Pháp lý từ việc ông Trump muốn triển khai Đạo luật Chống Nổi loạn vụ trấn áp nhập cư

10 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo sẽ viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn - một đạo luật liên bang có từ năm 1807 - nếu tòa án hoặc các quan chức tiểu bang trì hoãn kế hoạch của ông trong việc triển khai binh sĩ đến các TP thuộc đảng Dân chủ để hỗ trợ chiến dịch trấn áp người nhập cư.

Diễn biến trên xuất hiện sau khi một thẩm phán liên bang ngày 6-10 đã ra phán quyết chặn nỗ lực của ông Trump nhằm triển khai Lực lượng Vệ binh Quốc gia tại TP Portland (bang Oregon).

Cùng ngày, Thống đốc bang Illinois - ông J.B. Pritzker chỉ trích việc tổng thống triển khai binh sĩ đến TP Chicago (Illinois). Trước đó, ông Trump đã điều quân đến thủ đô Washington D.C, và bang California, với lý do tội phạm gia tăng và có tình trạng che giấu người nhập cư không giấy tờ.

Vậy vì sao ông Trump muốn viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn và những rào cản pháp lý nào đang chờ phía trước?

Các thành viên của lực lượng vệ binh quốc gia Texas tập trung tại bang Illinois vào ngày 7-10. Ảnh: Brian Cassella/TNS/ZUMA Press Wire/Shutterstock

Portland có thực sự xảy ra nổi loạn?

Hôm 6-10, ông Trump nói rằng một cuộc nổi loạn đang diễn ra ở Portland. “Tôi thực sự nghĩ đây là một cuộc nổi loạn mang tính tội phạm” - ông Trump nói tại Nhà Trắng, không nêu chi tiết.

Thống đốc bang Oregon - bà Tina Kotek bác bỏ tuyên bố này: “Không có cuộc nổi loạn nào ở Portland. Không có mối đe dọa nào đối với an ninh quốc gia”.

Một cuộc nổi loạn được định nghĩa là khi người dân nổi dậy bằng bạo lực chống lại chính phủ hoặc những người nắm quyền. Tuy nhiên, theo giới quan sát, các sự kiện ở Portland không ủng hộ tuyên bố của ông Trump.

Thực tế, cuối tuần qua, các cuộc biểu tình phản đối lệnh trục xuất hàng loạt của ông Trump đã diễn ra gần tòa nhà của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) tại Portland. Người biểu tình đã đụng độ với lực lượng liên bang, bao gồm các nhân viên thuộc Bộ An ninh Nội địa (DHS) và Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới (CBP).

Hai người đã bị bắt sau các vụ xô xát ngày 6-10. Theo cảnh sát, hai người này không tuân theo mệnh lệnh và “có hành vi gây hấn với nhau trên đường phố”.

Đạo luật Chống Nổi loạn là gì?

Đạo luật Chống Nổi loạn là một đạo luật trao cho tổng thống Mỹ quyền được triển khai quân đội hoặc huy động Lực lượng Vệ binh Quốc gia trên toàn lãnh thổ Mỹ nhằm khôi phục trật tự trong trường hợp xảy ra nổi loạn.

Lực lượng Vệ binh Quốc gia là một nhánh của quân đội Mỹ, thực hiện cả nhiệm vụ cấp bang và cấp liên bang. Các bang thường sử dụng lực lượng này trong tình huống khẩn cấp, nhưng tổng thống cũng có thể điều động họ tham gia các nhiệm vụ ở nước ngoài. Thông thường, thống đốc bang là người có quyền triển khai Vệ binh Quốc gia trong phạm vi bang đó.

Đạo luật Chống Nổi loạn hoạt động song song với Đạo luật Posse Comitatus năm 1878 - đạo luật giới hạn việc tổng thống sử dụng quân đội cho các nhiệm vụ trong nước. Tuy nhiên, tổng thống có thể vượt qua hạn chế này bằng cách viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn nếu cho rằng có tình huống nổi loạn xảy ra.

Ông Trump tuyên bố sẽ viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn nếu cần thiết.

