Phát triển Chương trình giáo dục phổ thông là để phù hợp với chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước

4 giờ trướcBài gốc

PV: Năm học 2024 – 2025, Chương trình giáo dục phổ thông mới (CT GDPT 2018) đã được triển khai trọn một vòng, ở toàn bộ 12 lớp học phổ thông. Là Tổng chủ biên, Giáo sư đánh giá như thế nào về việc thực hiện?

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: Để khách quan, thay vì nêu ý kiến cá nhân, tôi xin dẫn kết quả giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) và ý kiến của chuyên gia quốc tế về CT GDPT 2018.

Báo cáo giám sát “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới CT, SGK GDPT” của UBTVQH khẳng định: “CT GDPT mới đã thay đổi từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh […] Việc đổi mới phương pháp giáo dục được thực hiện ở tất cả các cơ sở giáo dục. Phương thức thi, kiểm tra chất lượng đã chuyển dần từ kiểm tra kiến thức sang đánh giá năng lực, phẩm chất của người học.”; đồng thời chỉ ra những hạn chế cần khắc phục". Bạn đọc có thể tìm hiểu đầy đủ nội dung đánh giá của Đoàn giám sát trên Cổng thông tin điện tử của Quốc hội (ngày 16/8/2023).

CT GDPT 2018 cũng nhận được sự đánh giá tích cực của nhiều chuyên gia quốc tế. Ví dụ, trong cuốn sách “Giảng dạy hiệu quả các kĩ năng thế kỉ XXI cho học sinh” mà NXB Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh dịch và ấn hành năm 2024, chuyên gia giáo dục nổi tiếng Lance King nhận xét: “Trong việc cải tiến CT giáo dục để đáp ứng nhu cầu của thời đại kĩ thuật số, Việt Nam đang đi trước nhiều quốc gia phương Đông và phương Tây ở nhiều khía cạnh. CT GDPT mới của Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 đã đặt mục tiêu rõ ràng là chuyển đổi toàn bộ GDPT theo hướng từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực, từ lấy giáo viên làm trung tâm sang lấy học sinh làm trung tâm, hướng tới việc dạy và học dựa trên công nghệ và kĩ năng. Những thay đổi đáng kể này không những mang lại lợi ích cho thế hệ tương lai mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế lâu dài của đất nước”.

PV: Sau vòng thực hiện đầu tiên, Bộ GDĐT đang chỉ đạo phát triển CT. Xin Giáo sư cho biết việc phát triển này là gì và lý do phát triển lần này?

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: Theo CT GDPT 2018: “Phát triển CT GDPT là hoạt động thường xuyên, bao gồm các khâu đánh giá, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện trong quá trình thực hiện”. Việc này là để CT luôn phù hợp với các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước, thực tế phát triển của đất nước và cập nhật những tiến bộ của khoa học.

Theo tôi hiểu, yêu cầu phát triển CT lần này chủ yếu là để nội dung CT, SGK phù hợp với việc tái cấu trúc các đơn vị hành chính và sát nhập các tỉnh, thành. Bên cạnh đó, cũng cần bổ sung một CT tiếng dân tộc thiểu số bên cạnh các CT đã có và rà soát nội dung về trí tuệ nhân tạo để điều chỉnh, bổ sung, nếu cần.

PV: Như vậy, liệu có quá nhiều cải cách, đổi mới giáo dục không, thưa Giáo sư?

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: Cải cách và đổi mới giáo dục là việc nước nào cũng phải thực hiện, nhất là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, yêu cầu hội nhập và những thách thức to lớn có tính toàn cầu như hiện nay: biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, những biến động chính trị, xã hội.

Để nói về việc thay đổi CT GDPT ít hay nhiều, tôi chỉ xin nêu một so sánh: Tính từ khi thành lập nước, Hàn Quốc đã thực hiện 7 lần cải cách giáo dục vào các năm 1948, 1955, 1963, 1973, 1981, 1987, 1997; trung bình 7 năm một lần. Ở nước ta, tính từ năm 1945 đến nay mới có 3 lần cải cách giáo dục vào các năm 1950. 1956, 1979 và 2 lần đổi mới GDPT vào các năm 2002, 2018; trung bình 14,6 năm một lần. Ba lần cải cách giáo dục ở nước ta đều gắn với sự thay đổi chế độ chính tri và thực hiện theo Nghị quyết của Chính phủ. Hai lần đổi mới giáo dục đều gắn với những giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập và thực hiện theo các Nghị quyết của Đảng, của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Còn về phát triển CT thì ở các nước phát triển mà tôi có thông tin, đây là việc diễn ra thường xuyên. Ví dụ, Chương trình GDPT mới của Australia ban hành năm 2012, ngay năm 2013 và 2015 đã được điều chỉnh.

PV: Hiện có dư luận cho rằng Bộ GDĐT có chủ trương biên soạn một bộ SGK duy nhất. Nếu đúng như vậy thì liệu học sinh các trường đã chọn một bộ SGK có phải thay đổi, dùng SGK của Bộ không?

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: Theo tôi biết, Bộ GDĐT không có kế hoạch như vậy và không thể có kế hoạch như vậy vì điều đó trái với yêu cầu “Biên soạn sách giáo khoa, tài liệu hỗ trợ dạy và học phù hợp với từng đối tượng học” của Nghị quyết 29; trái với quy định của Luật Giáo dục và Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội: “Thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK; có một số SGK cho mỗi môn học”.

Đặc biệt, ngày 12/8/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 91-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29 của Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT.

Liên quan đến việc thực hiện CT GDPT mới, Kết luận của Bộ Chính trị khẳng định: “Tiếp tục hoàn thiện và triển khai thực hiện có hiệu quả CT GDPT mới, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người dạy và người học; phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Thực hiện một CT GDPT thống nhất cả nước, mỗi môn học có một hoặc một số SGK và xã hội hóa việc biên soạn SGK; thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm”.

Ngày 8/3/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 51/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận 91-KL/TW năm 2024 của Bộ Chính trị. Liên quan đến vấn đề SGK, Chương trình hành động của Chính phủ giao trách nhiệm cho Bộ GDĐT: “Tiếp tục thực hiện một CT GDPT thống nhất trong cả nước, mỗi môn học có một hoặc một số SGK và xã hội hóa việc biên soạn SGK”. Xã hội hóa biên soạn SGK là việc đã từng được thực hiện ở nước ta, phù hợp với xu hướng tiến bộ của giáo dục quốc tế. Xã hội hóa sẽ huy động được nguồn lực (trí lực, tài lực, vật lực) dồi dào trong xã hội, chống độc quyền, tạo ra cuộc thi đua giữa các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK để không ngừng nâng cao chất lượng sách, đáp ứng yêu cầu của người học và người dạy. Chúng ta đã thực hiện thành công xã hội hóa trong nhiều lĩnh vực; chắc chắn sẽ thực hiện thành công xã hội hóa biên soạn SGK.

PV: Cảm ơn Giáo sư!

P.V

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/media/phat-trien-chuong-trinh-giao-duc-pho-thong-la-de-phu-hop-voi-chu-truong-chinh-sach-moi-cua-dang-va-nha-nuoc-post15113.html