Trang bị kiến thức tài chính từ sớm
Ngày 18/8/2025 tại Hà Nội, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam phối hợp với Công ty Sách Tân Việt - Nhà sách Tân Việt tổ chức Chương trình giới thiệu bộ sách “Giáo dục tài chính” dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12. Đây là bộ sách chuyên đề về “môn học” tài chính học đường, lần đầu tiên được thiết kế hệ thống, phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và những chuẩn mực về tài chính, ngân hàng của Việt Nam cũng như quốc tế.
Sự kiện diễn ra đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, tạo nên ý nghĩa đặc biệt khi gắn hoạt động giáo dục với mạch chảy của lịch sử dân tộc. Bộ sách cũng cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ, trong đó có Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 59-NQ/TW về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, cùng Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đồng thời, đây là bước đi thiết thực triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng 2030 theo Quyết định số 149/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Tác giả- ThS. Lê Thị Thúy Sen, đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Công ty Sách Tân Việt và các chuyên gia chia sẻ về bộ sách. Ảnh: Ngọc Phương
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, giáo dục tài chính trở thành nhu cầu bức thiết. Theo khảo sát của Standard & Poor’s, chỉ 24% người trưởng thành Việt Nam có hiểu biết về tài chính, xếp thứ 118/144 quốc gia được khảo sát. Con số này đặt ra thách thức lớn khi xã hội đang đối diện với những rủi ro ngày càng phức tạp như: tội phạm công nghệ, lừa đảo trực tuyến, tín dụng đen, gian lận thương mại trên không gian mạng. Học sinh, nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, cần được trang bị kỹ năng nhận diện, ứng xử và phòng tránh.
Ông Nguyễn Tiến Thanh, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, nhấn mạnh: “Tài chính gắn với con người từ khi còn trong bụng mẹ, là một trong những vấn đề cốt yếu mà mỗi người cần ứng xử trong đời sống. Trang bị sớm kiến thức tài chính sẽ giúp học sinh hiểu giá trị của lao động, của tiền, rèn luyện kỹ năng quản lý tài chính cá nhân và trở thành công dân có trách nhiệm”.
Điểm đặc biệt của bộ sách là không chỉ cung cấp kiến thức khô cứng về tiền bạc, ngân hàng hay đầu tư mà còn lồng ghép hàng trăm câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, truyện ngắn, câu chuyện đời thường, đưa khái niệm tài chính vốn trừu tượng trở nên gần gũi. Qua đó, học sinh vừa học cách chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư, vừa thấm nhuần những giá trị văn hóa, đạo đức, tinh thần vượt khó và trách nhiệm xã hội.
Bộ sách 12 tập, từ “Hiểu đúng về tiền” đến “Thông minh tài chính, tự chủ tương lai”
Bộ sách gồm 12 cuốn, in bốn màu, khổ lớn (19x26,5 cm), giá bán dao động từ 20.000 - 28.000 đồng/cuốn. Cấu trúc được thiết kế theo lộ trình từ tiểu học đến trung học phổ thông, bảo đảm tính liên môn và sư phạm.
Bộ sách Giáo dục tài chính gồm 12 cuốn, in bốn màu, khổ lớn (19x26,5 cm), giá bán dao động từ 20.000 - 28.000 đồng/cuốn. Ảnh: Tân Việt
Ở bậc tiểu học (lớp 1-5), với chủ đề “Hiểu đúng về tiền”, học sinh bước đầu nhận thức giá trị đồng tiền, học cách chi tiêu hợp lý, biết tiết kiệm, yêu lao động và sẻ chia.
Bậc trung học cơ sở (lớp 6-9) tập trung vào “Tư duy tài chính - Học thông dụng khéo”. Các em được làm quen với khái niệm tiền kỹ thuật số, thu nhập nghề nghiệp, tiết kiệm, chi tiêu, thanh toán, đầu tư trong bối cảnh công nghệ số.
