Pháp đẩy mạnh hiện thực hóa chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

2 ngày trướcBài gốc

Tổng thống Pháp Macron vừa kết thúc chuyến công du kéo dài 1 tuần tại Đông Nam Á, với 3 điểm đến quan trọng: Việt Nam, Indonesia và có bài phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri La 2015 tại Singapore. Trong tất cả các chặng dừng chân, ông Macron đều nhấn mạnh thông điệp “Pháp đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu cũng như tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Tổng thống Pháp phát biểu tại phiên khai mạc của Đối thoại Shangri La 2025. Ảnh: Le Monde

Kể từ khi công bố Chiến lược Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương vào năm 2018, Pháp đã liên tục gia tăng và đa dạng hóa sự hiện diện quân sự trong khu vực. Tuy nhiên, dù nỗ lực và tham vọng nhưng trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị diễn biến gay gắt, giới phân tích vẫn ít nhiều băn khoăn về vai trò và ảnh hưởng thực sự của Pháp trong khu vực.

3 điểm dừng chân và thông điệp của Pháp ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Việc lựa chọn 3 điểm dừng chân quan trọng và những thông điệp mạnh mẽ đã khẳng định quyết tâm của Pháp hiện diện tại Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương. Có thể nói đến thời điểm hiện tại, Pháp đã có sự tiến bộ vượt bậc trong công cuộc xây dựng hình ảnh và sức ảnh hưởng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Vào thời điểm năm 2018, Paris vẫn còn đắm đuối với câu chuyện xây dựng một nước Pháp hùng mạnh dựa trên 3 yếu tố chính. Một là gây dựng lại hình ảnh và sức ảnh hưởng của Pháp tại các khu vực thuộc địa cũ, cụ thể là khu vực châu Phi sau những thất bại của quân đội nước này trong các chiến dịch tại khu vực như chiến dịch Barkhane kéo dài hơn một thập kỷ. Hai là cùng các đồng minh EU xây dựng một khu vực kinh tế hùng mạnh, với mục tiêu trở thành trung tâm thương mại và tài chính của thế giới. Ba là củng cố lại quan hệ của Pháp với một số vùng hải ngoại như Réunion, New-Caledonia, Vanuatu và Papua New Guinea…

Tuy nhiên hàng loạt diễn biến quan trọng trong vài năm trở lại đây như đại dịch Covid-19, các cuộc đảo chính ở châu Phi và phong trào biểu tình chống chính quyền Pháp tại hải ngoại… đã khiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhận ra rằng các mục tiêu mà Pháp theo đuổi đang gặp phải nhiều khó khăn. Paris sẽ mất rất nhiều thời gian để có thể đạt được những kết quả như mong đợi.

Cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng ép Paris phải nhanh chóng tìm ra những nhà phân phối mới. Tổng thống Pháp tăng cường những chuyến thăm tới Thái Lan, tới Hàn Quốc, tới Mông Cổ, tới Ấn Độ, tới Bangladesh và một số quốc gia trong khu vực. Thậm chí ông Macron còn mời Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Lễ Quốc khánh Pháp ngày 14/7 cùng với sự tham dự diễu hành của quân đội Ấn vào năm 2023.

Pháp tin rằng khu vực Ấn Độ Dương, đang bị giằng xé giữa hai thế lực hàng đầu thế giới là Mỹ và Trung Quốc sẽ coi Paris như một lựa chọn ổn định thứ ba, cho phép các quốc gia tại khu vực tránh xa sự phân tranh cũng như tìm hướng phát triển lâu dài. Pháp đã có một số nỗ lực đáng kể để tăng cường sức ảnh hưởng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Dù vậy, đến thời điểm hiện tại, Pháp vẫn chưa thực sự đạt được những kết quả đáng kể nếu so sánh với các cường quốc khác như Mỹ, Nga hay Trung Quốc tại khu vực. Hình ảnh của Paris vẫn khá mờ nhạt. Điều này có thể lý giải bởi kể từ sau đại dịch Covid-19, Pháp phải đối mặt với sự bất ổn chính trị trong nước. Tổng thống Macron mất dần đa số tại Quốc hội khiến những chính sách của ông bị đình trệ. Cuộc xung đột Nga - Ukraine có nhiều diễn biến mới căng thẳng ép Pháp và các đồng minh châu Âu phải tập trung tìm phương án xử lý. Các cuộc đảo chính tại khu vực châu Phi, chủ yếu là các nước thuộc địa cũ của Pháp cũng làm Điện Élyseé phân tâm.

