Kỳ 1: "Giăng lưới" quản lý, cano chở quá người vẫn hoành hành ở Lý Sơn
Lợi thế là huyện đảo của Quảng Ngãi, Lý Sơn lâu nay được ví như "thiên đường du lịch" giữa biển khơi, ước tính mỗi năm, hòn đảo này đón khoảng 60.000 lượt khách. Ngoài thực hiện các quy định chung của nhà nước, Quảng Ngãi ban hành Quyết định 52/2027 của Chủ tịch UBND tỉnh, huy động và trao thẩm quyền cho các lực lượng (Cảng vụ Hàng hải, Cảng vụ Đường thủy nội địa, Ban Quản lý Cảng và Cảng vụ Đường thủy nội địa, Đồn Biên phòng lý Sơn, Phòng Cảnh sát giao thông- Công an tỉnh) nhằm "giăng lưới" quản lý ra vào, du lịch trên tuyến đảo này.
Tuy nhiên, ghi nhận của PV không khó để làm khách trên những chuyến cano chở quá người ngang dọc giữa đảo Lớn và đảo Bé ở Lý Sơn này.
Xuất vé một giờ, lên cano một chuyến
Để đến được đảo Bé, du khách phải mua vé từ đảo Lớn rồi di chuyển mất 15 phút bằng cano. Những ngày thường (từ thứ 2 đến thứ 6) có 2 chuyến cano từ đảo Lớn ra đảo Bé, và chuyến về. Riêng 2 ngày cuối tuần, số cano tăng gấp 2-3 lần. Căn cứ theo Quyết định 52, lực lượng Cảng vụ Hàng hải và Cảng vụ Đường thủy nội địa kiểm tra điều kiện an toàn. Đồn Biên phòng Lý Sơn kiểm soát số lượng hành khách lên tàu đối với cano hoạt động ở khu vực biên giới biển (tuyến đảo Lớn sang đảo Bé). Ban Quản lý Cảng và Cảng vụ Đường thủy nội địa bán vé và lập danh sách số lượng hành khách, số ghế của phương tiện.
Tàu tới khu vực Đảo Bé huyện Lý Sơn.
Quy định là vậy, nhưng trong vai khách du lịch vừa ra Lý Sơn muốn thăm quan đảo Bé, một tài xế taxi trên đảo cho số điện thoại của một người phụ nữ tên Hạnh và quả quyết "cứ điện thoại cho chị này, đi tàu nào, lúc nào do chị sắp xếp". Nam tài xế quảng cáo, người phụ nữ này là chủ của nguyên đoàn cano, có khả năng cung cấp vé cho khách.
Hơn 8h30 ngày 17/5, PV tra cứu trên trang web bán vé tàu từ đảo Lớn sang đảo Bé đã thông báo hết vé. Nhưng theo hướng dẫn của tài xế taxi dù, đoàn 4 người chúng tôi liên hệ với bà Hạnh thì được yêu cầu cung cấp tên của… một người đại diện. Ngay sau đó, người phụ nữ này chốt số lượng vé của chúng tôi và yêu cầu trước 9 giờ có mặt tại cầu cảng để lên cano.
Dù báo hết vé, tuy nhiên khi PV trực tiếp xuống bến tàu để gặp một người phụ nữ theo hướng dẫn của tài xế taxi dù thì PV vẫn mua được vé và lên tàu để đi.
8h55, bà Hạnh xuất hiện tại khu vực tập kết cano, điện thoại cho chúng tôi ra gặp mặt và yêu cầu thanh toán 560 nghìn đồng/4 vé khứ hồi. Nhận tiền, bà Hạnh đưa cho chúng tôi 3 vé tàu Cù Lao Ré 05 để di chuyển qua đảo Bé, dù đoàn đã thanh toán tiền cho 4 vé. Đáng nói, số vé bà này đưa lại không trùng với tên của những người sẽ tham gia chuyến đi. Thấy chúng tôi thắc mắc, bà Hành trấn an: Trong phòng vé thật sự không có vé, cái đây là chị ưu tiên em mới có vé đi. Hết vé rồi. Vé này là chị dời vé của những người khác lại, cho họ đi chuyến 10h30, chị ưu tiên em lên".
