Nga qua kênh Suez đều sẽ đến Ấn Độ.
Khoảng 260.000 thùng dầu mỗi ngày đã được ghi nhận trên các tàu có điểm đến là cảng Said hoặc Suez tại Ai Cập. Những tàu này thường được gọi là “châu Á không xác định” cho đến khi điểm đến cuối cùng trở nên rõ ràng.
Các lô hàng thuộc nhóm “không xác định”, đạt khoảng 80.000 thùng mỗi ngày trong bốn tuần tính đến ngày 5 tháng 1, là những tàu không có điểm đến rõ ràng. Hầu hết xuất phát từ các cảng phía tây của Nga và đi qua kênh Suez, nhưng một số có thể sẽ cập bến tại Thổ Nhĩ Kỳ. Các tàu khác có thể sẽ chuyển hàng từ tàu này sang tàu khác.
Châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ
Xuất khẩu dầu thô qua đường biển của Nga đến các quốc gia châu Âu đã dừng lại, dòng chảy đến Bulgaria cũng đã dừng vào cuối năm ngoái. Moscow cũng mất khoảng 500.000 thùng/ngày xuất khẩu qua đường ống đến Ba Lan và Đức vào đầu năm 2023, khi hai quốc gia này ngừng mua dầu của Nga.
Hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ là thị trường gần nhất cho các chuyến hàng từ các cảng phía tây của Nga, với lưu lượng trong 28 ngày tính đến ngày 5 tháng 1 đã tăng thêm 30.000 thùng mỗi ngày, đạt khoảng 210.000 thùng mỗi ngày so với giai đoạn kết thúc vào ngày 29 tháng 12.
Anh Thư
AFP