Phát triển du lịch cộng đồng bền vững bằng cách nào?

6 giờ trướcBài gốc

Một nhà dài đặc trưng của người Ê Đê ở buôn Akô Dhông, TP Buôn Ma Thuột.

Vì vậy, phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ) dựa trên bản sắc riêng, nhất là văn hóa của người Ê Đê, M’Nông... được địa phương chọn làm hướng đi chính.

Bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống

Đến Đắk Lắk, du khách luôn bị mê hoặc bởi sức hút của không gian văn hóa đặc trưng ở các buôn làng có bề dày lịch sử như buôn Akô Dhông (phường Tân Lợi, TP Buôn Ma Thuột), buôn Kuốp (xã Dray Sáp, huyện Krông Ana), buôn Trí (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn), buôn Kli A (phường Đạt Hiếu, thị xã Buôn Hồ)...

Trong đó, Akô Dhông là một trong những điểm sáng về phát triển DLCĐ tại địa phương khi hầu hết điểm du lịch trong buôn đều dựa trên bản sắc văn hóa truyền thống của người Ê Đê.

Theo bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Đắk Lắk, đây không chỉ là một buôn làng lâu đời, mà còn là nơi bảo tồn nhiều giá trị văn hóa đặc trưng, đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút du khách và phát triển kinh tế - xã hội.

Theo thống kê, tại buôn Akô Dhông có khoảng 30 ngôi nhà dài được xây dọc theo lối đi chính (đường Trần Nhật Duật - PV). Những ngôi nhà này có hình dáng giống như một con thuyền với cửa chính nằm ở phía trái, cửa sổ bên hông và trần gỗ hình như mũi của chiếc thuyền.

Trưởng buôn, ông Y Nuel Niê cho biết, một ngôi nhà dài của người Ê Đê bao gồm 2 phần: Gah (cửa chính phía trước), nơi để chủ nhà tiếp đón khách và là không gian sinh hoạt chung của cả nhà và Ôk (nửa sau) là không gian riêng tư của các thành viên trong gia đình và bếp nấu nướng.

Nổi bật nhất trong buôn Akô Dhông là ngôi nhà của già Ama H’Rin, người dẫn dắt dân làng khai khẩn đất đai và lập nên buôn nổi tiếng cho đến hiện tại. Ngôi nhà này được xem như là linh hồn của buôn, cũng là kỷ vật để giáo dục thế hệ trẻ luôn nhớ về vị tù trưởng huyền thoại của buôn làng.

Ngày nay, ngôi nhà này trở thành điểm đến không thể bỏ qua mỗi khi du khách tới TP Buôn Ma Thuột. Tại đây, không chỉ check-in, du khách còn được thưởng thức cồng chiêng trong không gian đậm chất sử thi, cùng hòa mình vào đêm rượu cần bên bếp lửa hồng với những món ẩm thực đậm vị của người Ê Đê.

Cách đó khoảng 20km, buôn Kuốp hiện còn lưu giữ khoảng 50 nhà dài truyền thống cùng nhiều giá trị văn hóa của người Ê Đê và M’Nông như: Diễn tấu cồng chiêng, hát Ay ray, múa xoang.

Đặc biệt, du khách có thể trải nghiệm các nghề thủ công như đan lát, dệt thổ cẩm, nấu rượu cần, chế tác nhạc cụ...

Bà H’Nó Hđơk, Trưởng buôn Kuốp, cho hay đơn vị đã thành lập Ban Quản lý DLCĐ và định hướng các hộ gia đình xây dựng sản phẩm du lịch gắn với bản sắc văn hóa dân tộc.

Cùng với đó, buôn Kuốp còn được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt mô hình thí điểm “Phát triển sản phẩm OCOP về DLCĐ gắn với phát huy giá trị văn hóa và nghề truyền thống” thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2021 - 2025.

Điều này giúp gợi mở thêm hướng đi để DLCĐ ở đây có thể nhanh chóng bắt nhịp với các buôn DLCĐ khác.

Một buôn du lịch cộng đồng mang đậm bản sắc của người M’Nông.

