Phản ứng của Ukraine với đề xuất đảm bảo an ninh kiểu NATO của ông Trump

7 giờ trướcBài gốc

Ông Zelensky và ông Trump tại Nhà Trắng hồi tháng 2/2025. Ảnh: AFP

Sau cuộc gặp ở bang Alaska (Mỹ) giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, giới chức tại Ukraine nhìn thấy một tia hy vọng: Đề xuất của Mỹ về việc bảo đảm an ninh cho Ukraine như một phần của thỏa thuận hòa bình.

Theo New York Times, ông Trump đã đưa ra đề xuất này với ông Zelensky trong cuộc điện đàm sáng 16/8, ngay sau cuộc gặp thượng đỉnh với ông Putin.

Đề xuất này nhằm huy động các đối tác phương Tây cùng đứng ra bảo đảm an ninh cho Ukraine sau khi xung đột kết thúc. Đặc biệt, ông Trump cho biết Mỹ sẵn sàng tham gia vào các bảo đảm này – một sự thay đổi so với quan điểm trước đây rằng an ninh hậu xung đột của Ukraine chỉ nên do châu Âu đảm trách.

“Đây là một thay đổi quan trọng”, ông Zelensky nói ngày 17/8 tại cuộc họp báo ở Brussels (Bỉ). “Điều đáng chú ý là Mỹ đã đồng ý cùng châu Âu cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine”.

Chiều cùng ngày, các lãnh đạo châu Âu họp trực tuyến để bàn về kết quả thượng đỉnh Alaska, trong đó có vấn đề bảo đảm an ninh. Sáu nhà lãnh đạo, trong đó có Thủ tướng Keir Starmer của Anh, tuyên bố sẽ cùng ông Zelensky gặp ông Trump tại Washington ngày 18/8 để tiếp tục thảo luận.

Chi tiết cụ thể từ đề xuất của Mỹ chưa rõ ràng. Tuy nhiên, theo hai quan chức châu Âu thạo tin, ông Trump nói rằng ông Putin đồng ý để Ukraine có các bảo đảm an ninh mạnh mẽ sau khi đạt thỏa thuận, nhưng không được gia nhập NATO. Ông Trump còn cho biết binh sĩ Mỹ có thể tham gia vào cơ chế đảm bảo an ninh này.

Nếu được hiện thực hóa, đây sẽ là bước tiến lớn cho Ukraine – nước từ lâu tìm kiếm các bảo đảm an ninh sau khi xung đột kết thúc để ngăn ngừa tái xung đột, nhưng đến nay mới chỉ nhận được những cam kết mơ hồ.

Tuy vậy, ông Zelensky cảnh báo ngày 17/8 rằng “chưa có chi tiết cụ thể về cách thức vận hành, vai trò của Mỹ là gì, vai trò của châu Âu là gì”. Tổng thống Ukraine nhấn mạnh, kế hoạch cần được làm rõ. “Chúng tôi cần sự bảo đảm an ninh có hiệu lực trên thực tế”, ông Zelensky nói.

Một quan chức biết rõ về cuộc gọi giữa lãnh đạo Mỹ và Ukraine cho biết, ông Zelensky sẽ tìm kiếm câu trả lời rõ ràng hơn về các bảo đảm an ninh trong chuyến thăm Washington ngày 18/8. Tổng thống Ukraine cũng muốn làm rõ việc ông Trump bất ngờ thay đổi lập trường, từ chỗ thúc đẩy ngừng bắn sang kêu gọi một thỏa thuận hòa bình.

Một số nghị sĩ Ukraine bày tỏ lo ngại, cho rằng họ chưa rõ chính xác ông Trump dự tính điều gì và ông Putin đã đồng ý đến đâu tại Alaska. Họ lo ông Trump có thể đã đánh giá sai mức độ sẵn sàng của Nga và phóng đại đề xuất của Mỹ khi thông báo cho Ukraine. Nhà Trắng chưa đưa ra phản hồi về lo ngại này.

Thủ tướng Giorgia Meloni của Ý cho biết trong cuộc gọi giữa ông Trump với ông Zelensky và các lãnh đạo châu Âu, ông Trump đã tham khảo ý tưởng trước đó của bà về mô hình bảo đảm dựa theo Điều 5 của NATO – quy định rằng một cuộc tấn công vào một thành viên sẽ được coi là tấn công vào toàn khối.

Theo ý tưởng đó, Ukraine không gia nhập NATO, nhưng các đồng minh phương Tây sẽ cùng tuân thủ một “điều khoản an ninh tập thể”, nghĩa là sẵn sàng hỗ trợ nếu Ukraine bị tấn công lần nữa, kể cả với sự tham gia của Mỹ, bà Meloni giải thích.

Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nói tại Brussels ngày 17/8 rằng ông Trump đã cho thấy “thiện chí tham gia vào một cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine tương tự như Điều 5 của NATO”.

Ông Zelensky và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tham gia cuộc họp video với một số lãnh đạo ở châu Âu vào ngày 17/8. Ảnh: EPA

Tuy nhiên, theo New York Times, điều này cũng làm dấy lên câu hỏi: Nếu Nga kịch liệt phản đối việc Ukraine gia nhập NATO vì điều khoản bảo vệ tập thể, tại sao lại chấp nhận để Ukraine hưởng những bảo đảm gần như tương tự, chỉ khác tên gọi? Và nếu Moscow đồng ý, liệu đó có phải vì họ cho rằng những bảo đảm ngoài NATO sẽ kém hiệu lực, không đủ sức răn đe?

Ông Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ukraine, cho rằng ý tưởng của bà Meloni “quá mơ hồ” và có thể bị diễn giải theo nhiều cách, không nhất thiết đảm bảo đồng minh sẽ lập tức bảo vệ Ukraine nếu nước này bị tấn công.

Bà Solomiia Bobrovska, thành viên Ủy ban Quốc phòng và Tình báo Quốc hội Ukraine, nói ý tưởng đó thậm chí có thể chỉ được hiểu là tăng thêm viện trợ tài chính hoặc gửi thêm đạn dược cho Kiev.

Theo tờ New York Times, một trong những bảo đảm cụ thể mà Ukraine mong muốn là sự hiện diện trực tiếp của quân đội phương Tây trên lãnh thổ nước này – điều mà ông Trump dường như đã tính đến, dù trước đó từng phản đối.

Một số đồng minh châu Âu đã bắt đầu chuẩn bị theo hướng này. Đầu năm nay, Pháp, Anh và Đức cùng một số nước khác thành lập “liên minh sẵn sàng hành động” để bảo vệ hòa bình trong tương lai. Một số quốc gia tuyên bố sẵn sàng cử quân đến Ukraine sau khi xung đột kết thúc, dù chưa thống nhất chi tiết triển khai.

Chiều 17/8, liên minh này họp để phối hợp trước thượng đỉnh tại Nhà Trắng. Sau cuộc họp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết một số nước châu Âu sẵn sàng gửi quân đến Ukraine trong giai đoạn hậu xung đột, nhưng không ở khu vực gần tiền tuyến.

Ông Macron nhấn mạnh, các lãnh đạo châu Âu sẽ đặt câu hỏi với ông Trump về mức độ cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine. “Chúng ta cần bàn với Mỹ: Ai sẵn sàng làm gì?” ông Macron nói.

Nguyễn Thái - New York Times

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/phan-ung-cua-ukraine-voi-de-xuat-dam-bao-an-ninh-kieu-nato-cua-ong-trump-204251808115220953.htm