Cano đưa du khách từ đảo Lớn qua đảo Bé.
Cứ thế, chúng tôi cầm những tấm vé không đúng tên tuổi, giờ hành trình nhưng vẫn vô tư lên cano mang dòng chữ Cù Lao Ré 05. Nhiều cán bộ biên phòng, cảng vụ ra vào khu vực bến cano này. Tuy nhiên, công tác kiểm soát vé không được tiến hành thường xuyên. Phút chốc, trên cano có tổng cộng 41 người bao gồm cả người phục vụ trên cano.
Cano xuống cấp, chở quá người quy định
Trong quá trình di chuyển, không ít hành khách không mặc áo phao nhưng không bị nhân viên nhắc nhở, yêu cầu chấp hành quy định. Đặc biệt, nhìn mắt thường, chiếc cano này lộ vẻ xuống cấp khi trên thành và trần cano xuất hiện các vết nứt, bong chóc kéo dài. Khi qua những cơn sóng, cano càng thêm rung lắc.
Cano di chuyển sang đảo Lớn, huyện Lý Sơn.
Điều lạ tất cả các hàng ghế trong cano đều được bố trí đầy cho khách, nhưng khoảng trống cuối được nhân viên kê thêm các ghế phụ để cho 4 khách khác ngồi tạm. Trong khi đó, 2 nhân viên đứng hẳn ra ngoài phía chân vịt, tay bám vào mui cano để tạo điểm tựa suốt hành trình. Tổng cộng 41 hành khách trên cano, nhưng theo cơ quan chức năng, cano Cù Lao Ré 05 chỉ được chở 36 hành khách!.
Tàu Cù Lao Ré 05 chở 41/36 hành khách so với quy định.
Tương tự, 11h30 cùng ngày (17/5), theo những tấm vé "lụi" mà bà Hạnh đưa, chúng tôi lên chiếc cano có dòng chữ An Vĩnh 02 để trở lại đảo Lớn. Theo thông tin đăng kiểm, chiếc cano này sản xuất năm 2015, chở được 34 hành khách, đến nay có "tuổi đời" cả chục năm.
Tuy nhiên, trong chuyến di chuyển từ đảo Bé sang đảo Lớn này, chiếc cano An Vĩnh 02 trên chở tổng cộng 38 người (bao gồm người phục vụ trên cano), nhiều người vô tư không mặc áo phao, trong đó có cả trẻ em.
Bên trong cano An Vĩnh 02 xuống cấp.
5 phút sau, khi chiếc cano đang ở giữa biển thì đột ngột xảy ra sự cố. 1 trong 2 động cơ gào lên, bốc khói trắng, mùi khét nồng nặc. Cano đột ngột giảm tốc, di chuyển chậm dần. Thấy vậy, 2 người đứng máy ở sau tàu đã mở nắp động cơ, tìm cách xử lý nhưng không thành. Chiếc cano bò đi chậm chạp trong khi một động cơ đã bị mất lực đẩy, "gào" lên liên tục.
Du khách đi trên tàu Minh Đạt 01 không mặc áo phao.
Thời điểm này, trên cano, nhiều hành khách đã bắt đầu nhốn nháo, lo lắng vì sự cố. Phải mất đến 25 phút, chiếc cano mới có thể cập bến. Người lái tàu ngoảnh lại thông tin cho hành khách, cano bị sự cố nên chỉ chạy được một động cơ khiến thời gian lâu hơn bình thường.
Trao đổi với PV, ông Phạm Tấn Duy, Phó Giám đốc Ban Quản lý Cảng Bến Đình Lý Sơn cho hay, trên tuyến từ cảng Sa Kỳ ra huyện Lý Sơn có 5 chiếc tàu khách cỡ lớn. Còn từ đảo Lớn ra vào đảo Bé, có 12 chiếc tàu hoạt động. Theo Quyết định số 52 của UBND tỉnh, đơn vị nhận ủy thác bán vé từ các đơn vị vận tải trên tuyến việc tuyến Sa Kỳ - Lý Sơn và tuyến đảo Lớn - đảo Bé. Việc bán vé được thực hiện công khai và niêm yết trên các cổng bán vé.
