Phát triển công trình xanh: Yêu cầu cấp thiết

6 giờ trướcBài gốc

Nhiều “điểm nghẽn” đã được nhận diện đầy đủ, từ nhận thức, hiểu biết, năng lực tài chính của nhà đầu tư đến khung chính sách thực thi còn chưa đủ mạnh.

Dự án nhà ở xã hội Ecohome Nhơn Bình N01 và N05 (tỉnh Gia Lai) đạt chứng chỉ xanh.

Tháo gỡ rào cản

Phát triển CTX được xem là xu thế tất yếu của ngành Xây dựng, phù hợp với cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại Việt Nam. Cùng với giao thông xanh, CTX sẽ là những cấu phần quan trọng của nền kinh tế xanh, giúp giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sống và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thống kê mới nhất của Bộ Xây dựng cho thấy, trong 2 năm 2024 và 2025, số lượng CTX liên tục phát triển. Đến hết quý III-2025, cả nước đã có hơn 600 công trình, với tổng diện tích sàn xây dựng gần 17 triệu mét vuông..., đóng góp quan trọng vào nền kinh tế xanh và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, dưới góc độ quản lý Nhà nước, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương thẳng thắn chỉ ra bất cập khi các chính sách thực hiện CTX hiện mới dừng ở mức khuyến khích. Các chủ đầu tư phát triển CTX đều tự phát khi nhận thấy được lợi ích của chứng chỉ này. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và phát huy hiệu quả từ các CTX, theo ông Phương cần phải có lộ trình, chỉ tiêu cụ thể giao cho các địa phương, trong đó công trình đầu tư công, như bệnh viện, trường học, cần được áp dụng chứng chỉ xanh trước...

Chia sẻ dưới góc độ nhà đầu tư, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho biết: "Hỏi 10 chủ đầu tư, 9 chủ đầu tư chưa biết CTX gồm những tiêu chí gì! Nhà thầu không biết phải bắt đầu từ đâu, vật liệu nào được coi là xanh, quy trình nào đạt chuẩn... Điều đó phản ánh thực tế khung tiêu chuẩn, quy chuẩn hướng dẫn về CTX ở Việt Nam còn chưa được phổ cập rộng rãi tới các nhà đầu tư".

Trong khi đó, chi phí để đạt chứng chỉ xanh vẫn cao, là rào cản lớn với nhà đầu tư. “Chúng tôi đang thuê tư vấn làm chứng chỉ xanh tại một dự án khu đô thị ở Lạng Sơn có diện tích 37ha. Chi phí tư vấn rất đắt, để đưa chứng chỉ LEED từ hạng bạc lên vàng, chi phí chênh là 11 tỷ đồng do sử dụng vật liệu chặt chẽ hơn” - ông Nguyễn Quốc Hiệp nêu thêm.

Từ góc độ nghiên cứu, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải - Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng cho hay, khi Bộ Xây dựng giao Viện biên soạn QCVN 09 - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả, có lồng ghép tiêu chí CTX, nhóm soạn thảo gặp nhiều vướng mắc bởi đưa tiêu chí xanh vào quy chuẩn đồng nghĩa với việc bắt buộc phải tuân thủ. Khi đó, công trình phải được kiểm tra, đánh giá, kiểm định dẫn tới chi phí tăng cao ngay từ giai đoạn đầu tư ban đầu. Trên thực tế, nguồn chuyên gia tư vấn, đánh giá còn rất mỏng, khiến thị trường CTX ở Việt Nam chưa hình thành hệ sinh thái đồng bộ.

Khẩn trương xây dựng bộ tiêu chí

Bà Đỗ Ngọc Diệp, Quản lý Chương trình CTX, công trình thích ứng rủi ro biến đổi khí hậu Việt Nam, Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) nhấn mạnh, việc phát triển các CTX không còn xa lạ. Từ năm 2008 đến nay, trung bình mỗi năm Việt Nam xanh hóa khoảng 4 triệu mét vuông sàn, trong đó có cả nhà ở xã hội, trường học, bệnh viện, khách sạn...

Về mặt tiêu chí, hiện ở Việt Nam đang áp dụng 4 bộ tiêu chí phổ biến của nước ngoài là các chứng chỉ LEED, Lotus, Green mark và EDGE. Các chứng chỉ này gồm các yếu tố như nước, năng lượng, vật liệu, chất lượng không khí trong nhà, thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý công trình sau khi đưa vào vận hành...

“Nhà ở xã hội còn làm được thì không có lý do gì các dự án thương mại lại không thể làm. Vấn đề hiện nay không phải ở năng lực hay kỹ thuật, mà nằm ở chính sách tài chính xanh” - bà Diệp khẳng định.

Từ thực tiễn đã thực hiện nhiều CTX trong nước, bà Lưu Thị Thanh Mẫu, Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và xây dựng Phúc Khang kiến nghị, Bộ Xây dựng nên mạnh dạn ban hành hệ thống tiêu chí, tiêu chuẩn CTX tích hợp từ các bộ tiêu chí nước ngoài đang áp dụng phù hợp với đặc điểm của Việt Nam. Ngoài ra, Bộ cũng nên tạo “luồng xanh” cho việc “cải tạo xanh” đối với khoảng 40.000 công trình đang cải tạo trên cả nước, với những tiêu chí cơ bản như cây xanh, tiết kiệm điện, nước.

Trước kiến nghị trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cam kết, Bộ Xây dựng sẽ bắt tay ngay vào việc nghiên cứu, ban hành bộ tiêu chí về CTX, giúp việc thực hiện bảo đảm tính công khai, minh bạch. Ngoài ra, Bộ sẽ phối hợp xây dựng lộ trình đào tạo nguồn nhân lực trong nước để sớm chủ động về lực lượng chuyên môn trong kiểm định, cấp chứng chỉ cho các CTX.

Tuần cuối của tháng 10-2025 được Bộ Xây dựng lựa chọn để tổ chức Tuần lễ CTX và giao thông xanh Việt Nam năm 2025 với nhiều hoạt động, như tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tháo gỡ khó khăn từ thực tiễn để thúc đẩy phát triển CTX. Sau gần 2 thập niên khởi động, đã đến lúc cần khẳng định, phát triển CTX ở Việt Nam trở thành một yêu cầu cấp thiết.

Theo các chuyên gia, để hiện thực hóa điều đó, cần đồng thời giải quyết đồng bộ từ hoàn thiện thể chế, đưa tiêu chí xanh vào quy chuẩn, định mức và quy trình thẩm định công trình; phát triển tài chính xanh với việc mở rộng các gói tín dụng ưu đãi, chính sách thuế, đất đai và tín chỉ carbon để giảm rào cản chi phí ban đầu; phát triển thị trường vật liệu xanh nội địa, đào tạo chuyên gia, tư vấn và truyền thông chính sách tới các chủ thể tham gia xây dựng.

Thanh Tú

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/phat-trien-cong-trinh-xanh-yeu-cau-cap-thiet-720969.html