Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) vừa công khai kết luận thanh tra chuyên đề bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại đối với Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Mirae Asset Prévoir và Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Cathay Việt Nam.
Các kết luận thanh tra nêu rõ kết quả triển khai và các tồn tại của 2 công ty trong hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (bancassurance) đối với việc chấp hành quy định pháp luật về triển khai bán sản phẩm bảo hiểm, việc chấp hành quy định pháp luật về hoạt động đại lý bảo hiểm và về chi phí cho đại lý bảo hiểm liên quan đến hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm qua tổ chức tín dụng.
Cathay Việt Nam chi trả 203,09 triệu đồng chưa phù hợp
Đối với Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Cathay Việt Nam, năm 2023, công ty triển khai bán bảo hiểm thông qua một tổ chức tín dụng duy nhất là Ngân hàng TNHH Indovina (IVB). Doanh thu phí bảo hiểm triển khai qua tổ chức tín dụng đạt 22,3 tỷ đồng (tương ứng 0,8% tổng doanh thu phí bảo hiểm).
Theo báo cáo của công ty, năm 2023, công ty đã chi trả chi phí cho đại lý bảo hiểm liên quan đến hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm qua tổ chức tín dụng số tiền 635,52 triệu đồng.
Thanh tra chọn mẫu các khoản chi cho đại lý bảo hiểm tổ chức tín dụng năm 2023 cho thấy, có khoản chi khác (hỗ trợ đại lý bảo hiểm) số tiền 203,09 triệu đồng chưa phù hợp quy định.
Năm 2023, Bảo hiểm nhân thọ Cathay Việt Nam chi trả chi phí cho đại lý bảo hiểm liên quan đến hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm qua tổ chức tín dụng là 635,52 triệu đồng, trong đó 203,09 triệu đồng chưa phù hợp.
Cụ thể, nội dung khoản phí hỗ trợ trên hóa đơn giá trị gia tăng không thống nhất: 10 hóa đơn ghi nội dung "Phí hỗ trợ quản lý và tiếp thị", tổng số tiền 125,79 triệu đồng; 8 hóa đơn ghi nội dung "Phí hỗ trợ quản lý năm nhất", tổng số tiền là 66,22 triệu đồng; 3 hóa đơn ghi nội dung "Phí hỗ trợ hiệu quả kinh doanh", tổng số tiền là 11,07 triệu đồng.
Công ty chưa cung cấp được hồ sơ, tài liệu, cơ sở để xác định nội dung dịch vụ hỗ trợ do IVB cung cấp cho công ty để được hưởng các khoản phí dịch vụ nêu trên.
Công ty cũng chưa quy định tiêu chí định lượng cụ thể gắn với kết quả, thành tích về khai thác, duy trì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, chất lượng hoạt động đại lý bảo hiểm để làm căn cứ xác định tỷ lệ hỗ trợ. Khoản chi hỗ trợ nêu trên chưa được quy định trong chính sách khen thưởng, hỗ trợ đại lý, quy chế tài chính của công ty.
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, qua thanh tra chọn mẫu nội dung cuộc gọi, trong số 33 hợp đồng bảo hiểm khai thác qua kênh tổ chức tín dụng năm 2023 có 12 khách hàng là cá nhân, tổ chức Việt Nam và 8 khách hàng là cá nhân nước ngoài.
Đối với 12 khách hàng là cá nhân, tổ chức Việt Nam, khi thực hiện cuộc gọi, nhân viên công ty không giới thiệu cho bên mua bảo hiểm các hình thức đóng phí theo quy định về việc thăm hỏi hợp đồng mới; không có nội dung thăm hỏi về việc tư vấn của đại lý bảo hiểm để đánh giá chất lượng tư vấn, giới thiệu sản phẩm bảo hiểm, xác nhận về việc khách hàng tham gia bảo hiểm trên cơ sở tự nguyện.
Đối với 8 khách hàng là cá nhân nước ngoài, sau khi phát hành hợp đồng bảo hiểm, công ty không gọi điện thoại, không gửi email cho các khách hàng này theo quy định về việc thăm hỏi hợp đồng mới.
Từ kết quả thanh tra, Đoàn thanh tra đã kiến nghị Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Cathay Việt Nam thực rà soát, hoàn thiện việc xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện các quy trình nghiệp vụ và quy định nội bộ của Công ty để triển khai cung cấp sản phẩm bảo hiểm liên kết chung qua tổ chức tín dụng.
Đồng thời, thực hiện rà soát, tăng cường việc triển khai giám sát hoạt động đại lý bảo hiểm. Bên cạnh đó, rà soát các khoản chi phí hoạt động đại lý bảo hiểm, bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và pháp luật khác có liên quan; rà soát, điều chỉnh hạch toán các khoản chi phí không phù hợp quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, chịu trách nhiệm tuân thủ các quy định pháp luật về thuế.
Đối với Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Mirae Asset Prévoir, đoàn thanh tra rà soát, tăng cường quản lý việc triển khai bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; rà soát, hoàn thiện việc xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện các quy trình, quy chế, thường xuyên kiểm tra để đảm bảo việc chấp hành pháp luật, các quy trình nghiệp vụ và quy định nội bộ của Công ty.