Mới đây, với sự trở lại của ông Donald Trump tại Nhà Trắng và cuộc chiến thuế quan, Pháp cùng các đồng minh châu Âu nhận ra rằng cần tiếp tục tiến hành chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, dù xa xôi cách trở, để cho phép Paris có thêm lựa chọn khi các giá trị truyền thống đang dần sụp đổ.

Tầm nhìn của Pháp tại khu vực

Trong chặng dừng chân cuối cùng tại Singapore, tối 30/5, lần đầu tiên một Tổng thống Pháp đã được mời đến phát biểu tại phiên khai mạc của Đối thoại Shangri La 2025. Ông Macron tiếp tục nhấn mạnh đến tầm nhìn của nước Pháp tại khu vực. Tuy nhiên, cạnh tranh địa chiến lược Mỹ -Trung Quốc cùng xu hướng tập hợp lực lượng tại Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương đã và đang đặt ra không ít thách thức cho nước Pháp.

Trong bối cảnh Mỹ bắt đầu cuộc chiến thuế quan và Trung Quốc tăng cường các hoạt động tại khu vực Biển Đông, Pháp tin rằng tương tự như khu vực Ấn Độ Dương, các nước Đông Nam Á đang bị mắc kẹt giữa hai sức mạnh chính trị và kinh tế khổng lồ là Mỹ và Trung Quốc.

Về mặt địa chính trị, Paris muốn định vị mình là đối tác “đáng tin cậy” và “tôn trọng” đối với “chủ quyền” và “độc lập” của các quốc gia này. Tổng thống Pháp hy vọng mang đến một giải pháp ổn định lâu dài thứ ba, cho phép các nước Đông Nam Á nói riêng và Châu Á nói chung, “rời xa” vòng xoáy quyền lực và phát triển lâu dài.

Pháp vẫn là quốc gia có ảnh hưởng nhất định tại Đông Nam Á với lịch sử thuộc địa. Pháp là quốc gia nằm trong top 10 các nước đầu tư phát triển nhiều nhất trong khu vực. Paris muốn chủ động nhiều hơn trong các đề xuất hợp tác kinh tế, mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Về hợp tác quốc phòng, Pháp vẫn là đối tác đáng tin cậy của Indonesia khi mới đây tàu sân bay Charles-de-Gaulle đã ghé thăm đất nước vào tháng 1 và Jakarta đã mua hai tàu ngầm Scorpène và 42 máy bay Rafale của Paris. Pháp tin rằng mình có thể mang đến sự bảo vệ nhất định cho khu vực trong bối cảnh các căng thẳng trên Biển Đông ngày càng gia tăng.

Trên hết, Pháp muốn nhân cơ hội này để xóa nhòa những ý kiến trái chiều, cho rằng Paris và các đồng minh phương Tây đang áp đặt tiêu chuẩn kép cho cuộc xung đột Nga - Ukraine và cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Dải Gaza, nhất là trong bối cảnh Pháp đảm nhận vai trò đồng chủ trì Hội nghị Gaza vào tháng 6/2025 cùng với Saudi Arabia nhằm mục đích tái khởi động “giải pháp hai nhà nước”. Pháp mong muốn có được sự ủng hộ của cộng đồng hồi giáo trong khu vực với trọng tâm là Indonesia.

Ngoài ra, dù không phải là mục tiêu chính, nhưng Tổng thống Pháp cũng tranh thủ chuyến thăm lần này để bày tỏ quan điểm của Paris nói riêng và châu Âu nói chung về cuộc xung đột Nga - Ukraine, cho rằng các hệ quả của cuộc xung đột cũng sẽ ảnh hưởng đến khu vực Đông Nam Á. Đó là một thách thức chung ở cấp độ toàn cầu và có thể gây ra nhiều bất ổn địa chính trị.