Bậc trung học phổ thông (lớp 10-12) bước sang chủ đề “Thông minh tài chính - Tự chủ tương lai”. Học sinh được tiếp cận các yếu tố vĩ mô như tỷ giá, tín dụng, lãi suất; tìm hiểu môi trường đầu tư, khởi nghiệp; nhận diện sản phẩm tài chính như trái phiếu, cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, bảo hiểm, vàng; đồng thời tiếp cận kiến thức về hệ thống tài chính, ngân hàng và thị trường quốc tế.
Đây là hành trình từ nhận thức ban đầu đến rèn luyện tư duy, kỹ năng, cuối cùng là hình thành bản lĩnh và năng lực tự chủ tài chính. Theo tác giả, ThS. Lê Thị Thúy Sen, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng, điều cốt lõi là: “Giáo dục tài chính không chỉ là truyền đạt kiến thức khô cứng mà còn là hành trình gieo những hạt giống nhân văn, nuôi dưỡng thói quen, ứng xử và đức tính tốt đẹp”.
Đặc biệt, nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đã đánh giá cao giá trị bộ sách. GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế, Tài chính của Quốc hội, nhận định, tiền là thứ quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu đúng. Giáo dục tài chính giúp học sinh có kiến thức cơ bản, biết sử dụng tiền phù hợp, hiểu cơ chế điều hành chính sách tiền tệ và cân nhắc lựa chọn khi tham gia các quan hệ tài chính.
Các em nhỏ say sưa với bộ sách. Ảnh: Ngọc Phương
PGS.TS Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT coi bộ sách là: “Nỗ lực đáng quý đưa kiến thức tài chính đến với học sinh, giúp thế hệ tương lai rèn luyện thói quen chi tiêu lành mạnh, trân trọng giá trị lao động và làm chủ kỹ năng quản lý tài chính cá nhân”.
Giáo sư John A. Quelch, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Kinh doanh Harvard, khẳng định, giáo dục tài chính không chỉ dạy về tiền bạc mà còn về tính chính trực và sự tôn trọng lẫn nhau trong việc xây dựng nền kinh tế dựa trên niềm tin và hợp tác.
Ông Peter Verhoeven,Chuyên gia tài chính quốc tế thì nhấn mạnh tính thiết thực: “Bộ sách mang đến cho học sinh phổ thông những kiến thức dễ hiểu, hữu ích về tài chính, góp phần thúc đẩy giáo dục tài chính trong nhà trường”.
Cùng với đó, sự đồng hành của đội ngũ chuyên gia trong và ngoài nước, từ TS. Lê Xuân Nghĩa, PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh, Luật sư Trương Thanh Đức đến PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh,… cũng là bảo chứng cho chất lượng học liệu.
Nhìn rộng hơn, việc xuất bản bộ sách “Giáo dục tài chính” còn mang thông điệp sâu sắc, đầu tư cho tri thức tài chính của thế hệ trẻ chính là đầu tư cho tương lai quốc gia. Một thế hệ học sinh có hiểu biết, kỹ năng và thói quen tài chính lành mạnh sẽ góp phần tạo ra cộng đồng văn minh, an toàn, giảm thiểu rủi ro, đồng thời nuôi dưỡng khát vọng khởi nghiệp, sáng tạo và hội nhập. Trong thời đại số, khi biên giới tài chính không còn ranh giới, hành trang tài chính chính là tấm “lá chắn” bảo vệ và cũng là “tấm hộ chiếu” mở cánh cửa ra thế giới.
Bộ sách “Giáo dục tài chính” do ThS. Lê Thị Thúy Sen, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng làm tác giả, chủ biên, cùng nhóm biên soạn và hội đồng cố vấn là các chuyên gia hàng đầu về tài chính - ngân hàng - kinh tế - luật. ThS. Lê Thị Thúy Sen cũng là tác giả cuốn “Khéo khôn với tiền - Tránh những ưu phiền” (Nhà xuất bản Kim Đồng, năm 2023) hiện đã phát hành hơn 35.000 bản, trở thành một trong những ấn phẩm giáo dục kỹ năng tài chính cá nhân nổi bật nhất tại Việt Nam. Bà cũng là cố vấn của một số chương trình: “Tiền khéo, tiền khôn” trên kênh VTV3; “Tay hòm chìa khóa”, “Những đứa trẻ thông thái” trên kênh VTV1.
Hoàng Lan