Pháp lý nhìn từ đường dây 'mèo tặc' tại TP.HCM

10 giờ trướcBài gốc

Báo Pháp Luật TP.HCM vừa có loạt bài Thâm nhập đường dây 'mèo tặc', phản ánh những kẻ trộm, việc tiêu thụ mèo cùng thủ đoạn ra giá chuộc thú cưng…

Dưới góc độ pháp lý, đường dây này có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Có dấu hiệu tội phạm

Thú cưng – dù được nhiều gia đình coi như thành viên nhưng vẫn được xem như là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, có chủ sở hữu.

Do đó, hành vi bắt trộm, mua bán hoặc chiếm đoạt thú cưng của người khác là xâm phạm quyền sở hữu tài sản, có thể bị xử lý theo nhiều chế tài khác nhau.

Tùy vào giá trị của thú cưng và tính chất mức độ, hậu quả của hành vi trộm cắp, có thể bị xử lý theo pháp luật hành chính hoặc pháp luật hình sự.

Hành vi trộm chó mèo để bán lại hoặc yêu cầu chủ vật nuôi chuộc lại là hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu tài sản của chủ sở hữu và có thể bị xử lý theo nhiều tội danh trong BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), ví dụ như:

Tội trộm cắp tài sản theo Điều 173 BLHS với khung hình phạt cao nhất có thể lên đến 20 năm tù và phạt tiền lên đến 50 triệu đồng.

Tội chiếm giữ trái phép tài sản theo Điều 176 BLHS với khung hình phạt cao nhất có thể lên đến 5 năm tù và cũng có thể phạt tiền đến 50 triệu đồng.

Với hành vi tống tiền, đòi chuộc thú cưng có thể bị xem xét theo Điều 170 BLHS về tội cưỡng đoạt tài sản, với mức phạt tù tối đa lên đến 20 năm.

Ngoài ra, với những người mua bán, tiêu thụ chó mèo biết rõ đó là tài sản phạm pháp cũng có thể bị xử lý theo Điều 323 BLHS về tội tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có với khung hình phạt cao nhất lên đến 15 năm tù.

Nhiều giống chó, mèo có giá trị lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng, gắn liền với tình cảm và đời sống tinh thần của chủ nuôi.

Việc chiếm đoạt tài sản – dù là một con vật – vẫn là xâm phạm quyền sở hữu, và khi đủ điều kiện cấu thành tội phạm thì phải xử lý theo pháp luật hình sự.

Điều này không chỉ nhằm bảo vệ quyền tài sản hợp pháp của người dân mà còn góp phần răn đe, ngăn chặn tội phạm có tổ chức, vì nhiều đường dây trộm chó hiện nay hoạt động rất chuyên nghiệp, sử dụng hung khí và gây mất an ninh trật tự.

Khung pháp lý hiện hành đã có quy định tương đối đầy đủ. Tuy nhiên, có thể thấy một số vướng mắc trong thực tiễn áp dụng, như việc định giá tài sản để làm căn cứ xử lý hình sự đôi khi chưa phản ánh đúng giá trị thực tế của thú cưng.

Tâm lý “coi nhẹ” trong cộng đồng khiến nhiều vụ việc không được tố giác hoặc xử lý quyết liệt. Một số quy định chưa theo kịp thực tiễn phát triển thị trường thú cưng và giá trị tài sản động vật.

Do đó, cần tăng cường truyền thông pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ quyền sở hữu và quyền đối với vật nuôi; đồng thời, nghiên cứu hoàn thiện quy định theo hướng cụ thể hóa việc định giá, xử lý hành vi trộm và bạo hành thú cưng để bảo đảm tính răn đe và phù hợp với xu hướng văn minh, nhân đạo trong xã hội hiện đại.

Hoàn thiện về mặt pháp lý

Mặc dù BLHS đã quy định về tội trộm cắp tài sản, nhưng các quy định này chưa thực sự phù hợp với đặc thù của việc trộm vật nuôi. Việc xác định giá trị tài sản để khởi tố hình sự còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến tình trạng nhiều vụ việc chỉ bị xử phạt hành chính hoặc không bị xử lý. Mức hình phạt hiện tại cũng chưa đủ mạnh để tạo sức răn đe, khiến nhiều người vẫn liều lĩnh vi phạm vì lợi nhuận.

Về công tác thực thi pháp luật, việc thu thập chứng cứ, xác minh đối tượng và truy tìm tài sản bị đánh cắp gặp rất nhiều khó khăn do tính chất xảy ra nhanh, manh động của hành vi phạm tội.