Thách thức của chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông Macron cũng đã tuyên bố ủng hộ quyền tự chủ chiến lược cho cả châu Âu và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Tuy nhiên, thực tế bản thân nước Pháp và châu Âu đang phải đối mặt với nhiều thách thức, mâu thuẫn chính trị nội bộ cũng như sự trỗi dậy của xu hướng cực hữu.

Mặc dù đã rất nỗ lực nhưng trong vài năm trở lại đây, Pháp vẫn chưa thể “toàn tâm toàn ý” tập trung cho chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Các bất ổn chính trị trong nước đang khiến bộ máy chính phủ Pháp gần như tê liệt. Các chuyên gia dự đoán nhiều khả năng Pháp sẽ phải đối mặt một cuộc bầu cử sớm trong trường hợp các đảng phái đối lập hình thành được liên minh và gây sức ép lên chính phủ bằng biện pháp bỏ phiếu bất tín nhiệm. Tình hình chính trị Pháp ở thời điểm hiện tại được ví như khoảng lặng trước những cơn bão. Và với xu hướng ủng hộ cực hữu ngày càng gia tăng ở châu Âu, kết quả các cuộc bầu cử sắp tới tại Pháp giờ đây đều trở nên “khó lường”.

Ngoài ra, trong bối cảnh Mỹ đang gây sức ép lên các đồng minh châu Âu với cuộc chiến thuế quan, Pháp và EU đang tập trung phần lớn nguồn lực để tìm ra những giải pháp thay thế, điều này không chỉ giới hạn ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mà còn cả ở châu Phi, Nam Mỹ… Sự tập trung của Tổng thống Macron sẽ được chia đều trên nhiều mặt trận. Mục tiêu của Paris trong giai đoạn này là tìm ra hướng đi ổn định và lâu dài cho nền kinh tế châu Âu.

Chưa kể đến cuộc xung đột Nga - Ukraine đang ngày một căng thẳng và các đàm phán hòa bình đang rơi vào bế tắc. Paris cùng các đồng minh phương Tây sẽ buộc phải tập trung giúp đỡ Kiev với mục tiêu nhanh chóng tiến đến một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài. Tiếp đó sẽ là việc triển khai lực lượng tự nguyện để giúp Ukraine bước đầu có khả năng gìn giữ hòa bình.

Tuy nhiên, các diễn biến mới nhất cho thấy câu chuyện Nga - Ukraine sẽ còn kéo dài trong một khoảng thời gian nữa. Nhiều ý kiến cho rằng chừng nào Ukraine và các đồng minh chưa đưa ra được những cam kết khiến Nga hài lòng, câu chuyện vẫn sẽ được tiếp tục.

Một trong những mối quan tâm khác của Paris lúc này, đó là tình hình tại Dải Gaza. Trong tháng 6, thông qua Hội nghị Gaza do Pháp đảm nhận vai trò đồng chủ trì cùng với Saudi Arabia, Paris hy vọng tái khởi động “giải pháp hai nhà nước” và tìm kiếm một biện pháp hòa bình lâu dài cho khu vực. Giới chuyên gia đánh giá đây sẽ là một lựa chọn gian nan cho cả phương Tây và Trung Đông bởi tình hình hiện tại còn phức tạp hơn những gì đã diễn ra trong quá khứ.

Tóm lại, Pháp đang phải đối mặt với nhiều vấn đề từ trong ra ngoài, từ châu Âu, châu Mỹ cho đến Trung Đông. Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, vì vị trí địa lý xa xôi cách trở, hiện đang nằm gần cuối danh sách ưu tiên của Paris. Không phải Tổng thống Macron sẽ bỏ rơi khu vực chiến lược này mà chỉ đơn giản ông có quá nhiều ưu tiên quan trọng cần sự quan tâm đặc biệt trong thời gian sắp tới.

Anh Tuấn/VOV-Paris

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/phap-day-manh-hien-thuc-hoa-chien-luoc-an-do-duong-thai-binh-duong-post1204068.vov