Cán bộ Trạm Y tế Mỹ Thanh tư vấn sức khỏe sinh sản cho vợ chồng chị Bàn Thị Tâm, ở thôn Phiêng Kham, xã Cẩm Giàng.
Chị Bàn Thị Tâm, ở thôn Phiêng Kham, xã Cẩm Giàng, đều đặn đến Trạm Y tế Mỹ Thanh để khám thai hằng tuần. Khi Pháp lệnh Dân số sửa đổi được ban hành, chị Tâm cảm thấy yên tâm hơn, bởi trước đây, việc sinh con thứ ba, thứ tư thường khiến nhiều gia đình e ngại.
Chị Tâm chia sẻ: Vợ chồng tôi đều có công việc, sức khỏe ổn định, muốn có thêm con để gia đình đông vui. Chính sách mới tạo điều kiện để người dân chủ động trong kế hoạch sinh con, quan trọng là phải nuôi dạy con tốt.
Chị Hoàng Thị Đáo, cùng ở xã Cẩm Giàng, cũng đang mang thai lần thứ ba, được cán bộ Trạm Y tế Quân Hà thường xuyên thăm hỏi, hướng dẫn chăm sóc sức khỏe sinh sản. Chị Đáo cho biết: Tôi được cán bộ y tế cơ sở cung cấp thông tin cơ bản về Pháp lệnh Dân số mới, nên biết hiện giờ Nhà nước khuyến khích sinh đủ, sinh đúng, chăm con khỏe mạnh.
Thực tế cho thấy, công tác dân số trong những năm qua đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận. Các hoạt động tuyên truyền nhằm thực hiện duy trì chính sách dân số tập trung vào mục tiêu giảm sinh, coi đó là giải pháp then chốt để giảm áp lực lên phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, với mức sinh giảm sâu ở nhiều nơi và tình trạng già hóa dân số nhanh, chính sách này không còn phù hợp. Thay vào đó cần có sự điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tiễn mới và định hướng phát triển bền vững.
Một trong những thay đổi mang tính pháp lý cao là việc sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số, tại Pháp lệnh số 07/2025/UBTVQH15 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 3/6/2025, có hiệu lực cùng ngày ký.
Cụ thể, Pháp lệnh sửa đổi năm 2025 bỏ phần giới hạn “một hoặc hai con”, thay bằng quy định rộng hơn, là cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định số con phù hợp với các yếu tố như lứa tuổi, sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, thu nhập, điều kiện nuôi dạy con... trên cơ sở bình đẳng.
Theo đó, Hướng dẫn 15-HD/UBKTTW năm 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 20/3/2025, điều chỉnh quy định về việc xử lý kỷ luật đối với đảng viên vi phạm chính sách dân số. Theo điểm 8.3 mục III của Hướng dẫn này, hành vi sinh con thứ ba sẽ không còn bị xem xét xử lý kỷ luật đối với đảng viên. Hướng dẫn này thể hiện sự điều chỉnh của Đảng trong việc áp dụng kỷ luật, phù hợp với tình hình thực tế và chính sách dân số hiện nay.
Để chính sách mới đi vào cuộc sống, công tác truyền thông, vận động và tổ chức thực hiện ở cơ sở là rất quan trọng. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Y tế Bạch Thông đã tổ chức được hơn 60 buổi truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, thu hút gần 4.000 lượt người tham gia, trong đó nhóm phụ nữ độ tuổi sinh đẻ chiếm gần 70%. Các nội dung tập trung vào tư vấn sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình và quy định mới của Pháp lệnh Dân số.
Theo bà Phạm Thị Loan, Phó Trưởng Phòng Dân số - Truyền thông và Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Y tế Bạch Thông: Việc sửa đổi Pháp lệnh Dân số không chỉ khơi thông chính sách, mà còn giúp cho ngành Y tế đẩy mạnh tuyên truyền, điều chỉnh nhận thức về sinh đẻ có trách nhiệm và bình đẳng giới. Khi mỗi người dân hiểu đúng, thực hiện đúng, thì Pháp lệnh Dân số sửa đổi không chỉ là một văn bản pháp lý, mà trở thành động lực cho cơ cấu dân số hợp lý, bền vững và nhân văn hơn.
Đoan Trang