Sự ra đời của Tỉnh đội bộ dân quân Cao Bằng đã đánh dấu bước phát triển mới của quá trình tổ chức và xây dựng LLVT địa phương. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự đùm bọc, che chở của nhân dân các dân tộc tỉnh nhà, LLVT tỉnh Cao Bằng vừa chiến đấu, vừa xây dựng, từng bước trưởng thành, cùng với toàn quân, toàn dân tiến công địch rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh, bẻ gãy nhiều cuộc hành quân càn quét, lấn chiếm của địch. Trải qua 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân Cao Bằng chiến đấu 1.047 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 8.484 tên, gọi hàng 61 tên, phá hủy 208 xe cơ giới, 8 xe tăng, 181 súng đại bác, bắn rơi 5 máy bay, góp phần quan trọng vào Chiến thắng Việt Bắc thu đông năm 1947, Chiến thắng Biên giới thu đông năm 1950, giải phóng Cao Bằng ngày 3/10/1950 và đóng góp vào Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng ngày 7/5/1954.
Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương được ký kết, nhưng đế quốc Mỹ ra sức phá hoại Hiệp định. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, LLVT tỉnh cùng cả nước đánh Mỹ với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Để đối phó với chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ, quân và dân Cao Bằng chủ động làm tốt mọi công tác chuẩn bị đào giao thông hào, làm đài quan sát, hầm trú ẩn và các trận địa phòng không hoạt động thường xuyên, thành lập các tổ cứu thương... Các đơn vị cao xạ nêu cao cảnh giác, sẵn sàng đánh trả các đợt đánh phá của địch.
Trong suốt cuộc kháng chiến, với khẩu hiệu “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, Cao Bằng tích cực huy động sức người, sức của chi viện cho miền Nam đánh Mỹ. Phát huy truyền thống của quê hương cách mạng, nhiều năm liền, Cao Bằng luôn hoàn thành và hoàn thành vượt mức chỉ tiêu, kế hoạch tuyển quân cả về số lượng, chất lượng và thời gian giao quân. Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ, toàn tỉnh đã có hơn 3 vạn thanh niên xung phong lên đường vào Nam chiến đấu, chỉ tính từ năm 1965 - 1975, có 26.862 thanh niên lên đường tòng quân.
Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, LLVT tỉnh luôn bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia; xây dựng các công trình quân sự, hình thành các làng, xã chiến đấu trên địa bàn, tổ chức biên chế lại lực lượng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời, tích cực tham gia xây dựng cơ sở kinh tế - xã hội địa phương, nêu cao cảnh giác, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Bước vào thời kỳ đổi mới, trước những yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, LLVT tỉnh luôn thực hiện tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, làm tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh gắn với xây dựng thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ ngày càng vững chắc. Triển khai thực hiện tốt chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia; chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng; gắn phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng - an ninh phù hợp với đặc điểm tình hình của tỉnh. Tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện, Thành phố, diễn tập phòng thủ dân sự và chỉ đạo 100% xã, phường, thị trấn tổ chức diễn tập chiến đấu trong khu vực phòng thủ đạt kết quả tốt. Tuyển quân hằng năm đạt 100% chỉ tiêu giao, không có trường hợp bù đổi; tuyển sinh năm sau đều cao hơn năm trước.
Lực lượng vũ trang tỉnh ngày càng vững mạnh.
LLVT tỉnh là lực lượng nòng cốt, tiên phong trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Huy động hơn 34.000 cán bộ, chiến sĩ phối hợp với các lực lượng trong tiếp nhận, cách ly công dân trong phòng, chống đại dịch Covid-19; chủ động tham mưu cho tỉnh thành lập sở chỉ huy, bảo đảm thông tin liên lạc, 32 phương tiện, 86 xe ô tô các loại và 2.860 cán bộ, chiến sĩ tham gia khắc phục hậu quả cơn bão số 3. Chỉ đạo xây dựng nhà tái định cư cho nhân dân tại xóm Lũng Cắm, xã Huy Giáp (Bảo Lạc) do bị ảnh hưởng ngập úng của bão số 3 đúng tiến độ, đạt kết quả tốt.
Cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, thể hiện rõ ý chí quyết tâm, tinh thần cách mạng tiến công, chủ động khắc phục khó khăn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Sức mạnh tổng hợp của lực lượng thường trực, dân quân tự vệ, dự bị động viên được nâng lên rõ rệt, cùng với các lực lượng bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Tích cực xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh; tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hàng nghìn hộ dân còn khó khăn về nhà ở; tổ chức khám, cấp phát thuốc miễn phí cho hơn 10.000 lượt người, trao tặng 3.139 suất quà trị giá hàng chục tỷ đồng. Thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, đã giải quyết kịp thời các chế độ chính sách cho hơn 66.000 lượt đối tượng gần 200 tỷ đồng; xây dựng hàng trăm “Nhà tình nghĩa”; tìm kiếm, cất bốc, quy tập 55 hài cốt liệt sĩ vào nghĩa trang. Những thành tích, kết quả thực hiện nhiệm vụ trên góp phần xây dựng “thế trận lòng dân”, làm sâu sắc thêm mối quan hệ gắn bó máu thịt quân - dân, tô thắm thêm hình ảnh cao đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân thời kỳ mới, thiết thực chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân.
Với những thành tích đáng tự hào trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, LLVT tỉnh đã viết nên những trang sử vẻ vang, được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng ghi nhận và tặng thưởng 1 Huân chương Sao vàng, 2 Huân chương Hồ Chí Minh, 70 Huân chương Độc lập các hạng, 120 Huân chương Kháng chiến, 118 Huân chương Quân công, 174 Huân chương Chiến công, 2 Huân chương Chiến công bảo vệ Tổ quốc, 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng nhì và nhiều phần thưởng cao quý.
Những thành tựu đó là nền tảng tinh thần vững chắc để Đảng bộ, chính quyền, quân và dân các dân tộc tiếp tục vững bước trên con đường đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, xây dựng Cao Bằng phát triển về kinh tế, văn hóa - xã hội, mạnh về quốc phòng - an ninh, cùng với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam, xây dựng LLVT tỉnh đến năm 2025 cơ bản tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, xứng đáng là “cội nguồn của Quân đội nhân dân Việt Nam”.
Đại tá Đàm Minh Tuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh