Cụm bơm Diên Hồng đảm bảo cung cấp nước tưới cho hơn 3.000 ha trên địa bàn phường Phong Châu và các vùng lân cận
Hiện Công ty đang quản lý, vận hành và khai thác 1.789 đầu mối công trình, gồm: 192 hồ chứa, 1.263 đập, phai; 232 trạm bơm điện, 109 cống qua đê, hơn 2.281 km kênh mương và hơn 186 km đường ống cấp nước. Hệ thống này phục vụ tưới tiêu, cấp nước sinh hoạt và sản xuất cho hơn 210.870 ha thuộc 66 xã, phường trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cũ. Không chỉ đóng vai trò then chốt trong cung cấp nước cho nông nghiệp, hệ thống công trình còn phục vụ đa mục tiêu như cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, phát triển cảnh quan và du lịch sinh thái.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy Công ty đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Nhiều công trình được xây dựng từ lâu đã xuống cấp, không còn đảm bảo an toàn trong vận hành, đặc biệt vào mùa mưa lũ. Hệ thống nhỏ lẻ, phân tán, thiếu đồng bộ khiến công tác quản lý, bảo trì gặp nhiều trở ngại. Đáng lo ngại hơn, mực nước trên các tuyến sông Lô, sông Thao, sông Đà liên tục suy giảm kể từ cuối năm 2022 đến nay, khiến hàng loạt trạm bơm ven sông không thể vận hành do nước xuống thấp dưới mức hút tối thiểu.
Cùng với đó, tình trạng thiên tai như lũ ống, lũ quét, sạt lở đất xảy ra ngày càng thường xuyên ở khu vực trung du, miền núi, đe dọa nghiêm trọng đến an toàn các công trình hồ đập. Trong khi đó, giá dịch vụ công ích thủy lợi do nhà nước quy định hiện nay chỉ tương đương với mức cấp bù miễn thủy lợi phí được quy định tại Nghị định số 67/2012/NĐ-CP, áp dụng từ 2013 đến nay. Kinh phí hỗ trợ từ ngân sách và địa phương còn hạn chế, khiến công tác bảo trì, sửa chữa chỉ mang tính khắc phục trước mắt, chưa đủ điều kiện để nâng cấp toàn diện hệ thống. Trước tình hình đó, Đảng ủy và Ban Giám đốc Công ty đã chủ động triển khai nhiều giải pháp thích ứng. Đồng chí Nguyễn Minh Thủy - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch, Giám đốc Công ty cho biết: “Chúng tôi xác định rõ, hệ thống thủy lợi không chỉ là hạ tầng kỹ thuật mà còn là hạ tầng chiến lược, giữ vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh nguồn nước và phát triển nông nghiệp.
Do đó, Đảng ủy Công ty đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, đề ra các giải pháp đồng bộ như: Đầu tư, nâng cấp hồ chứa, đập dâng, trạm bơm; xây dựng hệ thống bơm phụ trợ tại các khu vực cao, xa nguồn nước; và đặc biệt là tăng cường công tác bảo trì, kiểm tra định kỳ để đảm bảo an toàn công trình, đảm bảo mục tiêu phục vụ dân sinh và sản xuất lâu dài.”
Theo đó, Công ty đã đẩy mạnh việc gia cố các đập tràn, mở rộng khả năng trữ nước của hồ chứa, lắp đặt thêm máy bơm điện phụ trợ ở những khu vực thường xuyên bị thiếu nước trong mùa khô. Các trạm bơm được bố trí khoa học, đảm bảo tính liên kết và vận hành linh hoạt theo tình hình thực tế từng vùng. Cụ thể, tại Cụm bơm Diên Hồng thuộc Xí nghiệp Thủy nông Lâm Thao - một trong những điểm trọng yếu cung cấp nước tưới cho hơn 3.000 ha trên địa bàn phường Phong Châu và các vùng lân cận - tình trạng thiếu nước trong mùa khô thường xuyên xảy ra do mực nước sông Hồng giảm mạnh.
Nhờ hệ thống thủy lợi tốt, nông dân xã Phùng Nguyên chủ động nguồn nước tưới, đảm bảo phát triển sản xuất nông nghiệp
Đồng chí Nguyễn Văn Tựu - Cụm trưởng Cụm bơm Diên Hồng, Xí nghiệp Thủy nông Lâm Thao chia sẻ: “Cụm có 5 tổ máy chính, mỗi máy công suất 3.700m3/giờ. Nhưng vào mùa khô, mực nước sông xuống quá thấp, không đủ để máy hoạt động. Để kịp thời đáp ứng nhu cầu sản xuất, Công ty đã linh hoạt lắp đặt thêm 4 tổ máy ngoài cửa khẩu, mỗi tổ có công suất 1.890m3/giờ. Nhờ đó, chúng tôi vẫn duy trì được cấp nước tưới, không để nông dân bị động.
Nếu không có phương án kịp thời như vậy, toàn bộ vùng sản xuất của chúng tôi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng”. Bên cạnh nhiệm vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp, Công ty cũng tích cực khai thác công trình thủy lợi theo hướng đa mục tiêu. Nhiều công trình được sử dụng để cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, cải tạo cảnh quan, thúc đẩy du lịch sinh thái tại các địa phương như: hồ Ly (xã Thượng Long), đầm Ao Châu (xã Hạ Hòa)... Đây là hướng đi bền vững, góp phần đa dạng hóa giá trị kinh tế từ hệ thống thủy lợi.
Đặc biệt chú trọng công tác phòng, chống thiên tai, bảo đảm an toàn hồ đập trong mùa mưa lũ, các phương án ứng phó sự cố được Công ty xây dựng kỹ lưỡng, lực lượng và phương tiện luôn sẵn sàng ứng cứu khi có tình huống bất ngờ xảy ra. Đồng thời, Đảng ủy Công ty chỉ đạo tăng cường phối hợp với chính quyền các cấp và ngành chức năng để huy động nguồn lực đầu tư, gắn công tác thủy lợi với quy hoạch vùng sản xuất tập trung và phát triển nông nghiệp công nghệ cao.
Những kết quả đạt được trong thời gian qua đã cho thấy vai trò, vị thế quan trọng của Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ trong bảo đảm an ninh nguồn nước, hỗ trợ sản xuất và nâng cao đời sống Nhân dân. Tuy nhiên, để tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, rất cần sự quan tâm, đầu tư mạnh mẽ hơn nữa từ các cấp, ngành liên quan. Chỉ khi hệ thống thủy lợi thực sự được coi là “hạ tầng chiến lược”, được đầu tư đồng bộ, thì mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, hiệu quả, thích ứng với biến đổi khí hậu và bền vững ở Phú Thọ mới có thể đạt được một cách thực chất và lâu dài.
Anh Thơ