Theo thống kê từ FiinPro, tính đến nay đã có 92 doanh nghiệp lên kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu với tổng số lượng dự kiến gần 5,2 tỷ đơn vị. Con số này chỉ tính các đợt phát hành nhằm huy động vốn cho doanh nghiệp, như chào bán riêng lẻ hoặc chào bán cho cổ đông hiện hữu; không tính các trường hợp phát hành cổ tức bằng cổ phiếu, cổ phiếu thưởng hay ESOP vì số tiền thu về không nhiều và nhà đầu tư cá nhân cũng không thể mua được.
Kế hoạch phát hành ồ ạt là điều dễ hiểu. Thị trường chứng khoán đang trong đà tăng trưởng nóng, việc "thêm hàng" lúc này vừa giúp thị trường sôi động hơn, vừa tăng khả năng thành công của các đợt phát hành. Đây là cơ hội để doanh nghiệp nhanh chóng huy động vốn phục vụ kế hoạch phát triển.
Tuy nhiên, không phải toàn bộ lượng cổ phiếu khổng lồ này đều dành cho nhà đầu tư cá nhân. Trong gần 5,2 tỷ cổ phiếu, có gần 3,4 tỷ được chào bán riêng lẻ cho các đối tác chiến lược. Phần còn lại hơn 1,8 tỷ cổ phiếu sẽ chào bán cho cổ đông hiện hữu. Có 34 doanh nghiệp công bố kế hoạch này, phần lớn đưa ra mức giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Một số thương vụ đáng chú ý là: PGBank (450 triệu cổ phiếu), Vietbank (gần 271 triệu), Chứng khoán Nhất Việt (120 triệu).
Với tư cách cổ đông, khi nhận thông báo quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, bạn cần cân nhắc một số yếu tố:
Thứ nhất là giá phát hành. So sánh giá phát hành với giá giao dịch trên thị trường. Nếu giá phát hành rẻ hơn đáng kể, đó có thể là một cơ hội. Nếu cao hơn, cần thận trọng. Không mua cũng có rủi ro vì tỷ lệ sở hữu sẽ bị “pha loãng”, làm giảm quyền lực của bạn trong công ty.
Thứ hai là tỷ lệ phát hành. Ví dụ, một công ty đang có 100 triệu cổ phiếu và dự định phát hành thêm 100 triệu (tỷ lệ 1:1). Đây là tỷ lệ rất cao, có thể gây áp lực pha loãng lớn lên giá cổ phiếu trong ngắn hạn.
Thứ ba và quan trọng nhất là mục đích sử dụng vốn. Doanh nghiệp huy động vốn để mở rộng sản xuất, đón đầu cơ hội mới, hay chỉ để trả nợ cũ? Đây là yếu tố then chốt mà cổ đông phải xem xét kỹ trong bản cáo bạch.
Từ nay đến cuối năm, sẽ còn nhiều doanh nghiệp tiếp tục bổ sung kế hoạch phát hành khi thị trường thuận lợi. Tuy nhiên, quyết định tham gia hay từ chối quyền mua đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nhiều tiêu chí.
Minh Thư