Sau nhiều năm tiếp nhận rác thải sinh hoạt từ các địa phương trong toàn tỉnh Ninh Bình, hố chôn lấp A và B tại bãi rác Quèn Khó đều đã quá tải, khiến nơi đây trở thành một trong những “điểm đen” về ô nhiễm môi trường của tỉnh.
Mặc dù tỉnh Ninh Bình đã phê duyệt chủ trương đầu tư nhiều dự án nhằm xử lý và cải thiện môi trường như: Dự án xử lý, cải tạo, phục hồi môi trường bãi rác Quèn Khó; dự án Nhà máy điện rác Ninh Bình; dự án đầu tư xây dựng và vận hành nhà máy xử lý chất thải rắn... song, các dự án này đến nay vẫn chưa đi vào hoạt động.
Khi những dự án được kỳ vọng sẽ “giải cứu” bãi rác Quèn Khó vẫn chưa hoạt động, người dân sinh sống quanh khu vực bãi rác vẫn phải từng ngày chịu đựng mùi hôi thối và nỗi lo ô nhiễm kéo dài.
Theo phản ánh của nhiều hộ dân sinh sống quanh khu vực bãi rác Quèn Khó, vào những buổi chiều tối khi gió đổi chiều hoặc những ngày mưa nắng thất thường, mùi hôi thối từ bãi rác bốc lên nồng nặc, ruồi muỗi xuất hiện dày đặc, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh hoạt hằng ngày.
Không chỉ bốc mùi hôi thối, nước rỉ rác từ khu vực chôn lấp cũng trở thành nỗi lo ngại của người dân nơi đây. Một số người dân bày tỏ lo ngại nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm do rác thải đã tồn đọng quá lâu.
Người dân cho biết, khoảng 5 năm trở lại đây, khu vực gần bãi rác Quèn Khó xuất hiện dòng nước đen kịt, men theo khe núi rồi chảy xuống vùng trũng qua khu dân cư. Một số hộ dân phản ánh dòng nước đen này ngấm xuống đất, ảnh hưởng đến cây trồng và nguồn nước giếng sinh hoạt.
Ông T.V.G. (trú tại tổ dân phố 1B, phường Trung Sơn) chia sẻ, nhà ông cách bãi rác Quèn Khó khoảng 500m. Suốt nhiều năm qua, gia đình ông thường xuyên phải đóng kín cửa do mùi hôi thối lan tới, đặc biệt từ chiều tối đến đêm.
Theo ông G. trước nhà ông có một rãnh được đào để ngăn trâu bò vào vườn. Hiện nay, dòng nước đen chảy qua biến nơi đây trở thành rãnh nước đặc quánh, bốc mùi khó chịu. Những gốc đào của gia đình ông G. trồng gần rãnh nước này, nhiều cây còi cọc, lá úa vàng, không phát triển được, thậm chí bị chết khô.
Đến nay, nguồn gốc của dòng nước đen chảy qua nhà ông G. vẫn đang là một ẩn số.
“Hầu như năm nào vào mùa mưa, dòng nước đen này cũng dâng cao, tràn vào vườn. Nhà tôi có gần 500 gốc đào, hiện bị chết khoảng 100 gốc, số còn lại nhiều cây lá úa vàng, còi cọc. Nếu tình trạng này còn tiếp diễn, có lẽ gia đình tôi sẽ phải ngừng canh tác”, ông G. nói.
Ngay gần đó, gia đình ông Đ.X.Đ. đào giếng để phục vụ việc chăn nuôi lợn, nhưng những năm gần đây nước giếng chuyển màu, bốc mùi hôi nên không thể tiếp tục sử dụng. Hiện gia đình ông Đ. phải dẫn nước từ nhà bên cạnh sang để đảm bảo chăn nuôi.
Không chỉ các hộ sống ngay gần, nhiều hộ cách bãi rác nhiều km cũng phản ánh tình trạng tương tự.
Bà H.T.H. (trú tổ dân phố 1B) cho biết, nhà bà cách xa bãi rác Quèn Khó hơn 1km nhưng vẫn phải thường xuyên đóng kín cửa vì không chịu nổi mùi hôi thối. Lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe, gia đình bà lắp thêm cửa kính để hạn chế mùi xộc vào nhà.
Bà H. cho biết thêm, trước đây, gia đình bà và hàng xóm vẫn sử dụng nước giếng cho sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, những năm gần đây, nước giếng có hiện tượng đổi màu, kèm mùi lạ nên gia đình bà và những hộ dân xung quanh buộc phải ngưng sử dụng. Khoảng 2 năm trở lại đây các hộ trong xóm đã được đấu nối sử dụng nước sạch phục vụ sinh hoạt.
Ông Bùi Xuân Nam, Tổ trưởng tổ dân phố 1B, phường Trung Sơn cho biết, những năm qua, người dân liên tục phản ánh tình trạng mùi hôi thối lan trong không khí và nguồn nước giếng đổi màu.
Các hộ dân đã được khảo sát, lắp nước sạch sinh hoạt nhưng nguồn nước phục vụ sản xuất vẫn gặp khó khăn. Do nước sạch được tính tiền theo số khối sử dụng nên nếu dùng để sản xuất thì chi phí tăng cao. Vì thế, nhiều gia đình vẫn phải tận dụng nước giếng để chăn nuôi, tưới cây, dẫn đến tình trạng một số diện tích cây trồng bị chết hoặc sinh trưởng kém, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế.
Không chỉ các hộ dân của Tổ dân phố 1B, nhiều hộ dân sinh sống tại các tổ dân phố khác trên địa bàn phường Trung Sơn cũng chịu ảnh hưởng ở các mức độ khác nhau.
Ông Nam cho biết thêm, Tổ dân phố 1B đã nhiều lần kiến nghị tại các hội nghị giao ban của phường, đề xuất sớm triển khai dự án nhà máy điện rác theo quy hoạch nhằm cải thiện môi trường sống cho người dân quanh khu vực.
Giữa thung lũng đá vôi yên bình năm nào, nay chỉ cần một chiều gió đổi hướng, mùi rác lại len lỏi khắp một vùng rộng lớn, trở thành nỗi ám ảnh thường trực của nhiều hộ dân.
Người dân sống gần khu vực bãi rác Quèn Khó vẫn đang mong chờ một giải pháp triệt để, để cuộc sống của họ không còn bị “bủa vây” bởi ô nhiễm.