Tăng liên kết - tạo sức hút

Theo lãnh đạo Sở VH-TT&DL Đắk Lắk, hiện nay, các buôn DLCĐ thường xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giao lưu lễ hội văn hóa truyền thống, ẩm thực; cung ứng các dịch vụ du lịch; các cấp, ngành chức năng tích cực phổ biến thông tin giới thiệu, xây dựng các tour, tuyến về DLCĐ... Nhờ đó, loại hình du lịch này bước đầu đã thu hút được sự quan tâm của khách du lịch.

Tuy nhiên, để tạo sức hút và “níu chân” du khách, liên kết giữa các buôn vẫn là điều quan trọng, một mặt phát huy thế mạnh của vị trí địa lý, lịch sử, đồng thời tạo ra chuỗi giá trị trong sản phẩm đặc trưng của từng địa phương.

Bà H’Nó Hđơk, Trưởng buôn Kuốp, cho rằng, với điều kiện giao thông, thông tin liên lạc thuận lợi, các buôn DLCĐ tập trung liên kết nhằm tạo thành một chuỗi cung ứng dịch vụ, tạo sức hút đối với du khách.

“Nếu du khách muốn thưởng thức cồng chiêng thì đến buôn Akô Dhông để hòa mình trong không gian mang tính biểu tượng văn hóa, tâm linh độc đáo của người đồng bào Ê Đê nói riêng và cả Tây Nguyên đại ngàn nói chung. Khi thử sức trải nghiệm đan lát, chế tác nhạc cụ… thì đến với buôn Kuốp. Để trải nghiệm lễ cúng bến nước, cúng sức khỏe cho voi, Tết Bunpimay thì du khách hãy đến với buôn Trí”, bà H’Nó Hđơk chia sẻ.

Chung quan điểm, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Buôn trưởng buôn Trí, cũng khẳng định, được sự hỗ trợ của Nhà nước, người dân trong buôn đã bắt tay vào làm DLCĐ theo hướng chuyên nghiệp.

“Trước đây, cứ nghĩ đến làm DLCĐ là ngại ngùng, lo sợ không làm được, không hiệu quả… Sau khi được tham gia nhiều lớp tập huấn về DLCĐ, đặc biệt là chuyến đi học hỏi các mô hình DLCĐ ở phía Bắc do Sở VH-TT&DL tổ chức, tôi đã cảm thấy tự tin hơn để bắt tay vào phát triển DLCĐ ở buôn, đồng thời kêu gọi người thân cùng tham gia”, bà Lan cho hay.

Được biết, buôn Trí được thành lập năm 1977, đến nay có 12 dân tộc anh em như Lào, Ê Đê, Kinh, M’Nông, J’rai… cùng sinh sống. Trong buôn còn giữ được hơn 100 ngôi nhà sàn truyền thống cùng nhiều nét văn hóa đặc trưng lâu đời của các dân tộc như: Lễ cúng bến nước, cúng sức khỏe cho voi, Tết Bunpimay; ẩm thực phong phú và đa dạng. Ngoài ra, buôn còn có những điểm đến hấp dẫn, mang vẻ đẹp sinh thái, tự nhiên, đa dạng, hùng vĩ; người dân thân thiện với du khách.

Du khách tham gia trải nghiệm với các sản phẩm dệt may mang đậm bản sắc của người Ê Đê, M’Nông, Đắk Lắk. Ảnh: TT.

Cụ thể hóa bằng chính sách

Đầu tháng 3 vừa qua, UBND thị xã Buôn Hồ phối hợp với Sở VH-TT&DL công bố buôn DLCĐ đối với buôn Kli A (phường Đạt Hiếu).

Sự kiện này thu hút sự tham gia của đông đảo khách mời là nhà khoa học, văn nghệ sĩ, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Điều đó cho thấy, sau gần 5 năm thí điểm DLCĐ theo Nghị quyết 08/2021 của HĐND tỉnh Đắk Lắk đã mang lại hiệu quả tích cực trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống. Từ đó tạo ra những sản phẩm du lịch mới, góp phần quảng bá hình ảnh Đắk Lắk đến với bạn bè trong và ngoài nước.

Theo ông Đặng Gia Duẩn, Chủ tịch UBND thị xã Buôn Hồ, buôn Kli A được địa phương chọn làm điểm trong phát triển DLCĐ, từ đó tạo sức bật trong xây dựng chiến lược dài hơi về phát triển ngành công nghiệp không khói.