Hệ thống giám sát, camera an ninh ở các khu vực dân cư chưa phổ biến, trong khi lực lượng chức năng còn hạn chế về nguồn lực. Đặc biệt, mạng lưới mua bán, tiêu thụ chó mèo trộm cắp vẫn hoạt động ngầm, chưa bị triệt phá dứt điểm. Do đó, để xử lý hiệu quả cần kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp.

Cần triển khai đồng bộ các giải pháp về pháp luật, quản lý và nhận thức xã hội. Đây không chỉ là câu chuyện bảo vệ tài sản cá nhân, mà còn phản ánh mức độ văn minh, nhân đạo của cộng đồng đối với vật nuôi.

Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý và hướng dẫn thực thi: Xem xét ban hành quy định cụ thể về định giá thú cưng, tránh mập mờ về giá trị chứng minh khi xử lý hình sự; hoàn thiện quy chế quản lý nuôi, vận chuyển, kinh doanh thú cưng, bao gồm yêu cầu hóa đơn, chứng nhận nguồn gốc, tiêm phòng và gắn chip nhận dạng; tăng cường xử lý đường dây buôn bán, không chỉ hành vi trộm lẻ tẻ.

Thứ hai, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật: Đẩy mạnh điều tra chuyên án đối với các băng nhóm trộm chó hoạt động có tổ chức, sử dụng hung khí; tăng cường kiểm tra các điểm thu gom, lò giết mổ, chợ buôn chó mèo trái phép; thiết lập cơ chế tiếp nhận và phản hồi tố giác nhanh chóng, tạo niềm tin cho người dân.

Thứ ba, tăng cường tuyên truyền, giáo dục cộng đồng: Đẩy mạnh truyền thông để người dân hiểu rõ: trộm chó mèo không phải chuyện nhỏ, là hành vi vi phạm pháp luật, có thể bị phạt tù; nâng cao nhận thức về phúc lợi động vật và trách nhiệm của chủ nuôi trong quản lý thú cưng; khuyến khích cộng đồng không tiếp tay tiêu thụ chó mèo không rõ nguồn gốc.

Thứ tư, ứng dụng công nghệ để quản lý vật nuôi.

Thứ năm, xây dựng cộng đồng văn minh, không bạo lực tự phát.

Không nên ăn thịt chó, mèo

Về mặt văn hóa: Đúng là trong lịch sử, một số vùng miền ở Việt Nam có thói quen tiêu thụ thịt chó, mèo trong những dịp nhất định. Tuy nhiên, "truyền thống" không phải là lý do để duy trì mọi tập tục mãi mãi, đặc biệt khi xã hội phát triển và nhận thức thay đổi. Nhiều tập tục trong quá khứ đã được loại bỏ vì không còn phù hợp với chuẩn mực văn minh hiện đại.

Về mặt nhân văn: Chó và mèo là những động vật đồng hành lâu đời với con người, có trí thông minh và cảm xúc cao. Ở hầu hết các nền văn hóa hiện đại, chúng được coi là bạn đồng hành, thành viên gia đình chứ không phải thực phẩm. Việc giết hại và tiêu thụ chúng, đặc biệt khi nguồn gốc không rõ ràng (có thể là động vật bị trộm, lạc), đặt ra vấn đề đạo đức nghiêm trọng.

Về mặt pháp lý và y tế: Nhiều trường hợp buôn bán, giết mổ chó mèo diễn ra trong điều kiện thiếu vệ sinh, không kiểm dịch, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh như dại, viêm gan E, ký sinh trùng. Hơn nữa, việc trộm cắp chó mèo để bán làm thịt vi phạm quyền sở hữu và gây tổn hại tinh thần cho chủ nhân.

Trong bối cảnh xã hội hiện nay, Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với quốc tế, và thói quen ăn thịt chó, mèo đang nhận nhiều chỉ trích từ cộng đồng quốc tế, ảnh hưởng đến hình ảnh đất nước. Nhiều nước châu Á như Đài Loan, Hàn Quốc, Philippines đã cấm hoặc đang xem xét cấm việc ăn thịt chó, mèo.

Tuy nhiên, việc thay đổi nên được thực hiện bằng truyền thông, giáo dục, chuẩn mực xã hội và từng bước hoàn thiện pháp luật, tránh tiếp cận cực đoan hoặc tạo xung đột văn hóa. Khi nhận thức cộng đồng đủ cao, thị trường và hành vi xã hội sẽ tự điều chỉnh, và tập tục này sẽ dần được thay thế bởi các giá trị văn minh hơn.

Luật sư ĐOÀN THỊ HỒNG LINH, Đoàn Luật sư TP.HCM

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/phap-ly-nhin-tu-duong-day-meo-tac-tai-tphcm-post881305.html