Phát triển bền vững vùng nguyên liệu dừa ĐBSCL

4 giờ trướcBài gốc

Hợp tác nông nghiệp Định Thủy (xã Đồng Khởi, tỉnh Vĩnh Long) cung cấp dừa nguyên liệu cho các công ty chế biến

Thiếu giống chất lượng và nguy cơ sâu bệnh

Gắn bó gần 35 năm với vườn dừa ở xã Đồng Khởi (Vĩnh Long), ông Lê Văn Hậu vẫn chưa hết bàng hoàng sau đợt dịch sâu đầu đen bùng phát vừa qua.

“Trước đây, mỗi cây dừa cho 80–100 trái/năm, giờ chỉ còn khoảng 40–50 trái, năng suất giảm gần một nửa. Nếu không có biện pháp phòng trừ sâu kịp thời và cải thiện nguồn nước, năng suất dừa càng giảm. Người nông dân chúng tôi chỉ mong có giống kháng bệnh và nước ngọt để “cứu” vườn dừa”, ông Hậu chia sẻ.

Bà Huỳnh Thị Ngọc Diễm, Phó Giám đốc Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Nam cho biết, ĐBSCL hiện là vùng trồng dừa lớn nhất cả nước nhưng đang thiếu nguồn giống chất lượng cao và kháng bệnh. Một số diện tích bị thiệt hại nặng do nông dân tự nhân giống hoặc mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

Việc quản lý dịch bệnh còn manh mún, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các địa phương, khiến nguy cơ lây lan bệnh từ vùng này sang vùng khác luôn cao. Song song đó, thiếu liên kết chuỗi giữa nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp chế biến khiến giá trị gia tăng của trái dừa chưa tương xứng với tiềm năng.

Theo Theo ông Văn Hữu Huệ, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Vĩnh Long, tỉnh hiện có gần 120.000 ha dừa với khoảng 22 triệu cây, chiếm hơn 50% diện tích dừa cả nước. Tuy nhiên, ngành dừa Vĩnh Long vẫn đối mặt nhiều khó khăn.

“Diện tích trồng dừa còn manh mún, bình quân mỗi hộ chỉ 0,3–0,4 ha, tỷ lệ liên kết chuỗi thấp, làm giảm hiệu quả sản xuất và khả năng kiểm soát chất lượng. Biến đổi khí hậu, hạn hán, triều cường và xâm nhập mặn đang làm giảm năng suất, rụng trái non, đồng thời thoái hóa đất. Các loại sâu bệnh như bọ dừa, đuông dừa và sâu đầu đen diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nặng nề. Giá dừa nguyên liệu biến động mạnh, trong khi chế biến sâu và bảo quản dừa tươi vẫn còn thủ công, chưa khai thác tối đa giá trị sản phẩm” - ông Huệ thẳng thắn chỉ ra những yếu kém của địa phương.

Các chuyên gia từ Trường Đại học Trà Vinh và Cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật cho rằng, một trong những hạn chế lớn hiện nay là chậm ứng dụng công nghệ sinh học và kỹ thuật số trong giám sát sâu bệnh. Hệ thống dữ liệu về dịch hại, quy trình canh tác và theo dõi sức khỏe cây trồng chưa được số hóa, dẫn đến thiếu thông tin cảnh báo sớm.

Do đó, ngành dừa của ĐBSCL nói chung, Vĩnh Long nói riêng đang đứng trước thời điểm quan trọng, nếu không sớm cải thiện nguồn giống, quản lý dịch hại đồng bộ và tăng cường liên kết chuỗi, nguy cơ suy giảm năng suất và chất lượng dừa sẽ ngày càng nghiêm trọng.

Nguồn thu nhập từ trái dừa giúp nhiều nông dân ổn định cuộc sống.

Nâng cao giá trị, xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng

Ông Văn Hữu Huệ cho biết thời gian tới, tỉnh Vĩnh Long sẽ tập trung phát triển vùng nguyên liệu hữu cơ đạt chuẩn quốc tế, áp dụng quy trình canh tác tiết kiệm nước, giảm phát thải và quản lý sâu bệnh theo hướng sinh học. Hiện toàn tỉnh có hơn 30.000 ha dừa hữu cơ đạt tiêu chuẩn quốc tế và 156 mã số vùng trồng được cấp cho xuất khẩu, chủ yếu sang các thị trường Trung Quốc, Mỹ, EU và Nhật Bản.

Ông Huỳnh Khắc Nhu, Tổng Giám đốc CTCP Trà Bắc (Trabaco) chia sẻ kinh nghiệm: “Tại Việt Nam, trung bình, một ha dừa có khoảng 150 cây, nhưng mỗi cây chỉ ra 90 trái. Trong khi đó, Malaysia đang hướng tới năng suất 150 trái mỗi cây, và mật độ trồng 200-250 cây/ha, nhờ áp dụng giống cao sản và kỹ thuật canh tác tiên tiến. Đây là xu hướng mà Việt Nam cần nhanh chóng thích ứng nếu muốn đưa ngành dừa đạt hiệu quả kinh tế cao”.

PGS.TS Nguyễn Phương Thảo, Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TPHCM) cho biết, việc ứng dụng công nghệ sinh học là hướng đi tất yếu. Việc nhân giống bằng nuôi cấy mô, công nghệ Multipuno hay chỉnh sửa gen sẽ giúp phát triển giống năng suất cao, phù hợp với điều kiện khí hậu và đất đai, đồng thời nâng cao khả năng thích nghi với hạn mặn.

Ông Châu Hữu Trị, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Vĩnh Long cho rằng dù đã đạt nhiều kết quả nhưng ngành dừa vẫn chưa khai thác hết đa giá trị. “Chúng ta vui mừng khi 90% công nghệ chế biến dừa Việt Nam hoàn toàn có thể tự làm chủ. Tuy nhiên, điều quan trọng là tiếp tục đổi mới công nghệ, tạo ra sự khác biệt và khai thác đa giá trị, nếu không sẽ tụt lại phía sau. Các cơ quan chức năng cần xây dựng chính sách cụ thể hơn cho ngành dừa, trong đó cần quy hoạch tổng thể, đặc biệt với gần 30.000 ha dừa hữu cơ cần được tái chứng nhận trong tương lai, đồng thời đánh giá rõ những khó khăn thực tế trong quá trình triển khai” - ông Trị kiến nghị.

TÍN HUY

Nguồn SGĐT : https://dttc.sggp.org.vn/phat-trien-ben-vung-vung-nguyen-lieu-dua-dbscl-post128817.html