Ông Phạm Tấn Duy, Phó Giám đốc Ban Quản lý cảng Bến Đình Lý Sơn.
Liên quan việc hệ thống thông báo hết vé nhưng khách có thể mua được vé ngoài, ông Duy cho rằng, có 2 trường hợp: Hệ thống bán vé online sẽ tự động đóng 30 phút trước giờ xuất bến để tạo thuận lợi cho việc bán vé. 2 là khi nhu cầu khách tăng cao, các doanh nghiệp vận tải sẽ mở các chuyến tăng cường để giải tỏa hành khách và cập nhật lên hệ thống.
Tình trạng cano chở quá khách vô tư xuất bến, theo ông Duy, việc kiểm tra an toàn và các điều kiện an toàn khi rời bến thuộc về cơ quan chức năng (Bộ đội biên phòng, Phòng Cảnh sát giao thông) và hướng dẫn PV liên hệ các đơn vị liên quan. Bên cạnh đó, ban quản lý cảng phối hợp với các lực lượng chức năng và đơn vị vận tải tăng cường kiểm tra, đủ điều kiện cho họ xuất biết, đồng thời tuyên truyền và nâng cao chất lượng.
"Về tình trạng phương tiện, các tàu thuyền đều phải đảm bảo đồng bộ các điều kiện và tuân thủ chứng nhận đăng kiểm định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Trên giấy đăng kiểm sẽ tổng hợp các trang thiết bị và tình trạng kỹ thuật của phương tiện. Trong quá trình hoạt động, cơ quan chức năng sẽ giám sát và theo dõi. Đồng thời, đẩy mạnh đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin để cung cấp dịch vụ cho người dân tốt hơn và giải quyết thủ tục nhanh gọn", ông Duy nói. (Còn nữa)
Nhóm PV
Tiếp nhận thông tin của báo chí để xử lý
Trao đổi với PV, Trung tá Phạm Thành Long, Phó trưởng Phòng CSGT Công an Tỉnh Quảng Ngãi (phụ trách giao thông đường thủy và Lý Sơn), trên tuyến từ Lý Sơn (đảo Lớn sang đảo Bé) có 12 phương tiện hoạt động cano vận chuyển hành khách; tuyến nội thủy từ Sa Kỳ ra Lý Sơn có 11 phương tiện, trong đó có 4 phương tiện là tàu hành khách và 7 phương tiện là tàu vận tải hàng hóa.
Trung tá Phạm Thành Long, Phó Trưởng phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Ngãi.
Theo Quyết định 52, lực lượng Cảng vụ Hàng hải và Cảng vụ Đường thủy nội địa kiểm tra điều kiện an toàn. Đồn Biên phòng Lý Sơn kiểm soát số lượng hành khách lên tàu đối với cano hoạt động ở khu vực biên giới biển (tuyến đảo lớn sang đảo bé). Ban Quản lý Cảng và Cảng vụ Đường thủy nội địa bán vé và lập danh sách số lượng hành khách, số ghế của phương tiện. Phòng Cảnh sát giao thông tổ chức tuần tra kiểm soát tại tuyến đảo Lớn sang đảo Bé, tập trung kiểm tra nồng độ cồn đối với thuyền trưởng, và việc mặc áo phao (hành khách đôi khi cởi ra giữa hành trình).
"Quan điểm của chúng tôi là phải đảm bảo an toàn cho người dân và hành khách. Việc xử lý vi phạm chủ yếu là tuyên truyền nhắc nhở để chủ phương tiện chấp hành tốt các điều kiện an toàn. Kiểm tra điều kiện an toàn cháy nổ trên tàu cao tốc", Trung tá Long nói. Đối với các phương tiện (cano Cù Lao Ré 05 và An Vĩnh 02) ghi nhận chở quá quy định, ông Long cho biết, đơn vị tiếp nhận thông tin báo chí phản ánh để xác minh để làm rõ, phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý vi phạm. Trung tá Long cho hay, trong thời gian tới, Phòng tăng cường phối hợp tuần tra kiểm soát với Ban Quản lý Cảng, Cảng vụ Hàng hải, Đồn Biên phòng Lý Sơn để đảm bảo hoạt động vận tải đúng quy định, an toàn cho hành khách.