Phát triển không gian ngầm đô thị – những vấn đề tất yếu

8 giờ trướcBài gốc

Không gian ngầm được sử dụng hiệu quả tại một số tòa nhà chung cư trên địa bàn Thành phố Hà Nội.

Sự cần thiết ban hành

Luật Thủ đô được Quốc hội thông qua năm 2012 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2013. Đây là văn bản pháp lý quan trọng quy định vị trí, vai trò, trách nhiệm và chính sách xây dựng, phát triển, bảo vệ Thủ đô. Các Bộ, ngành, địa phương, nhất là Thành phố Hà Nội đã dành sự quan tâm đặc biệt, tích cực, chủ động triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm để triển khai thi hành Luật.

Với nhiều điểm mới của Luật Thủ đô, hệ thống giao thông vận tải, hạ tầng kỹ thuật của Thủ đô đã có những bước phát triển vượt bậc cả về quy mô, số lượng các dự án, công trình trọng điểm được kết nối thông suốt, đồng bộ, thúc đẩy liên kết phát triển kinh tế - xã hội giữa các tỉnh, thành phố trong Vùng Thủ đô; cảnh quan kiến trúc hai bên đường trên một số tuyến phố thực hiện thí điểm đã được chỉnh trang sạch đẹp; nhiều dự án khu đô thị mang tầm vóc của đô thị hiện đại dần hiện hữu...;

Tuy nhiên, sau thời gian thi hành Luật còn cho thấy những tồn tại, hạn chế, trong đó có việc xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý không gian ngầm đô thị. Nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế là do việc thực thi chính sách, pháp luật chưa đồng bộ, chưa phát huy hiệu lực, hiệu quả. Một số quy định của Luật Thủ đô còn mang tính nguyên tắc, định hướng chung, thiếu quy định về các cơ chế đặc thù...

Không gian ngầm trở thành trung tâm thương mại mua sắm sầm uất.

Năm 2024, Quốc hội thông qua Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 đã có quy định về Quản lý, sử dụng không gian ngầm tại Điều 19 và giao Chính phủ quy định chi tiết khoản 2 Điều 19 “Không gian ngầm phải được phân vùng chức năng để quản lý, khai thác, sử dụng. Người sử dụng đất thuộc địa bàn Thành phố được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến mức giới hạn độ sâu theo quy định của Chính phủ phù hợp với quy hoạch. Việc sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định phải được cấp phép phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.

Tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho phép sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định để xây dựng công trình ngầm phải trả tiền sử dụng không gian ngầm, trừ trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng không gian ngầm đối với công trình ngầm không nhằm mục đích kinh doanh, thuộc danh mục khuyến khích đầu tư xây dựng hoặc trường hợp khác do Chính phủ quy định”.

Từ cơ sở thực tế nêu trên, việc xây dựng Nghị định quy định về quản lý, sử dụng không gian ngầm trên địa bàn Thành phố Hà Nội (quy định chi tiết Khoản 2 Điều 19 Luật Thủ đô số 39/2024/QH15) là cần thiết.

Đảm bảo tính phù hợp, thống nhất

Đây là quan điểm xây dựng Nghị định và cũng là mong muốn của các chuyên gia. Các chuyên gia cho rằng, việc xây dựng Nghị định phải đảm bảo quy định đúng các nội dung được giao tại Luật Thủ đô. Tuân thủ đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Đảm bảo đồng bộ, thống nhất với các văn các quy định pháp luật liên quan (như: Pháp luật về đất đai, pháp luật về đầu tư, pháp luật về quản lý sử dụng tài sản công, pháp luật về kinh doanh bất động sản, pháp luật về xây dựng...); Đảm bảo việc phân cấp, phân quyền, tăng cường trách nhiệm của các cấp, chính quyền địa phương trong lĩnh vực phát triển và quản lý nhà ở.

Trao đổi với PV Báo điện tử Xây dựng, ông Nguyễn Hồng Tiến, nguyên Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng) cho biết: Vai trò và vị trí về không gian ngầm trong phát triển đô thị hiện nay đã được khẳng định không chỉ trong thực tiễn mà dần được thể chế hóa. Ngay từ Luật Quy hoạch đô thị 2009 đã có các quy định liên quan đến quy hoạch, xây dựng và quản lý không gian ngầm, sau đó Chính phủ có riêng 1 Nghị định về quản lý không gian ngầm (Nghị định số 39/2010) cũng như thông tư hướng dẫn… Tuy nhiên, do nhiều điều kiện khách quan và cả chủ quan, các quy định này hầu như chưa đi vào cuộc sống.

Khu vực đỗ xe tại tầng hầm chung cư.

“Với tốc độ đô thị hóa như hiện nay, nền kinh tế phát triển và khả năng huy động các nguồn lực để thực hiện mặt khác nhu cầu đầu tư tăng mạnh không chỉ trên cao, trên mặt đất và dưới mặt đất (đặc biệt các công trình giao thông ngầm) việc quản lý phát triển không gian ngầm cần phải có những quy định cụ thể, khả thi quản lý ngay từ đầu, bởi nếu sai sẽ không thể sửa chữa được”, ông Nguyễn Hồng Tiến cho hay.

Cũng theo ông Nguyễn Hồng Tiến, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn được ban hành năm 2024 đã có quy định về Quy hoạch phát triển không gian ngầm và trong Luật Thủ đô có Điều 19 về Phát triển không gian ngầm và Điều 31 Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng liên quan quan sử dụng không gian ngầm khu vực này.

“Việc xây dựng Dự thảo Nghị định về quản lý, sử dụng không gian ngầm trên địa bàn Thành phố Hà Nội do Bộ Xây dựng soạn thảo hướng dẫn khoản 2 Điều 19 của Luật Thủ đô là rất cần thiết”, ông Nguyễn Hồng Tiến chia sẻ.

Luận bàn về vấn đề này, TS. Nguyễn Công Giang, nguyên Trưởng bộ môn Xây dựng công trình ngầm đô thị, Khoa Xây dựng, trường Đại học Kiến trúc Hà Nội cho hay, một số nước trên thế giới như Nhật Bản, họ sử dụng hệ thống không gian ngầm rất hiệu quả, phần lớn là di chuyển bằng phương tiện tàu điện ngầm dưới lòng đất. Tại Hà Nội, các chuyên gia Nhật Bản đã đưa ra phương án quy hoạch đồng bộ các công trình ngầm về độ cao, kết cấu và liên thông với nhau. Qua đó, các tòa nhà cạnh nhau có thể chia sẻ trong việc khai thác công trình ngầm... Tuy nhiên, cần xây dựng Luật, các quy định cụ thể để có cơ sở tính toán việc quản lý sử dụng không gian ngầm hiệu quả.

Kim Thoa

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.com.vn/phat-trien-khong-gian-ngam-do-thi-nhung-van-de-tat-yeu-396637.html