Ếch cây Nhật Bản (Dryophytes japonicus) không phải là đối tượng được lựa chọn ngẫu nhiên. Trên thực tế, các loài lưỡng cư và bò sát hiếm khi mắc ung thư. Từ quan sát này, nhóm nghiên cứu thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản (JAIST) đặt câu hỏi: Liệu hệ vi sinh đường ruột của những loài này có ẩn chứa các yếu tố chống ung thư hay không?
Vi khuẩn từ loài ếch cây Nhật Bản được phát hiện có đặc tính chống ung thư tuyệt vời.
Để tìm câu trả lời, các nhà khoa học đã phân lập và sàng lọc 45 chủng vi khuẩn lấy từ ếch, kỳ giông và thằn lằn. Kết quả cho thấy, 9 chủng có khả năng ức chế sự phát triển của khối u. Trong đó, nổi bật nhất là vi khuẩn Ewingella americana được tìm thấy ở ếch cây Nhật Bản.
Theo công bố trên tạp chí khoa học Gut Microbes, chỉ với một liều duy nhất E. americana, các khối u ở chuột thí nghiệm không chỉ thu nhỏ mà còn biến mất hoàn toàn. Đáng chú ý, khi tế bào ung thư được đưa trở lại cơ thể chuột sau 30 ngày, khối u vẫn không tái phát trong suốt tháng tiếp theo.
Phân tích cơ chế hoạt động cho thấy E. americana tác động theo hai hướng song song khi trực tiếp tấn công mô khối u và đồng thời kích hoạt mạnh mẽ hệ miễn dịch. Vi khuẩn này huy động các tế bào miễn dịch chủ chốt như tế bào T, tế bào B và bạch cầu trung tính tham gia tiêu diệt tế bào ung thư.
Các nhà nghiên cứu cho rằng hiệu quả vượt trội của E. americana liên quan đến khả năng thích nghi với môi trường thiếu oxy, điều kiện phổ biến bên trong khối u ung thư. Đây cũng chính là môi trường khiến nhiều liệu pháp hóa trị hiện nay kém hiệu quả.
Về mặt an toàn, các thử nghiệm ban đầu cho thấy E. americana không gây độc tính kéo dài. Vi khuẩn này nhanh chóng bị loại bỏ khỏi máu chuột, không làm tổn thương các cơ quan khỏe mạnh và thậm chí còn cho hiệu quả thu nhỏ khối u vượt trội hơn một số thuốc hóa trị phổ biến như doxorubicin.
“Những kết quả này cho thấy E. americana là một ứng viên điều trị ung thư đầy tiềm năng, với hồ sơ an toàn phù hợp cho việc phát triển lâm sàng trong tương lai.” - Nhóm nghiên cứu nhận định.
Dù vậy, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh rằng nghiên cứu vẫn đang ở giai đoạn đầu. Cần thêm nhiều thử nghiệm để xác định liệu những kết quả tích cực trên động vật có thể tái hiện ở con người hay không. Trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu dự định thử nghiệm vi khuẩn này trên các loại ung thư khác, đánh giá hiệu quả khi kết hợp với các phương pháp điều trị hiện hành và tối ưu hóa cách đưa vi khuẩn vào cơ thể.
Một thách thức không nhỏ là đảm bảo an toàn tuyệt đối, bởi E. americana vẫn là vi khuẩn và có khả năng gây nhiễm trùng ở người. Việc kiểm soát rủi ro sẽ là yếu tố then chốt trước khi liệu pháp này có thể bước vào các thử nghiệm lâm sàng.
Trong bối cảnh đó, giới khoa học trên toàn thế giới đang ngày càng quan tâm đến việc “thuần hóa” vi khuẩn để chống ung thư. Hiện nay, đã có ít nhất một liệu pháp vi khuẩn được ứng dụng trong điều trị một số trường hợp ung thư bàng quang.
Phát hiện từ ếch cây Nhật Bản một lần nữa cho thấy thiên nhiên vẫn là kho tàng dược liệu khổng lồ chưa được khai thác hết. “Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh tiềm năng to lớn ẩn chứa trong các hệ sinh thái vi sinh vật, đồng thời cho thấy tầm quan trọng của việc bảo tồn đa dạng sinh học đối với sự phát triển của y học hiện đại.” - Các nhà khoa học kết luận.
Như Ý (Theo Science Alert)