Theo các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ), tự kỷ là rối loạn phát triển của hệ thần kinh, không phải là "bệnh". Trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ thường bị ảnh hưởng đến kỹ năng giao tiếp, tương tác xã hội, ngôn ngữ, hành vi và khả năng nhận thức. Những rối loạn này có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn đầu đời, với mức độ khác nhau ở mỗi trẻ.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (tính đến tháng 1/2019), Việt Nam có khoảng 1 triệu người mắc chứng tự kỷ, chiếm khoảng 1% số trẻ em sinh ra. Việc phát hiện muộn khiến gia đình bỏ lỡ "thời điểm vàng" (0 - 6 tuổi) - giai đoạn can thiệp giúp trẻ phát triển tối đa khả năng học hỏi và hòa nhập xã hội.
Để phát hiện sớm, cha mẹ có thể dựa vào 5 dấu hiệu của rối loạn tự kỷ:
- Không bi bô, không dùng cử chỉ (như chỉ tay, vẫy tay...) khi khoảng 12 tháng tuổi.
- Không nói được từ đơn khi 16 tháng.
- Không đáp lại khi được gọi tên.
- Không tự nói được câu hai từ khi 24 tháng.
- Mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng xã hội ở bất kỳ độ tuổi nào.
Trẻ tự kỷ dường như không hiểu mọi người đang nói gì với mình.
Các chuyên gia nhấn mạnh, việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ tự kỷ cải thiện rõ rệt khả năng giao tiếp, tương tác và hòa nhập cộng đồng. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình trị liệu, bởi sự đồng hành, kiên trì của cha mẹ giúp duy trì hiệu quả can thiệp lâu dài.
Đồng thời, các bác sĩ khuyến cáo:
- Trẻ đủ 9 tháng và 12 tháng tuổi nên được khám sàng lọc rối loạn phát triển chung.
- Trẻ đủ 18 tháng và 24 tháng tuổi cần được sàng lọc rối loạn tự kỷ.
Khám sàng lọc định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường trong phát triển, từ đó có kế hoạch hỗ trợ phù hợp, tạo cơ hội để trẻ phát triển toàn diện và hòa nhập cộng đồng tốt hơn.
Mạnh Hưng