Vi phạm trong lĩnh vực TMĐT, các chủ thể có thể bị xử phạt vi phạm hành chính, với các trường hợp nghiêm trọng, gây hậu quả lớn, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Hệ thống pháp luật dần hoàn thiện
Cụ thể, tại chương trình đào tạo với chủ đề “Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật” diễn ra ngày 25/6, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho biết, hiện hệ thống pháp luật về TMĐT ở Việt Nam đã và đang được xây dựng khá toàn diện, dựa trên các văn bản cốt lõi. Bắt đầu với Nghị định 52/2013/NĐ-CP và được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 85/2021/NĐ-CP, đây là kim chỉ nam cho các hoạt động phát triển, ứng dụng và quản lý TMĐT.
"Những Nghị định này, cùng với các Thông tư hướng dẫn và các luật liên quan như Luật Giao dịch điện tử 2023, Luật Thương mại, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đã tạo nên một hành lang pháp lý khá đầy đủ, điều chỉnh từ việc thông báo, đăng ký website đến các vấn đề về hợp đồng điện tử, thanh toán hay giải quyết tranh chấp"-ông Tuấn cho biết.
Để duy trì kỷ cương thị trường, ông Tuấn cũng điểm qua các hành vi bị cấm và chế tài tương ứng như: các hành vi như không thông báo/đăng ký website, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật, gian lận thuế, xâm phạm thông tin cá nhân hay tấn công mạng.
Về chế tài, tùy theo mức độ vi phạm, các chủ thể có thể bị xử phạt vi phạm hành chính (phạt tiền, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động, tước giấy phép) theo các Nghị định chuyên ngành. "Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn, gây hậu quả lớn, hành vi vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, việc bồi thường thiệt hại dân sự cũng là một chế tài quan trọng để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan," ông Tuấn bổ sung.
Cũng theo ông Tuấn, dự thảo Luật Thương mại điện tử đang được xây dựng - đây là văn bản pháp lý quan trọng, được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước. Đồng thời, luật mới cũng nhằm bắt kịp với sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới trong thời đại số.
Tuy nhiên, theo ông, dự thảo hiện đang đối mặt với nhiều thách thức cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Một trong những vấn đề lớn nhất là việc xác định phạm vi điều chỉnh, tránh chồng chéo với các luật chuyên ngành khác đã có hoặc đang được ban hành, như Luật Giao dịch điện tử hay Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhằm đảm bảo tính đồng bộ và rõ ràng trong quá trình áp dụng.
Hiện các quy định về pháp lý trong TMĐT cũng khá đầy đủ và dần hoàn thiện.
Liên quan đến nội dung này, một vấn đề gây tranh cãi hàng đầu là trách nhiệm của sàn thương mại điện tử. Dự thảo có xu hướng tăng cường vai trò của sàn trong việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc hàng hóa do người bán cung cấp. “Chúng tôi đang lắng nghe ý kiến từ các bên để tìm ra phương án cân bằng giữa việc bảo vệ người tiêu dùng và không tạo gánh nặng quá lớn, không phù hợp với bản chất của sàn là bên trung gian,” ông Tuấn chia sẻ.
Tạo sân chơi bình đẳng, chống thất thu thuế
Song song đó, việc quản lý thuế đối với các giao dịch TMĐT, đặc biệt là TMĐT xuyên biên giới và trên mạng xã hội, cũng là một bài toán phức tạp đòi hỏi các giải pháp hiệu quả. Dự thảo cũng cần xem xét khả năng đơn giản hóa các thủ tục hành chính, cụ thể là thủ tục thông báo hay đăng ký website, để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp và chuyển dịch mạnh mẽ hơn sang cơ chế hậu kiểm chặt chẽ, thay vì tập trung vào tiền kiểm. Cuối cùng, việc thống nhất và làm rõ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong TMĐT, phù hợp với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân đã ban hành, cũng là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo quyền riêng tư của người dùng.
Ông Tuấn khẳng định Bộ Công Thương đang nỗ lực tối đa để hoàn thiện dự thảo Luật TMĐT, với mục tiêu xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, từ đó thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT và đóng góp vào công cuộc xây dựng nền kinh tế số tại Việt Nam.
Theo ông Nguyễn Việt Hòa, Trưởng phòng Quản lý thuế số 2 (phòng Quản lý thuế các sàn TMĐT) thuộc Chi cục thuế TMĐT - Bộ Tài chính, ngành thuế ưu tiên hoàn thiện khung khổ pháp lý thuế cho TMĐT, liên tục rà soát và bổ sung để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả trước sự phát triển nhanh chóng của các sàn TMĐT và hoạt động kinh doanh xuyên biên giới. Mục tiêu là tạo sân chơi bình đẳng, chống thất thu thuế mà vẫn không cản trở sự phát triển của TMĐT.
Về việc kê khai và nộp thuế qua nền tảng số, ông Hòa đánh giá đây là bước tiến lớn, mang lại lợi ích kép khi giúp doanh nghiệp, cá nhân và hộ kinh doanh tiết kiệm thời gian, chi phí thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế (eTax) hay ứng dụng eTax Mobile. Đặc biệt, Cổng thông tin dành cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT đã giúp việc kê khai minh bạch và dễ dàng hơn. Việc sử dụng chữ ký số và tài khoản định danh điện tử VNeID cũng góp phần nâng cao tính bảo mật và tiện lợi.
Ông khuyến nghị người nộp thuế nên thường xuyên cập nhật phần mềm hỗ trợ kê khai, kiểm tra kỹ thông tin, và không nên để đến sát hạn chót mới thực hiện giao dịch khi đường truyền dễ bị quá tải do tiếp nhận cùng lúc quá nhiều tờ khai. Ông khẳng định ngành thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ, đồng hành cùng cộng đồng kinh doanh số để quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế diễn ra thuận lợi nhất.
Từ góc độ của bộ phận Pháp lý của TikTok Shop, bà Nguyễn Thị Cẩm Giang cho biết, việc đảm bảo tuân thủ các chính sách nội bộ và quy định pháp luật hiện hành là yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững của người bán.
TikTok Shop xây dựng hệ thống Chính sách chặt chẽ về nội dung, quảng cáo và bán hàng. Mọi nội dung phải chân thực, không gây hiểu lầm, tuân thủ danh mục sản phẩm cấm và hạn chế, đồng thời tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ. Quảng cáo phải đồng nhất, chính xác, và trang đích đạt chất lượng cao. Về bán hàng, người bán tuân thủ quy định về phí nền tảng, quản lý đơn hàng, vận chuyển, và quyết toán, nghiêm cấm kinh doanh hàng giả, hàng nhái.
Để kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam, đại diện Bộ phận pháp lý TikTok Shop chia sẻ, người bán cần tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến TMĐT, thuế, bảo vệ người tiêu dùng, sở hữu trí tuệ và bảo mật thông tin. Ngoài ra, tùy theo ngành hàng, một số yêu cầu chuyên ngành cũng cần được đáp ứng.
Nguyễn Anh