“Chúng ta có Đạo luật Chống Nổi loạn là có lý do. Nếu có người bị giết, còn tòa án hay các thống đốc, thị trưởng lại cản trở chúng ta, thì chắc chắn tôi sẽ làm” - ông Trump nhấn mạnh.

Liệu ông Trump có thể viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn?

Luật sư hiến pháp Bruce Fein nói với kênh Al Jazeera rằng quyền hạn của tổng thống theo Đạo luật Chống Nổi loạn chỉ được áp dụng trong trường hợp nổi dậy quy mô lớn khi hệ thống thực thi pháp luật và tòa án thông thường không còn khả năng hoạt động.

Tuy nhiên, ông Fein bổ sung rằng vẫn chưa rõ liệu tuyên bố của tổng thống về nổi loạn có thể bị tòa án thách thức hay không.

Đạo luật Chống Nổi loạn đã được viện dẫn 30 lần trong lịch sử, Theo Trung tâm Brennan về Công lý (trụ sở Mỹ).

Lần gần nhất đạo luật này được sử dụng là vào năm 1992, khi Tổng thống thuộc đảng Cộng hòa George H.W. Bush viện dẫn đạo luật để đối phó với các cuộc bạo loạn ở Los Angeles.

Các cuộc bạo loạn nổ ra sau khi bốn cảnh sát được tuyên trắng án trong vụ đánh đập ông Rodney King, một người đàn ông da màu. Bạo lực khiến 63 người thiệt mạng, cùng hàng loạt vụ cướp bóc, hành hung và phóng hỏa xảy ra trên diện rộng. Sau 6 ngày bạo loạn, Nhà Trắng đã điều động 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia và 1.500 lính Thủy quân Lục chiến tới Los Angeles.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WHITE HOUSE

Có quy định nào thay thế Đạo luật Chống Nổi loạn?

Lần đầu tiên ông Trump triển khai Lực lượng Vệ binh Quốc gia là vào tháng 6, khi ông điều động 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến TP Los Angeles (bang California).

Động thái này nhằm ứng phó các cuộc biểu tình ở California phản đối việc ICE bắt người vi phạm luật nhập cư trong TP. Khi đó, Thống đốc California - ông Gavin Newsom không đồng ý với việc ông Trump điều Vệ binh Quốc gia tới bang này.

Vì vậy, thay vì viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn, vốn cần có sự chấp thuận của thống đốc, ông Trump đã dựa vào một đạo luật liên bang tương tự - thẩm quyền tổng thống theo Mục 10 - để triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia California mà không cần sự đồng ý của ông Newsom.

“Việc ông Trump sử dụng Mục 10 đã bị kiện ra các tòa cấp dưới với kết quả khác nhau. Có khả năng Tòa án Tối cao Mỹ sẽ sớm ra phán quyết và nhiều khả năng phần thắng nghiêng về phía ông Trump” - theo luật sư Fein.

Đến tháng 8, ông Trump tiếp tục triển khai 800 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến Washington, D.C, với lý do tình trạng tội phạm bạo lực đang vượt khỏi tầm kiểm soát.

Tuần trước, ông Trump phê chuẩn triển khai 300 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến Chicago.

Sang ngày 6-10, các lãnh đạo bang Illinois đã khởi động hành động pháp lý chống lại ông Trump về việc triển khai này. Bang Illinois và TP Chicago đã nộp đơn kiện lên Tòa án Quận Liên bang Mỹ, Khu Bắc Illinois, Phân khu Đông.

Đơn kiện nêu rõ: “Những động thái này nằm trong ‘cuộc chiến’ mà Tổng thống Trump từ lâu đã tuyên bố nhằm vào Chicago và bang Illinois. Đây là hành vi bất hợp pháp và nguy hiểm”.

Đáp lại, ngày 8-10, Tổng thống Trump nói rằng Thống đốc bang Illinois - ông Pritzker và Thị trưởng TP Chicago - ông Brandon Johnson nên phải ngồi tù với cáo buộc hai lãnh đạo này của đảng Dân chủ không bảo vệ được các nhân viên quản lý xuất nhập cảnh đang hoạt động tại Chicago.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/phap-ly-tu-viec-ong-trump-muon-trien-khai-dao-luat-chong-noi-loan-vu-tran-ap-nhap-cu-post874513.html