Phát triển chợ truyền thống - Bài 1: Ế ẩm, vắng khách do sức mua yếu

một ngày trướcBài gốc

Các quầy sạp tại chợ Vườn Chuối, Quận 3 trong tình trạng cửa đóng then cài vì sức mua yếu.

Bài 1: Ế ẩm, vắng khách do sức mua yếu

Nhiều ngôi chợ truyền thống ở TP Hồ Chí Minh hiện không còn mua sắm tấp nập như trước đây, thay vào đó cảnh các sạp hàng đìu hiu ngóng khách.

Đầu tư hàng tỷ thu về tiền lẻ

Theo ghi nhận của phóng viên báo Tin tức, vào các ngày cuối tuần, lượng khách đến tham quan và mua sắm tại chợ Bến Thành (Quận 1) đông nhưng chủ yếu là khách du lịch. Chị Lê Hồng Thu, chủ sạp bánh mứt, trái cây Hồng Thu chia sẻ: "Từ sau Tết 2025, sức mua tại chợ giảm sâu tới 60%. Mỗi sạp ở đây đều đầu tư hàng tỷ đồng, nhưng hiện tại chúng tôi chỉ bán và được từng đồng bạc lẻ vì khách thưa vắng. Một số sạp phải đóng cửa trả mặt bằng vì không thể duy trì. Nguyên nhân khiến sức mua giảm là do người dân không còn thói quen đi chợ truyền thống và chuyển sang mua sắm trực tuyến. Thêm vào đó, các bạn hàng từ các tỉnh, thành phố cũng đã có dịch vụ giao hàng tận nơi khiến tiểu thương mất đi mối khách mua sỉ lâu năm".

Các tiểu thương tại chợ Bến Thành, Quận 1 kinh doanh sụt giảm vì vắng khách.

Tương tự, tại chợ Vườn Chuối (Quận 3), tình trạng ế ẩm cũng diễn ra. Bà N.T.V, tiểu thương bán mỹ phẩm tại chợ cho biết, hơn 20 năm buôn bán ở đây, bà chưa bao giờ thấy chợ vắng vẻ như hiện nay. Trước đây, doanh thu mỗi ngày có thể đạt vài triệu đồng nhưng giờ chỉ còn dưới 1 triệu đồng, thậm chí có những đợt kéo dài tới 10 ngày liên tiếp không có khách.

"Từ sau dịch COVID-19, lượng khách đến chợ giảm dần. Gần đây, nhất là sau Tết Nguyên đán 2025, tình hình càng tệ hơn. Hiện sức mua chỉ còn khoảng 40 - 50% so với năm ngoái. Do vắng khách kéo dài, doanh thu không đủ để trang trải thuế, phí, tôi buộc phải thanh lý số mỹ phẩm còn lại để chuyển sang sạp khác", bà T.V chia sẻ.

Tình trạng buôn bán ế ẩm không chỉ xảy ra tại các chợ truyền thống trung tâm thành phố mà còn lan rộng đến các chợ đầu mối như chợ Bình Tây (Quận 6), chợ An Đông (Quận 5). Đây là những ngôi chợ truyền thống lâu đời, nơi tập trung lượng hàng hóa lớn từ các tỉnh miền Nam. Hai chợ này chuyên cung cấp sỉ và lẻ quần áo, bánh kẹo… cho người dân TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Nam, nhưng hiện nay sức mua khá thấp. Để thúc đẩy sức mua, Ban quản lý các chợ đã tổ chức các khóa tập huấn, khuyến khích tiểu thương livestream bán hàng qua mạng xã hội song song với việc kinh doanh trực tiếp. Tuy nhiên, chỉ có một số ít tiểu thương áp dụng hiệu quả, còn lại đa số thừa nhận họ đã lớn tuổi và khó thích nghi với hình thức bán hàng mới này.

Đại diện Ban quản lý chợ Vườn Chuối cho biết, tình trạng kinh doanh ế ẩm đã kéo dài mà chưa có giải pháp căn cơ để giải quyết. Theo thống kê, chợ có 406 sạp, nhưng hiện chỉ còn 190 sạp hoạt động. Tình trạng sang sạp diễn ra phổ biến, thậm chí nhiều tiểu thương phải treo biển cho thuê sạp với mức phí 500.000 đồng/tháng nhưng vẫn không có ai thuê. Mới đây, Ban quản lý đã phổ biến phương thức kinh doanh mới, tuy nhiên đa số tiểu thương là người lớn tuổi không thể bắt kịp thay đổi này.

