Xuất khẩu phần cứng và điện tử luôn tăng trưởng cao
Viettel giới thiệu một số sản phẩm chip 5G tại Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam 2025-SEMIEXPO 2025 diễn ra đầu tháng 11 tại Hà Nội. Ảnh: T.H
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, với vị trí địa chính trị chiến lược nằm gần các trung tâm sản xuất bán dẫn hàng đầu, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để đón nhận sự chuyển dịch chuỗi cung ứng. Trên thực tế, đến nay cả nước có trên 170 dự án đầu tư nước ngoài trong ngành công nghiệp bán dẫn (với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD). Các doanh nghiệp này chủ yếu tập trung vào 2 công đoạn chính là thiết kế chip bán dẫn và đóng gói, kiểm thử chip bán dẫn. Trong đó có khoảng 60 doanh nghiệp thiết kế; 8 dự án đóng gói, kiểm thử; 20 doanh nghiệp sản xuất, cung cấp nguyên vật liệu, thiết bị cho công nghiệp bán dẫn.
Thêm nữa, trong nhiều năm qua, Việt Nam là quốc gia có xuất khẩu phần cứng và điện tử luôn duy trì tăng trưởng mức cao hai chữ số; năm 2024, kim ngạch xuất khẩu phần cứng và điện tử đạt hơn 132,3 tỷ USD. Đây là cơ hội lớn cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam phát triển cũng như còn nhiều không gian cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia.
Một yếu tố nữa là, Việt Nam có dân số trên 100 triệu người với 60% là dân số trẻ, khoảng 1,9 triệu người làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin và công nghệ số; trong đó có 500.000 kỹ sư, hơn 7.000 kỹ sư thiết kế bán dẫn, tạo nền tảng vững chắc để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Các tập đoàn lớn như Samsung, Intel, Amkor, Foxconn, Hana Micron đang tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất tại Việt Nam. Trong khi đó, những tên tuổi công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA, Qualcomm, Coherent, Marvell cũng chọn Việt Nam làm “cứ điểm” để nghiên cứu, phát triển chip. Do vậy, việc thu hút các doanh nghiệp FDI nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chính là lợi thế lớn nhất cho mục tiêu thúc đẩy lĩnh vực bán dẫn.
Chính phủ đã ký ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050, được tóm tắt bằng công thức C=SET 1. Trong đó, Chính phủ sẽ tập trung nguồn lực, cơ chế ưu đãi đặc biệt để nghiên cứu, thiết kế, sản xuất sản phẩm bán dẫn chuyên dụng, thúc đẩy sự phát triển bền vững của các ngành, lĩnh vực công nghiệp điện tử, IoT. Việt Nam xác định, phát triển công nghiệp bán dẫn phải đi cùng với công nghiệp điện tử, chuyển đổi số, phát triển công nghiệp bán dẫn phải nằm trong tổng thể phát triển ngành công nghiệp điện tử Việt Nam.
Các chuyên gia nhận định, Việt Nam có nhiều lợi thế trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, nhưng cũng có những thách thức không nhỏ để có thể tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, Việt Nam cần phải xác định thị trường “ngách”, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) và tập trung vào dòng chip phục vụ điện tử tiêu dùng như điện thoại thông minh, xe điện… do nhu cầu nội địa và xuất khẩu đều rất lớn.
Nên làm chip điện tử tiêu dùng
FPT đã đầu tư nghiên cứu, thiết kế chip bán dẫn và coi đó là một trong những trụ cột phát triển trong kỷ nguyên mới. Ảnh: T.H
Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Bán dẫn toàn cầu (SEMI) Clark Tseng, với nền tảng nhân lực dồi dào, chi phí cạnh tranh và kinh nghiệm trong lĩnh vực điện tử, việc phát triển năng lực thiết kế, đóng gói và kiểm thử cho dòng chip điện tử dân dụng được xem là hướng đi vừa sức và hiệu quả đối với Việt Nam.
Việt Nam đang có thế mạnh lớn trong lắp ráp và sản xuất điện tử, đặc biệt với các sản phẩm điện thoại thông minh và xe điện, vốn là hai lĩnh vực có tiềm năng lớn. Đặc biệt, các dòng chip này thường sử dụng công nghệ đã chín muồi và chi phí đầu tư tương đối thấp; thêm nữa, thị trường điện tử tiêu dùng, cả nội địa hay xuất khẩu, đều có nhu cầu mạnh mẽ.
Ông Clark Tseng cũng khuyến nghị, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào hạ tầng, năng lượng, logistics và đặc biệt là nguồn nhân lực kỹ thuật cao...
Đại diện Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông quân đội (Viettel), Giám đốc Trung tâm bán dẫn Nguyễn Cương Hoàng cho biết, từ năm 2010, Viettel đã xây dựng nền công nghiệp điện tử và đã đạt những kết quả rõ rệt. Năng lực này là nền tảng vững chắc, trở thành “bệ phóng” để thương mại hóa nhanh các sản phẩm bán dẫn. Viettel đã thiết kế các dòng chip thuộc nhóm chuyên dụng cho hạ tầng viễn thông, với trình độ công nghệ tiệm cận thế giới. Hiện Viettel tiếp tục tập trung nghiên cứu, thiết kế các chip chuyên dụng cho hạ tầng viễn thông, 5G, AIoT và bảo mật.
“Nhiệm vụ trọng tâm thứ hai của Viettel là làm chủ công nghệ thiết kế và sản xuất các chip công nghệ cao, những chip có vai trò quyết định trong các ngành kinh tế trọng yếu của Việt Nam gắn với nhu cầu thật của Việt Nam và có tiềm năng thị trường quốc tế”, ông Nguyễn Cương Hoàng cho biết.
Đại diện Viettel cũng kiến nghị Chính phủ sớm xác lập “bài toán lớn” cấp quốc gia để tạo động lực và thách thức cho nghiên cứu, sản xuất chip bán dẫn trong nước phát triển.
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Việt Nam hiện có đủ điều kiện và nội lực cần thiết để từng bước nâng cao vị thế của mình trong chuỗi cung ứng ngành công nghiệp bán dẫn. Phó Thủ tướng đề nghị, các đối tác quốc tế hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình triển khai xây dựng nhà máy sản xuất chip bán dẫn đầu tiên, thông qua cung cấp thiết bị, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhân lực, chuyển giao năng lực công nghệ, chia sẻ kinh nghiệm vận hành một dây chuyền sản xuất theo chuẩn quốc tế, nhằm bảo đảm các dự án được triển khai có hiệu quả.
Việt Nga