Ngày 22/6, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã kêu gọi Trung Quốc thúc giục Iran không đóng eo biển Hormuz, sau khi Washington tiến hành các cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran.
“Tôi khuyến khích chính phủ Trung Quốc ở Bắc Kinh gọi điện cho Iran về vấn đề đó, bởi vì họ phụ thuộc rất lớn vào eo biển Hormuz để nhập khẩu dầu”, ông Rubio, đồng thời là Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ, nói với Fox News.
Quốc hội Iran Iran hôm 22/6 đã thông qua nghị quyết đóng eo biển Hormuz. Ảnh: Presstv
“Nếu Iran làm vậy, đó sẽ là một sai lầm khủng khiếp nữa. Đó là hành động tự sát về kinh tế đối với họ. Và chúng tôi có nhiều lựa chọn để đối phó với điều đó, nhưng các quốc gia khác cũng nên quan tâm. Việc đó sẽ làm tổn hại đến nền kinh tế của các nước khác còn nhiều hơn cả Mỹ”, Ngoại trưởng Rubio nói thêm, và nhấn mạnh rằng nếu Iran thực hiện việc đóng eo biển Hormuz, đó sẽ là một hành động leo thang nghiêm trọng và xứng đáng nhận được phản ứng từ Mỹ và các nước khác.
Cùng ngày, Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance tuyên bố, việc đóng vừa eo biển Hormuz sẽ là hành động tự sát đối với nền kinh tế Iran.
Khi được hỏi liệu việc Iran đóng cửa eo biển Hormuz có vượt “lằn ranh đỏ” của Mỹ hay không, ông Vance nhấn mạnh với đài NBC News: “Nếu Iran muốn phá hủy nền kinh tế của mình và gây rối loạn toàn cầu, thì đó là quyết định của họ. Nhưng tại sao Tehran lại làm điều đó? Tôi nghĩ việc làm này sẽ không hợp lý, không có lợi cho chính Iran cũng như bất kỳ quốc gia nào”, ông Vance nói thêm.
Phó Tổng thống J.D. Vance cũng khẳng định Mỹ sẵn sàng thiết lập quan hệ tốt với Iran nếu nước này từ bỏ tham vọng theo đuổi vũ khí hạt nhân và không tấn công lực lượng Mỹ sau các cuộc không kích nhằm vào cơ sở hạt nhân của Iran.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington hiện chưa đưa ra bình luận.
Các tuyên bố trên được quan chức Mỹ đưa ra sau khi đài Press TV đưa tin Quốc hội Iran đã thông qua một biện pháp cho phép đóng eo biển Hormuz — tuyến đường vận chuyển khoảng 20% lượng dầu và khí đốt toàn cầu.
Nghị sĩ cấp cao Esmaeil Kowsari hôm 22/6 cho biết, Quốc hôi Iran đã đồng ý đóng tuyến huyết mạch vận chuyển dầu mỏ này nhằm phản ứng trước hành vi gây hấn của Mỹ cũng như sự im lặng của cộng đồng quốc tế.
Tuy nhiên, quyết định cuối cùng về việc phản ứng sẽ thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao và Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei. Cuộc bỏ phiếu của Quốc hội chỉ mang tính khuyến nghị và thể hiện sự đồng thuận của giới lập pháp về phương án leo thang này.
Các cuộc tấn công của Mỹ nhắm vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran, được đặt tên là “Chiến dịch Búa Đêm” (Operation Midnight Hammer), nhằm vào Isfahan, Fordow và Natanz, đánh dấu lần đầu tiên Washington trực tiếp tham chiến trong cuộc xung đột ngày càng nghiêm trọng giữa Iran và Israel.
Các quan chức Mỹ cho biết họ đã “xóa sổ” các cơ sở hạt nhân chính của Iran bằng cách sử dụng 14 quả bom xuyên phá boongke, hơn hai chục tên lửa hành trình Tomahawk và hơn 125 máy bay quân sự. Các cuộc tấn công này đánh dấu một bước leo thang mới trong cuộc xung đột đang diễn ra tại Trung Đông.
Trong một diễn biến liên quan, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hôm 22/6 nói rằng Tehran đang cân nhắc tất cả các lựa chọn nhằm đáp trả các cuộc tấn công của Mỹ vào cơ sở hạt nhân của Iran, trong đó có việc đóng eo biển Hormuz.
“Tất cả các lựa chọn đều đang được xem xét. Đó là tất cả những gì tôi có thể nói,” ông phát biểu trong cuộc họp báo tại Istanbul, được kênh truyền hình TRT World của Thổ Nhĩ Kỳ truyền hình trực tiếp.
Các chuyên gia nhiều lần cảnh báo rằng bất kỳ sự gián đoạn nguồn cung dầu mỏ tại Trung Đông hay việc eo biển Hormuz bị phong tỏa đều có thể dẫn đến tình trạng giá dầu thế giới tăng vọt ngay lập tức và đe dọa nghiêm trọng an ninh năng lượng toàn cầu.
Theo một số dự báo, giá dầu có thể tăng tới 80% chỉ trong tuần đầu tiên nếu eo biển Hormuz bị đóng, do các tuyến đường thay thế sẽ phải chịu chi phí rất cao.
Nguyễn Phương