Phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của hệ thống đê Hà Nội

4 giờ trướcBài gốc

Những năm gần đây, Thành phố Hà Nội đã và đang triển khai kế hoạch nâng cấp toàn diện hệ thống đê điều, biến công trình nghìn năm tuổi này không chỉ là trục phòng, chống thiên tai mà còn trở thành huyết mạch giao thông, động lực phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời kiến tạo không gian đô thị văn minh, hiện đại và bền vững.

Không chỉ vững vàng trước thiên tai, nhiều đoạn đê của Hà Nội được đầu tư trở thành điểm nhấn cảnh quan đô thị. Ảnh: Kim Nhuệ

Phát huy giá trị di sản Thăng Long - Hà Nội

Từ tuyến đê Cơ Xá bảo vệ kinh thành Thăng Long thời nhà Lý, trải qua hơn một nghìn năm lịch sử, đến nay Hà Nội đã hình thành mạng lưới đê điều dài trên 626km, đứng thứ hai cả nước sau Thanh Hóa, nhưng lại sở hữu hệ thống đê cấp cao nhất, với 37,7km đê hữu Hồng được xếp cấp đặc biệt - duy nhất trong cả nước.

Hệ thống đê của Hà Nội chạy dọc theo 7 con sông lớn, đi qua 79/126 xã, phường, bảo vệ diện tích tự nhiên 3.340km² với hơn 8,7 triệu dân của Thủ đô, đồng thời góp phần đảm bảo an toàn cho các tỉnh lân cận như Phú Thọ, Hưng Yên, Ninh Bình. Trải qua thời gian, hệ thống đê này đã kiên cường chống chọi với nhiều trận lũ lịch sử như các năm 1945, 1969, 1971, 1996, 2002..., góp phần giữ bình yên cho Thủ đô. Không chỉ có vai trò phòng chống thiên tai, dọc các tuyến đê còn là không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi kết nối làng xóm và lưu giữ nhiều giá trị văn hóa phi vật thể đặc trưng của vùng đất Thăng Long - Hà Nội.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Phạm Quang Đông cho biết, mặc dù hệ thống đê Hà Nội đã phát huy tốt vai trò phòng chống lụt bão, nhưng hiện còn nhiều tồn tại, như mặt cắt một số đoạn chưa đạt yêu cầu, nhất là khu vực hữu Đáy; các cống dưới đê xuống cấp, nhiều đoạn đê chưa liền tuyến, cong gấp cục bộ, gây khó khăn cho ứng phó lũ và giao thông. Đây là những vấn đề kỹ thuật cần được khắc phục triệt để nhằm bảo đảm an toàn phòng, chống lũ cho Thủ đô trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp.

Chính vì vậy, bảo vệ tuyệt đối an toàn tính mạng và tài sản nhân dân Thủ đô trước thiên tai và lũ lụt tiếp tục là nhiệm vụ hàng đầu và quan trọng nhất của hệ thống đê điều Hà Nội. Đây cũng là yêu cầu cấp bách khi dự báo dân số của thành phố Hà Nội sẽ tăng từ 8,44 triệu người năm 2022, lên 14 triệu người vào năm 2045.

Để đê điều trở thành động lực phát triển

Không chỉ nhằm ứng phó thiên tai, Thành phố Hà Nội định hướng xây dựng hệ thống đê điều hiện đại, bảo đảm an toàn chống lũ theo tiêu chuẩn thiết kế và vượt thiết kế, đồng thời tận dụng lợi thế đê là công trình lịch sử, văn hóa, cảnh quan và giao thông để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt ở khu vực ven sông.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa, thực hiện chỉ đạo của Thành phố, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đang khẩn trương hoàn thiện Kế hoạch tổng thể đầu tư hệ thống đê điều giai đoạn 2026 - 2030, tập trung cắt cong các tuyến đê sông Đáy, mở rộng mặt cắt, bổ sung đường hành lang để tăng cường khả năng hộ đê, cứu hộ cứu nạn và kết hợp giao thông. “Chúng tôi sẽ lấy ý kiến chuyên gia, các sở, ngành để bảo đảm phương án khả thi, hiệu quả, đáp ứng cả yêu cầu phòng, chống thiên tai lẫn phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố” - ông Nguyễn Đình Hoa cho biết.

Cụ thể, kế hoạch nâng cấp sẽ tập trung chỉnh trang, củng cố các tuyến đê trọng yếu, như tả - hữu Hồng, tả - hữu Đáy, tả - hữu Đuống, Cà Lồ, La Thạch, Vân Cốc, Ngọc Tảo..., với phương án mở rộng mặt cắt, xây tường chắn, bổ sung hành lang cứu hộ, kết hợp giao thông; đồng thời điều chỉnh tuyến, cắt cong một số đoạn để vừa tăng khả năng thoát lũ, vừa tạo quỹ đất phát triển kinh tế - xã hội. Hệ thống đê cũng là trục giao thông quan trọng, kết nối các đường vành đai 2, 3, 4, 5, kết nối các đô thị, làng xã của Thủ đô và với các địa phương khác.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương thực hiện trình tự, thủ tục lựa chọn đơn vị tư vấn theo đúng quy định để nghiên cứu, xây dựng kế hoạch tổng thể đầu tư hệ thống đê điều trên địa bàn thành phố - bảo đảm an toàn phòng, chống thiên tai, giao thông và cảnh quan đô thị - làm cơ sở chỉ đạo, tổ chức triển khai trong giai đoạn 2026 - 2030. Quá trình xây dựng phải báo cáo rõ, cụ thể về đánh giá hiện trạng, kết nối với tuyến đê các tỉnh lân cận; kết quả đầu tư cải tạo, nâng cấp; giải pháp kỹ thuật (các loại mặt cắt, xử lý kết nối, nắn chỉnh cục bộ... áp dụng thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến); kiến nghị, đề xuất với trung ương và chỉ đạo của thành phố để triển khai khả thi, hiệu quả.

Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường còn được giao xây dựng kế hoạch ứng dụng khoa học công nghệ, như lắp đặt hệ thống camera, thiết bị flycam, thiết bị cảnh báo, thu thập thông tin, phòng chỉ huy điện tử từ xa, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí nguồn lực, thời gian, nhân lực cho công tác quản lý, xử lý, ứng phó thiên tai...

Có thể thấy, việc đầu tư nâng cấp hệ thống đê điều ở Thủ đô không chỉ nâng cao khả năng phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, mà còn góp phần phát triển hạ tầng giao thông, đồng thời mở ra quỹ đất phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, cùng với đó là kiến tạo không gian, cảnh quan văn hóa, phát triển du lịch gắn với đặc trưng văn hóa - lịch sử của từng khu vực, ví dụ như Nhật Tân, Bát Tràng...

Kim Nhuệ

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/phat-huy-gia-tri-lich-su-van-hoa-cua-he-thong-de-ha-noi-720279.html