Phát âm chuẩn L và N: Trường học, gia đình, cộng đồng đều cần tham gia

2 giờ trướcBài gốc

Sở GD&ĐT Hưng Yên vừa ban hành văn bản tổ chức phát động phong trào khắc phục tình trạng phát âm nhầm lẫn hai phụ âm đầu L và N cho cán bộ, giáo viên và tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn giữa hai phụ âm này đối với học sinh trong các cơ sở giáo dục.

Hình thành thói quen sử dụng tiếng Việt chuẩn xác

Theo đó, Sở GD&ĐT tỉnh Hưng Yên đề nghị các trường mầm non, phổ thông, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên đưa nội dung trên thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2025-2026 và các năm học tiếp theo tại đơn vị.

Đồng thời, các trường cần đẩy mạnh tuyên truyền để khuyến khích cán bộ, giáo viên, học sinh tích cực tự học, tự rèn luyện; tổ chức phát động phong trào thông qua hoạt động sinh hoạt tập thể, chào cờ đầu tuần trong thời gian từ tháng 9-2025, hoàn thành trước 15-10.

Sau phát động, các trường chủ động tổ chức các hoạt động rèn luyện phù hợp, không làm ảnh hưởng đến thời gian học chính khóa.

Thầy Lê Ngọc Cảnh, Phó Hiệu trưởng trường THPT Trần Quang Khải (Hưng Yên), nhấn mạnh phát âm chuẩn, viết đúng chính tả L và N không chỉ giúp mỗi người bảo tồn nét đẹp của ngôn ngữ dân tộc, mà còn tạo nên sự tự tin, rõ ràng trong giao tiếp hàng ngày.

Trường THPT Trần Quang Khải phát động phong trào “Nói chuẩn - Viết đúng”. Ảnh: NTCC

Theo đó, thầy và trò trường THPT Trần Quang Khải cam kết nghiêm túc thực hiện, tích cực tham gia các hoạt động của phong trào “Nói chuẩn - Viết đúng”. Nội dung này cũng sẽ được lồng ghép vào các hoạt động giảng dạy và học tập để lan tỏa rộng rãi hơn trong toàn trường.

Cô Nghiêm Thị Hồng Phượng, giáo viên Ngữ văn trường THPT Nguyễn Trung Ngạn (Hưng Yên), nhận định đây là phong trào có ý nghĩa, thiết thực, góp phần hình thành thói quen sử dụng tiếng Việt chuẩn xác cho cả thầy và trò.

Ở cấp THPT, theo cô Phượng, phần lớn thầy cô giáo không còn phát âm nhầm lẫn L, N, số học sinh phát âm chưa chuẩn cũng không nhiều.

“Đúng là vẫn còn một số học sinh cấp 3 phát âm, thậm chí viết sai chính tả L và N”, cô Phượng nói, đồng thời nhấn mạnh để khắc phục tình trạng này, việc giáo dục từ các cấp học dưới có vai trò quan trọng hơn.

Hiện Trường THPT Nguyễn Trung Ngạn đang xây dựng kế hoạch thực hiện các hoạt động trong phong trào khắc phục tình trạng phát âm nhầm lẫn L và N. Các hoạt động hướng tới mục tiêu 100% học sinh trong trường không còn nhầm lẫn L và N trong cả cách viết và cách phát âm.

Tương tự, cô giáo Trần Thị Thảo, THPT Nguyễn Siêu (Hưng Yên), cũng cho rằng để khắc phục tình trạng nhầm lẫn giữa L và N, cần hướng dẫn các em ngay từ mẫu giáo, tiểu học.

“Phần lớn học sinh khi lên cấp 2 đã dần ý thức được việc mình phát âm chưa chuẩn L, N và chủ động điều chỉnh ngay, do đó khi lên cấp 3 số học sinh còn phát âm, viết nhầm không nhiều”, cô Thảo nói.

Cô Thảo cũng cho rằng để các hoạt động này thực sự mang lại hiệu quả, triển khai trong phạm vi trường học là chưa đủ, bởi tương tự như học một ngôn ngữ mới, yếu tố xã hội, môi trường giao tiếp hàng ngày rất quan trọng.

Giáo viên mầm non Nguyễn Thu Thủy (Nguyễn Trãi, Hưng Yên) nhận định đây là phong trào có ý nghĩa, thiết thực, góp phần hình thành thói quen sử dụng tiếng Việt chuẩn xác cho cả thầy và trò.