“Hiện nay, buôn Kli A có 276 hộ dân sinh sống, trong đó người dân tộc thiểu số Ê Đê chiếm trên 98%. Nơi đây còn giữ gìn nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời như cồng chiêng, nhạc cụ dân tộc, lễ hội truyền thống và các nghề dệt thổ cẩm, ủ rượu cần…

Các sản phẩm du lịch buôn hướng tới gồm: Trải nghiệm, tìm hiều đời sống sinh hoạt hàng ngày với hộ gia đình, các hoạt động lao động, sản xuất; truyền thống văn hóa; tham gia diễn xướng văn học nghệ thuật dân gian với cộng đồng; trải nghiệm chế biến, thưởng thức ẩm thực địa phương với cộng đồng các dân tộc khác trên địa bàn; tham quan các danh lam thắng cảnh của địa phương ở vùng phụ cận”, ông Đặng Gia Duẩn chia sẻ.

Cũng theo lời ông Đặng Gia Duẩn, để phát triển DLCĐ theo hướng bền vững, trên cơ sở chính sách hỗ trợ từ Nghị quyết 08, Ban Quản lý và các hộ dân cần chủ động đầu tư các trang thiết bị, cơ sở vật chất cần thiết, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ DLCĐ nhằm phục vụ khách tốt hơn.

Trao đổi thêm về vấn đề này, bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Đắk Lắk khẳng định, Nghị quyết 08/2021 của HĐND tỉnh Đắk Lắk đã cụ thể hóa việc hỗ trợ phát triển DLCĐ giai đoạn 2021 - 2025.

Du khách trải nghiệm tại buôn du lịch cộng đồng thuộc huyện Lắk, Đắk Lắk.

“Đây là loại hình du lịch mới có nhiều tiềm năng, do người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ các dịch vụ. Hiện nay, đơn vị tập hợp, đánh giá kết quả triển khai Nghị quyết 08 ở 5 buôn DLCĐ”, bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu nói.

Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Đắk Lắk cũng khuyến nghị, trước mắt, các sở, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện tốt việc quản lý, khai thác và cùng hưởng lợi nhuận từ DLCĐ. Đồng thời, huy động các nguồn lực tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch theo hướng hiện đại, văn minh gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Từ đó, tạo thành mô hình điểm, nhân rộng, phát triển DLCĐ trên địa bàn.

Để tạo “sức sống” cho DLCĐ, bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu khẳng định, Sở VH-TT&DL sẽ kiến nghị tỉnh bổ sung thêm nội dung, hỗ trợ một phần trang thiết bị bên trong các ngôi nhà, homestay theo định hướng bảo tồn văn hóa của buôn thông qua các hoạt động du lịch.

Mục đích, để cộng đồng hiểu rõ và tích cực tham gia vào làm du lịch một cách chủ động. Từ đó mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cho địa phương, góp phần chuyển đổi hình thức làm kinh tế từ “thuần nông” sang kết hợp du lịch tạo sinh kế, tăng thu nhập bền vững cho cộng đồng tham gia vào các chuỗi du lịch.

Theo Nghị quyết 08/2021 của HĐND tỉnh Đắk Lắk, các thôn, buôn được chọn làm du lịch cộng đồng sẽ được hỗ trợ đầu tư lắp đặt hệ thống chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời tại trục đường chính vào thôn, buôn. Hỗ trợ mua sắm máy vi tính, bàn ghế đặt máy vi tính và xây dựng trang thông tin điện tử du lịch cộng đồng của thôn, buôn. Hỗ trợ xây dựng bãi đỗ xe chung có diện tích tối thiểu 200m2. Hỗ trợ mỗi thôn, buôn đầu tư xây dựng 1 nhà vệ sinh công cộng đạt tiêu chuẩn theo quy định để phục vụ khách du lịch. Hỗ trợ xây dựng, lắp đặt các biển chỉ dẫn, thuyết minh điểm đến để du khách thuận tiện đi lại, tìm hiểu thông tin…

Thành Tâm

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/phat-trien-du-lich-cong-dong-ben-vung-bang-cach-nao-post723810.html