Phát triển ngành hàng cá tra: Chuyển từ tư duy sản lượng sang tư duy giá trị

3 giờ trướcBài gốc

Hiệu quả sản xuất, giá trị gia tăng tiếp tục được cải thiện

Theo báo cáo của Bộ NN&MT, năm 2025, ngành cá tra tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nuôi trồng thủy sản và xuất khẩu của cả nước. Diện tích thả nuôi ước đạt hơn 5.500ha, sản lượng 1,74 triệu tấn, vượt kế hoạch 6%. Kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 2,1 tỷ USD, vượt kế hoạch 5%.

Những số liệu này cho thấy hiệu quả sản xuất và giá trị gia tăng của ngành cá tra tiếp tục được cải thiện. Hoạt động sản xuất cơ bản ổn định, từng bước thích ứng với các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm (ATTP), phát triển bền vững. Bên cạnh đó, ngành cá tra cũng cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt trước biến động thị trường, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu còn nhiều rủi ro.

Định hướng cho năm 2026, Bộ NN&MT nhận định những biến động về chính trị, thương mại và thuế quan vừa là thách thức với năng lực thích ứng của ngành cá tra, cũng là cơ hội để tái định vị lại ngành hàng theo hướng bền vững hơn.

Theo Bộ NN&MT, nếu tiếp tục phát triển theo lối mòn cũ, dựa vào tăng sản lượng, chi phí thấp, sản phẩm đơn điệu và cạnh tranh bằng giá rẻ, chưa đặt chất lượng và uy tín làm “kim chỉ nam”; thì ngành cá tra sẽ rất khó duy trì lợi thế cạnh tranh trong trung và dài hạn.

Từ thực tiễn đó, ngành cá tra được định hướng chuyển từ tư duy sản lượng sang tư duy giá trị, coi đây là bước chuyển mang tính chiến lược, quyết định khả năng trụ vững của ngành trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Một trong những nội dung được Bộ NN&MT đặc biệt nhấn mạnh là đặt công tác nghiên cứu, sản xuất và quản lý giống cá tra ở vị trí ưu tiên hàng đầu. Đây được xác định là nhiệm vụ chiến lược lâu dài, cần triển khai một cách thực chất, gắn chặt giữa nghiên cứu và sản xuất, chuyển nhanh các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Bộ NN&MT yêu cầu nâng cao vai trò dẫn dắt của các Viện nghiên cứu, trung tâm giống và DN đầu tàu trong chuỗi giá trị cá tra.

Song song với đó, Bộ đề xuất đưa vào danh mục đầu tư trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 với cơ sở hạ tầng vùng sản xuất giống và vùng nuôi trồng thủy sản tập trung tại các địa phương trọng điểm như: Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Tây Ninh… Qua đó hình thành các vùng sản xuất giống và vùng nuôi cá tra tập trung, có điều kiện hạ tầng phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Mục tiêu có thể truy xuất nguồn gốc đến tận bàn ăn

Trên cơ sở định hướng chung, Bộ NN&MT đề nghị các DN chế biến cá tra cần chuyển mạnh sang mục tiêu giá trị, chất lượng, ATTP, thay vì chỉ định vị ở phân khúc giá rẻ. Các DN cần cân đối nguồn lực và diện tích nuôi phù hợp để bảo đảm đủ nguyên liệu, nâng cấp vùng nuôi nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của thị trường nhập khẩu.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là đẩy mạnh chuyển đổi số trong toàn chuỗi giá trị cá tra, gắn với quản lý vùng nuôi, kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc, thực hiện các biện pháp đo lường “Food carbon”, xác định lượng khí CO₂ thải ra, qua đó nâng cao tính minh bạch và khả năng tiếp cận các thị trường cao cấp.

Tại Hội nghị, ông Trần Chí Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, thời gian tới TP sẽ tiếp tục quan tâm chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển ngành hàng cá tra, qua đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực và tăng trưởng của TP.

Ngành cá tra tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nuôi trồng thủy sản và xuất khẩu. (Ảnh: vhfood.vn)

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến khẳng định, ngành hàng cá tra đã trở thành ngành sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có sức xuất khẩu mạnh mẽ; là một trong những trụ cột quan trọng giúp ngành thủy sản Việt Nam đạt được những con số tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động.

Theo ông Tiến, cơ cấu thị trường xuất khẩu cá tra đang có sự thay đổi rõ nét. Thị trường Trung Quốc chiếm trên 22%, vượt Hoa Kỳ (hiện còn trên 20%). Nhờ các kế hoạch ứng phó kịp thời, thị trường châu Âu tăng trưởng mạnh hơn so với các năm trước.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới, ông Tiến lưu ý ngành cá tra cần tập trung thực hiện đề án chuyển đổi số trong khai thác và cập nhật cơ sở dữ liệu thủy sản. Việc ứng dụng công nghệ cần được triển khai xuyên suốt toàn ngành, từ trồng trọt, chăn nuôi đến xử lý phế phụ phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) trong chọn giống, cải thiện tỷ lệ sống, tối ưu hóa thức ăn, nâng cao các chỉ số kinh tế. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm sản phẩm cá tra có thể truy xuất nguồn gốc đến tận bàn ăn, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường, đặc biệt là hệ thống khách sạn và các phân khúc cao cấp trên thế giới.

Đình Thương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/phat-trien-nganh-hang-ca-tra-chuyen-tu-tu-duy-san-luong-sang-tu-duy-gia-tri.html