Cô Thủy thừa nhận bản thân đôi khi cũng không phát âm chuẩn L và N. “Không phải tôi không biết mình ngọng, mà đây là thói quen. Khi xung quanh đều như mình và mọi hoạt động trong đời sống giao tiếp hàng ngày vẫn diễn ra bình thường, tôi cũng không có động lực để sửa”, cô Thủy chia sẻ.

Cô Thủy cho rằng để điều chỉnh và phát âm đúng L và N đòi hỏi phải có sự kiên trì, khắc phục tâm lý tự ti, nỗ lực lâu dài. “Trước hết là giáo viên, chúng tôi cần phải thừa nhận là mình nói chưa chuẩn, từ đó sửa, học cách nói chuẩn xác, như vậy mới giúp được các con”, cô Thủy nói thêm.

Gia đình, cộng đồng đều cần tham gia

TS Nguyễn Thị Giang, Viện Ngôn ngữ học - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, nhận định việc Sở GD&ĐT tỉnh Hưng Yên ban hành công văn yêu cầu khắc phục lỗi phát âm L và N là một bước chủ động, thể hiện trách nhiệm với việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trong môi trường giáo dục.

TS Giang nêu ba nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng phát âm nhầm lẫn L và N kéo dài trong nhiều năm qua.

Thứ nhất, nhiều người dân Hưng Yên từ lâu không phân biệt được đặc điểm phát âm của âm L và N. Do vậy, khi một người phát âm nhầm lẫn giữa hai phụ âm này, những người xung quanh cũng không phát hiện ra.

“Trẻ em sinh ra ở những vùng miền này cũng phát âm sai theo bố mẹ, ông bà, thầy cô… dần dần, có người thậm chí mặc định phát âm như vậy là đúng. Điều này dần trở thành thói quen của cả cộng đồng”, TS Giang nhấn mạnh.

Nhiều người không phân biệt được đặc điểm phát âm của âm L và N. Ảnh minh họa: AI

Thứ hai, các trường học trên cả nước hiện vẫn chưa có nội dung “huấn luyện” phát âm chuẩn (vị trí, phương thức và tính thanh của từng âm) trong tiết học tiếng Việt. Chủ yếu trẻ em lớn lên, học nói theo kiểu bắt chước, nói theo mọi người xung quanh, nên khi mọi người đều không nhận ra cái sai thì tất cả cộng đồng đều phát âm sai và thấy điều đó bình thường.

Thứ ba, một số người có cơ quan cấu âm đặc biệt dẫn đến không thể phát âm đúng một số âm, trong đó có L và N, như người bị dính thắng lưỡi, khe hở môi vòm miệng, lệch khớp cắn… hoặc những người mắc rối loạn âm lời nói - một dạng rối loạn phát âm.

Để có thể sửa lỗi phát âm L và N, TS Nguyễn Thị Giang nhấn mạnh gia đình, cộng đồng đều cần tham gia, cần có tài liệu hướng dẫn phụ huynh, đài phát thanh - truyền hình địa phương nên có chuyên mục nói chuyện phát âm chuẩn.

Trong trường học, nên tích hợp nội dung phát âm chuẩn vào các môn học. Đơn cử, trong tiết học tiếng Việt, các hoạt động kể chuyện, sinh hoạt tập thể, và các buổi chào cờ đều có thể lồng bài luyện phát âm.

Các trường cũng phải có học liệu sửa ngọng và nên ứng dụng công nghệ như sử dụng các clip hướng dẫn, phần mềm ghi âm so sánh, video minh họa khẩu hình, giúp giáo viên và học sinh dễ hình dung.

Cạnh đó, TS Giang cho rằng có thể mời các chuyên gia trị liệu rối loạn âm lời nói (sửa ngọng) để hướng dẫn tận gốc việc phát âm từng âm thế nào cho đúng, qua đó giáo viên và học sinh sẽ được hướng dẫn các phương pháp sửa ngọng cụ thể (cấu âm truyền thống, phân tách âm tiết trung gian, cặp âm tối thiểu…).

THANH THANH

Nguồn PLO : https://plo.vn/phat-am-chuan-l-va-n-truong-hoc-gia-dinh-cong-dong-deu-can-tham-gia-post872370.html