Tương tự, bà Phạm Thị Duyên, Trưởng ban Quản lý chợ Thanh Đa cho biết, chợ có khoảng 495 sạp và 39 ki-ốt, nhưng đến cuối năm 2024, chỉ còn 278 sạp và 3 ki-ốt hoạt động. Tình trạng đóng cửa sạp vẫn tiếp tục diễn ra trong 2 tháng đầu năm, không chỉ ở các ngành hàng phi thực phẩm mà còn lan rộng đến các sạp bán thịt, cá. Nguyên nhân chính là sức mua yếu.

Tối ưu hóa hệ thống

Theo Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh, hiện tại Sở đã xây dựng kế hoạch và phương án tối ưu hóa hệ thống các chợ truyền thống trên địa bàn. Cụ thể, thành phố sẽ giảm số lượng chợ còn 216 chợ, giảm 17 chợ so với hiện nay. Trong đó, 199 chợ sẽ giữ nguyên hiện trạng, còn 34 chợ sẽ bị giải tỏa, di dời hoặc chuyển công năng. Theo quy hoạch phát triển ngành thương mại TP Hồ Chí Minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, thành phố sẽ không tăng thêm số lượng chợ ở khu vực nội thành. Việc phát triển chợ mới chỉ thực hiện khi có nhu cầu tái bố trí tiểu thương từ các chợ di dời, giải tỏa. Mục tiêu là tập trung sửa chữa, nâng cấp các chợ hiện hữu để đáp ứng nhu cầu mua bán của người dân, đồng thời kết hợp phát triển du lịch. Sở cũng sẽ rà soát và lựa chọn các chợ hoạt động kém hiệu quả, có diện tích từ 800 đến 1.000 m2 để nâng cấp hoặc chuyển đổi thành các loại hình phân phối hiện đại, dựa trên nguồn vốn xã hội hóa.

Các tiểu thương chợ truyền thống muốn đầu tư bán hàng trực tuyến phải đầu tư nhiều chi phí.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, việc hỗ trợ tiểu thương liên kết và tiếp thị qua nhiều không gian, hình thức bán hàng chưa mang lại hiệu quả đáng kể vì không phù hợp với thực tế. Một ví dụ điển hình là việc livestream bán hàng tại chợ Bến Thành vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024. Mặc dù hoạt động này thu hút đông đảo tiểu thương và người dân tham gia, mang về doanh thu hàng tỉ đồng trong thời gian ngắn, nhưng sau đó hiện tượng này nhanh chóng suy giảm. Tiểu thương không thể duy trì việc livestream vì không thể cạnh tranh với các công ty lớn hoặc các kênh bán hàng chuyên nghiệp.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam nhận định, bán hàng online, đặc biệt là livestream là xu hướng không thể đảo ngược. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh của các chợ truyền thống đã tồn tại lâu đời, với hầu hết quầy sạp đều là bất động sản mà tiểu thương đã đầu tư từ hàng chục năm trước, khiến hạ tầng xuống cấp. Việc chuyển đổi hình thức kinh doanh đòi hỏi đầu tư cả nhân lực lẫn vốn, điều mà các hộ kinh doanh cá thể khó đáp ứng được. Vì vậy, thay vì hỗ trợ từng tiểu thương chuyển đổi số, ông Đức đề xuất phát triển mô hình "hub" (trung tâm hoạt động) chung cho các tiểu thương. Thông qua các hub này, tiểu thương có thể sử dụng dịch vụ chung như bán hàng và livestream trên một nền tảng thương mại.

Để triển khai mô hình này, ông Đức cho rằng cần sự hợp tác của các nhà bán lẻ lớn tại TP Hồ Chí Minh như Saigon Co.op, Satra, những đơn vị đang chuyển đổi mạnh mẽ sang bán hàng online và có cơ sở hạ tầng, công nghệ phù hợp. "Các nhà bán lẻ sẽ sử dụng nguồn lực của mình để livestream giới thiệu hàng cho tiểu thương, đồng thời tiểu thương sẽ sử dụng quầy sạp của mình làm điểm trữ hàng hoặc giao dịch mua bán với người tiêu dùng", ông Nguyễn Anh Đức đề xuất.

Bài cuối: Nâng cấp chợ, đa dạng cách bán hàng

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/nguoi-tieu-dung/phat-trien-cho-truyen-thong-bai-1-e-am-vang-khach-do-suc-mua-yeu-20250314215221563.htm