Đoàn thanh tra cũng kiến nghị việc ban hành các quy định liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm phải đảm bảo việc quản lý đại lý được thực hiện chặt chẽ, ngăn ngừa, phát hiện sớm và xử lý đối với các hành vi vi phạm của đại lý bảo hiểm, cá nhân thuộc đại lý bảo hiểm tổ chức trong việc thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm để đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Đồng thời, rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý đại lý bảo hiểm, cá nhân thuộc đại lý bảo hiểm tổ chức. Bên cạnh đó, đề nghị rà soát các khoản chi phí hoạt động đại lý bảo hiểm, đảm bảo các khoản chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm theo quy định pháp luật và rà soát, điều chỉnh công tác hạch toán, kế toán theo quy định pháp luật.
Kiến nghị xử lý tài chính hơn 122 tỷ đồng đối với Bảo hiểm Mirae Asset Prévoir
Theo kết luận thanh tra, năm 2023, Bảo hiểm Mirae Asset Prévoir triển khai bán, phát hành hợp đồng bảo hiểm (HĐBH) mới thông qua 2 tổ chức tín dụng là: Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank) với 2.525 hợp đồng và Công ty Tài chính TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam (MAFC) với 18.018 hợp đồng.
Tính đến ngày 31/12/2023, đối với kênh khai thác qua VietABank, có 164 HĐBH khách hàng đề nghị hủy trong thời gian cân nhắc (21 ngày) tương ứng tỷ lệ 0,8% tổng số HĐBH khai thác mới; 41 HĐBH khách hàng yêu cầu hủy trong năm thứ nhất của hợp đồng, tương ứng tỷ lệ 0,2% tổng số HĐBH khai thác mới.
Đối với kênh khai thác qua MAFC, không có HĐBH hủy bỏ theo đề nghị của khách hàng.
Qua thanh tra, Cục Quản lý giám sát bảo hiểm phát hiện một số tồn tại, hạn chế trong việc bán bảo hiểm qua hai đại lý tổ chức là VietABank và MAFC.
Ngoài ra, về việc thực hiện công tác quản lý đại lý bảo hiểm, theo tài liệu Công ty cung cấp và xác nhận, năm 2023, thông qua cuộc gọi xác nhận tham gia bảo hiểm trước phát hành, Công ty đã ghi nhận thông tin của 76 trường hợp có phản ánh từ khách hàng.
Cụ thể: 27 trường hợp khách hàng xác nhận không tự nguyện tham gia bảo hiểm; 17 trường hợp sản phẩm, phí bảo hiểm không phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của khách hàng; 24 trường hợp khách hàng không được đại lý bảo hiểm tư vấn đầy đủ về quyền lợi và các điều khoản loại trừ bảo hiểm; 08 trường hợp khách hàng không kê khai và trực tiếp ký trên Hồ sơ yêu cầu bảo hiểm/Thư xác nhận nội dung và chữ ký.
Công ty đã điều tra, xác minh 2 trường hợp khách hàng xác nhận không tự nguyện tham gia bảo hiểm, 1 trường hợp không được đại lý bảo hiểm tư vấn đầy đủ quyền lợi và các điều khoản loại trừ bảo hiểm.
Tuy nhiên, sau khi điều tra, xác minh, Công ty xác định không có dấu hiệu vi phạm của đại lý bảo hiểm. Đối với 73 trường hợp còn lại, Công ty chưa tiến hành xử lý, xác minh.
Bảo hiểm Mirae Asset Prévoir cũng ghi nhận 8 trường hợp khách hàng có ý kiến phản ánh về việc tham gia bảo hiểm.
Trong đó, đối với 3 hợp đồng qua VietABank, khách hàng xác nhận tham gia HĐBH không theo ý chí tự nguyện mà theo khoản vay của VietABank; 1 hợp đồng khách hàng chưa được tư vấn về quyền lợi của Hợp đồng, mà chỉ được nhân viên VietABank tư vấn về quyền lợi liên quan đến biến chứng tiểu đường… Tuy nhiên, các trường hợp này, Công ty cho rằng không có căn cứ để xác định nhân viên có vi phạm.
Đối với vi phạm của đại lý bảo hiểm, trong năm 2023, Công ty xác nhận có 2 cá nhân thuộc đại lý bảo hiểm tổ chức cho người không đủ điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm mượn mã số đại lý bảo hiểm của mình để tư vấn cho khách hàng.
Qua thanh tra chọn mẫu, phát hiện có 213 cá nhân thuộc đại lý tổ chức MAFC thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm nhưng chưa được cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm, không đủ điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm…
Ngoài ra, kết luận thanh tra cũng nêu rõ, Bảo hiểm Mirae Asset Prévoir đã hạch toán không đúng hàng loạt chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm không đúng, bao gồm các khoản phí, thưởng, chi phí hỗ trợ đào tạo… cho các cá nhân thuộc VietABank và MAFC…
Từ đó, Đoàn thanh tra kiến nghị Bảo hiểm Mirae Asset Prévoir giảm chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm với các khoản chi phí chưa phù hợp, tổng số tiền gần 122,5 tỷ đồng.
Đoàn thanh tra cũng kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền rà soát hành vi vi phạm hành chính của Công ty (nếu có) để tiến hành xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.
Theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê, tính chung cả năm 2024, tổng doanh thu phí của toàn thị trường bảo hiểm ước đạt 227.500 tỷ đồng, giảm nhẹ 0,25% so với năm trước. Trong đó, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ đạt khoảng 149.200 tỷ đồng, giảm 5%; doanh thu từ bảo hiểm phi nhân thọ tăng trưởng mạnh 10,2%, đạt 78.300 tỷ đồng.
Thanh Hoa